Της Κωνσταντίνας Οικονόμου,
Σίγουρα έχεις κι εσύ παραπονεθεί για τα ατελείωτα διαδικτυακά μαθήματα της σχολής ή του σχολείου σου, για την απρόσωπη παρακολούθηση και την ακίνητη θέση, που μισείς, μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή. Όμως, για 40 εκατομμύρια νεαρά κορίτσια από τις χώρες της Ανατολικής Ασίας και του Ειρηνικού η πρόσβαση στις πλατφόρμες απομακρυσμένης εκπαίδευσης είναι απλά αδύνατη.
Οι γυναίκες και τα κορίτσια ανήκουν πλέον στις πληγείσες ομάδες, όταν αναφερόμαστε στις συνέπειες της αναστολής της λειτουργίας των σχολείων εξαιτίας της παγκόσμιας πανδημίας. Στη νότια και δυτική Ασία, 2,8 εκατομμύρια νεαρές γυναίκες ίσως να μην επιστρέψουν ποτέ στην εκπαίδευση, από το προσχολικό μέχρι και τριτοβάθμιο επίπεδο. Η νέα καμπάνια της UNESCO κάνει λόγο για 11 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο.
Οι νεαρές γυναίκες που στερούνται οποιαδήποτε πρόσβαση στην εκπαίδευση, θα υποφέρουν μακροχρόνια στο επίπεδο της κοινωνικής εξέλιξης και της αυτονομίας τους. Το γεγονός αυτό έχει σοβαρότατες επιπτώσεις, καθώς είναι ευρέως γνωστό από υπαρκτά στοιχεία ότι η εκπαίδευση των γυναικών συμβάλλει στην οικονομική ευημερία, εξασφαλίζοντας ισότητα και ισορροπία στην κοινωνία. Η δευτεροβάθμια, μάλιστα, εκπαίδευση έχει αποδεδειγμένα οφέλη, όχι μόνο στην επαγγελματική αποκατάσταση των γυναικών αλλά και στην αποτροπή των παιδικών γάμων και τη σύνθλιψη των ποσοστών της παιδικής θνησιμότητας και της ελλιπούς διατροφής των παιδιών. Η εκπαίδευσή τους, είναι στην πραγματικότητα το μέλλον τους.
Οι ανισοβαρείς επιπτώσεις του κορωνοϊού για το γυναικείο φύλο όμως, δεν σταματούν εδώ. Όταν οι οικογένειες δεν μπορούν να καλύψουν τα έξοδα της εκπαίδευσης, συχνά καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα στα θηλυκά και αρσενικά παιδιά τους, στέλνοντας συνήθως τα δεύτερα στο σχολείο. Η οικονομική πίεση και η ακραία φτώχεια που έχει επιβάλλει η πανδημία σε εκατομμύρια ασιατικές οικογένειες, δεν τους αφήνει άλλη επιλογή από το να εγκαταλείψουν τα παιδιά τους το σχολείο και να τα εξωθήσουν, στην καλύτερη περίπτωση, στην παιδική εργασία. Το 67% των γονέων δήλωσαν αύξηση των οικιακών εργασιών των θηλυκών παιδιών τους, σε αντίθεση με το 57% των αρσενικών.
Η διακοπή της εκπαίδευσης εντείνει την ανασφάλεια για την εύρεση τροφής και κατ’ επέκταση αυξάνει τα ποσοστά της παιδικής πείνας. Αυτό συμβαίνει διότι τα γεύματα που προσφέρονται στα σχολικά πλαίσια, αποτελούσαν για εκατομμύρια μαθητές, καθημερινή εξασφάλιση. Η απώλεια πρόσβασης, ακόμη, σε επαρκή υγειονομική ενημέρωση, συμπεριλαμβανομένου και της σεξουαλικής αγωγής, που προσφέρεται στα σχολεία προβάλλει αυξημένο κίνδυνο.
Το ντόμινο των συνεπειών της εξαγωγής των νεαρών γυναικών από την εκπαίδευση, συνεχίζεται με την προσφυγή στους παιδικούς γάμους και αναπόφευκτα στις παιδικές εγκυμοσύνες. Τα κατά προσέγγιση νούμερα ανέρχονται στα 500.000 ανήλικα κορίτσια που ενέχουν τον κίνδυνο να παντρευτούν σε ηλικία από 15-18 ετών ή και μικρότερα, και στο 1 εκατομμύριο που αναμένεται να μείνουν έγκυοι μέσα στο 2020. Η νότια Ασία βρίσκεται ανάμεσα στις ζώνες με τις υψηλότερες πιθανότητες για την εκμετάλλευση των νεαρών κοριτσιών. Ανάμεσα στα δεδομένα αυτά προστίθεται ότι οι παιδικές εγκυμοσύνες αποτελούν την κυρίαρχη αιτία θανάτου κοριτσιών από τα 15 ως τα 19 τους έτη.
Ευρύτερα, οι παιδικοί γάμοι σε συγκερασμό με τη μεγάλη παραμονή στο σπίτι που επιβάλλουν τα προστατευτικά μέτρα για την καταπολέμηση της πανδημίας, πυροδοτούν μία άνευ προηγουμένου αύξηση των περιστατικών φυλετικής βίας και κακοποίησης. Εκατομμύρια νεαρών γυναικών βιώνουν μία μαρτυρική καθημερινότητα εξαιτίας των κατά τόπους lockdown που τις κρατούν μακριά από την ασφάλεια του σχολικού πεδίου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της UNFPA (United Nations Population Fund), για κάθε 3 μήνες αναγκαστικού εγκλεισμού αναμένονται περίπου 15 εκατομμύρια περιστατικά φυλετικής βίας παγκοσμίως.
Ενθαρρυντικές είναι οι προσπάθειες των οργανώσεων-συμμάχων των νεαρών γυναικών για να εξασφαλίσουν την επιστροφή τους στο σχολείο. H μάχη τους για την ευαισθητοποίηση των μαζών και τη βελτίωση της παροχής νερού και τροφής καθώς και τις εγκαταστάσεις υγιεινής στο σχολικό περιβάλλον αποτελούν φάρο αισιοδοξίας για εκατομμύρια γυναικών. Στο στόχαστρο των εκστρατειών όπως το ‘‘Keeping girls in the picture’’ της UNESCO, μπαίνουν απομακρυσμένες περιοχές με αδύνατη πρόσβαση στην εκπαίδευση και αληθινές ιστορίες κοριτσιών που λυγίζουν.
Αδιαμφισβήτητα όμως, η πανδημία πέρα από το οικονομικό και υγειονομικό σύστημα παγκοσμίως, έχει καταρρακώσει την εξασφάλιση εκπαίδευσης στα ήδη ασταθή κράτη, καθώς και την ευθύνη της κοινωνίας απέναντι στα ανήλικα κορίτσια, έρμαια των συγκυριών αυτών. Η οπισθοδρόμηση των προσπαθειών των τελευταίων 25 ετών, ακούγεται αποκαρδιωτική. Ωστόσο, η ουσιαστική επένδυση στην εκπαίδευση των γυναικών και η καταμέτρηση κάθε κοριτσιού ξεχωριστά μπορεί σταδιακά να μεταβάλλει την κατάσταση, χαρίζοντάς τους μία ζωή γεμάτη προοπτικές και ευκαιρίες.
