Του Γιάννη Αυγουστάκη,
Η Ελληνική πολιτεία κλήθηκε να αντιμετωπίσει εντός του 2020, σε όρους δημοσιονομικής πολιτικής, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στη σύγχρονη ιστορία του τόπου.
Η οικονομική και δημοσιονομική διαχείριση των εθνικών θεμάτων, μέσω της ενίσχυσης της Εθνικής Άμυνας και των δαπανών για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, οι δαπάνες για αποκατάσταση ζημιών από φυσικές καταστροφές, οδήγησαν σε πρόσθετες έκτακτες παρεμβάσεις, οι οποίες επιβαρύνουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του τρέχοντος και των επόμενων ετών.
Οι παρεμβάσεις αυτές στοχεύουν στη στήριξη των φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων, δηλαδή του ιδιωτικού τομέα, αλλά και του Εθνικού Συστήματος Υγείας, τα οποία και επλήγησαν ιδιαίτερα από την πανδημία Covid-19. Την Παρασκευή 20 Νοεμβρίου 2020, κατατέθηκε προς συζήτηση στη Βουλή των Ελλήνων ο Κρατικός Προϋπολογισμός του έτους 2021. Ο προϋπολογισμός του 2021 καταρτίζεται υπό το καθεστώς μεγάλης αβεβαιότητας. Σημαντικό ρόλο έχουν οι πόροι που διασφάλισε η χώρα μας στην διαπραγμάτευση που έγινε τον Ιούλιο και θα αρχίσουν να εισρέουν το 2021 στα πλαίσια του Ταμείου Ανάκαμψης και του React EU.
Η ανάκαμψη που εκτιμάται για το 2021 είναι 4,8% και υλοποιείται με το δυσμενές σενάριο που είχε προβλέψει το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2021, το οποίο είχε κατατεθεί τον Οκτώβριο. Αυτή η ανάκαμψη έρχεται από τα μέτρα μείωσης των φορολογικών και ασφαλιστικών εισφορών κατά τρεις μονάδες από 1η Ιανουαρίου 2021, η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης στα φυσικά πρόσωπα και στη δυνατότητα προσλήψεων χωρίς ασφαλιστικές εισφορές για έξι μήνες η οποία τέθηκε σε ισχύ από 1η Οκτωβρίου 2020. Το συνολικό ύψος των μέτρων για την αντιμετώπιση συνεπειών της πανδημίας αναμένεται να αγγίξει τα 31,4 δις ευρώ, από τα οποία 23,9 δις αφορούν το 2020 και 7,5 δις ευρώ για το 2021.
Τα ανωτέρω δημοσιονομικά μέτρα, αλλά και οι συνέπειες της ύφεσης του 2020, οδηγούν σε πρόβλεψη πρωτογενούς ελλείμματος ύψους 3,88% του ΑΕΠ για το 2021. Οι τρέχουσες εξελίξεις οδηγούν σε βαθύτερη ύφεση στην Ευρωζώνη έναντι των προηγούμενων εκτιμήσεων, την πτώση της οικονομικής δραστηριότητας του τέταρτου τριμήνου 2020 λόγω του νέου lockdown και πιο αργή επαναφορά της οικονομίας σε συνθήκες κανονικότητας, λόγω την συνέχιση της πανδημίας. Λόγω αυτών, η προηγούμενη εκτιμώμενη οικονομική ανάκαμψη του τέταρτου τριμήνου του 2020 (Προσχέδιο Κρατικού Προϋπολογισμού 2021) έχει πλέον αναθεωρηθεί σε τριμηνιαία ύφεση, πράγμα που μπορεί να επηρεάσει και να μεταφέρει την επίδραση αυτή και το 2021.
Για το σύνολο του έτους, τα μέτρα στήριξης της ελληνικής οικονομίας υπολογίζονται, πλέον, στα 23,9 δις ευρώ, προσαυξημένα έναντι του Προσχεδίου του Κρατικού Προϋπολογισμού, ως προς το ύψος και τη διάρκειά τους, λόγω του δεύτερου κύκλου αντιμετώπισης της πανδημίας και των επιπτώσεών της. Η θετική επίδραση του συνόλου των μέτρων στο πραγματικό ΑΕΠ εκτιμάται το 2020 σε 7 ποσοστιαίες μονάδες, εκ των οποίων οι 3,3 μονάδες αφορούν το τελευταίο τρίμηνο του έτους που επιβαρύνεται από το νέο lockdown.
Η εθνική πρόβλεψη για την ελληνική οικονομία αντιστοιχεί σε ανάκτηση του 41,3% των απωλειών του 2020, ενσωματώνοντας, ήδη, την πλήρη επίδραση από την εφαρμογή του ολικού lockdown Νοεμβρίου 2020. Ωστόσο, αρκετοί παράγοντες βοηθούν στην ταχεία επαναφορά της ελληνικής οικονομίας σε διατηρήσιμη τροχιά ανάπτυξης, από το δεύτερο τρίμηνο του 2021. Μεταξύ αυτών είναι, μέτρα που θα εφαρμοστούν το 2021 για την ενίσχυση των εισοδημάτων και τη στήριξη των επιχειρήσεων και της απασχόλησης στο πλαίσιο αντιμετώπισης των επιπτώσεων της πανδημίας, ύψους 7,5 δις ευρώ, τα οποία αναμένεται να επιδράσουν θετικά στο πραγματικό ΑΕΠ κατά 2,5% του ΑΕΠ του 2020. Η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τον οίκο αξιολόγησης Moody’s σε Βa3 από Β1 στις 6 Νοεμβρίου 2020, παρά το δεύτερο lockdown για το έτος, καταδεικνύει τον προσωρινό χαρακτήρα της ύφεσης του 2020 και τις προοπτικές γρήγορης επαναφοράς σε συνθήκες δυναμικής ανάπτυξης για τη χώρα.
Επιπλέον, η συμβολή στην ανάπτυξη των ευρωπαϊκών κονδυλίων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας του Σχεδίου Ανάκαμψης αναμένεται να φτάσει το 2021 το 2,1% του ΑΕΠ, καταδεικνύοντας τα βραχυχρόνια οφέλη που συμπληρώνουν την επίδραση του Μηχανισμού σε όρους μακροπρόθεσμου μετασχηματισμού της οικονομίας. Στη βάση των ανωτέρω, το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να παρουσιάσει ετήσιο ρυθμό αύξησης σε σχέση με το 2020, 4,8%.
Για το έτος 2021, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης σε όρους ενισχυμένης εποπτείας, προβλέπεται να διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 6.670 εκατ. ευρώ ή 3,88% του ΑΕΠ. Αντίστοιχα, σε δημοσιονομική βάση το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται να διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 6.591 εκατ. ευρώ ή 3,8% του ΑΕΠ.
Συνοψίζοντας, όπως όλοι παρατηρούμε ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2020 δεν πρόβλεψε την πρωτόγνωρη κατάσταση που επικρατεί στην εγχωρία και παγκόσμια οικονομία πράγμα που θεωρείται απολύτως λογικό. Το 2021 αποτελεί ένα έτος αρκετά κρίσιμο για την οικονομία, αφού θα αποτελέσει σημείο έναρξης για την ανασυγκρότηση και την ανάπτυξη που έχει ως στόχο η κυβέρνηση μας. Αυτή την φορά πιο προετοιμασμένοι έχουν συμπεριληφθεί όλες οι παράμετροι που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την ελληνική κοινωνία και οικονομία.
