Της Αμαλίας Μαρκέτου,
Πριν λίγες μέρες ήταν η επέτειος του Πολυτεχνείου, η λαϊκή εξέγερση απέναντι στο χουντικό κράτος, η οποία έστω και μόνο για εκείνη την μέρα που την τιμάμε, μας ταρακουνάει και μας υπενθυμίζει τη δύναμη που έχει ο λαός όταν είναι ενωμένος, όταν οργανώνεται συλλογικά και προτάσσει το κοινό καλό απέναντι στο ιδιωτικό.
Εστιάζοντας στο σήμερα, παρατηρούμε ότι η κοινωνία όπως έχει εξελιχθεί στη διάρκεια των χρόνων, πρόκειται περισσότερο για συνύπαρξη ανθρώπων σε ένα δεδομένο τόπο και χρόνο, όπου οι σχέσεις που αναπτύσσουν μεταξύ τους είναι κατά βάση οικονομικές. Η έννοια του συλλογικού συμφέροντος που μπορεί να προκύψει από την αλληλεπίδραση των ατόμων έχει υποχωρήσει και έχει δώσει τη θέση της στη σύγκρουση διαφορετικών μεταξύ τους ατομικών συμφερόντων και στην εν συνέχεια επικράτηση του ισχυρότερου. Στο σημείο αυτό, θα λέγαμε ότι ο ορισμός, που μόλις αναλύσαμε, ταιριάζει σε μια πιο πλουραλιστική προσέγγιση για το τι είναι κοινωνία.
Αυτό που μπορούμε να πούμε με σιγουριά είναι ότι οι διαπροσωπικές σχέσεις φθίνουν, το οποίο μας το επιβεβαίωσε και η πρώτη καραντίνα, όπου είχαμε αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, με θύμα κατά βάση τη γυναίκα και συγχρόνως αύξηση των κλήσεων στις τηλεφωνικές γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης. Για αυτό τον λόγο, δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω με την άποψη ότι η καραντίνα έδειξε την ενότητα του λαού, καθώς πρόκειται για μια φαινομενική ενότητα ή καλύτερα για μια ενότητα που αν την αναλύσουμε σε βάθος, θα διαπιστώσουμε ότι αποτελείται από κατακερματισμένες σχέσεις.
Η ενότητα του λαού φάνηκε, όπως είπα στην αρχή του άρθρου, στη εξέγερση του Πολυτεχνείου, όπου οι άνθρωποι παραμέρισαν τις όποιες διαφορές τους και ενώθηκαν προκειμένου να παλέψουν ενάντια στη δικτατορία. Και εδώ, βρίσκεται ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που δεν μπορούμε να αγωνιστούμε ως σύνολο. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρούμε ότι όταν θίγονται τα θεμελιώδη δικαιώματα μιας συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας και συνήθως μιας μη προνομιούχας, επικρατεί αδιαφορία από την πλευρά του υπόλοιπου κοινωνικού συνόλου. Για παράδειγμα, το δικαίωμα για στέγαση θεωρείται ως κάτι το αυτονόητο, να το διεκδικούμε όλοι μαζί, ωστόσο, αν πρόκειται για την υπεράσπιση του δικαιώματος της στέγασης των μεταναστών και των προσφύγων, τότε ελάχιστοι είναι αυτοί που θα το διεκδικήσουν, πέρα από την ίδια τη θιγόμενη ομάδα. Επομένως, ξαναγυρνάμε σε αυτό που θέσαμε στην αρχή του άρθρου ως τον ορισμό της σύγχρονης κοινωνίας, δηλαδή την ικανοποίηση του προσωπικού έναντι του δημοσίου καλού. Επεξηγώντας το με πιο απλό τρόπο, αν δεν μας αφορά η στέγαση των μεταναστών, διότι είμαστε ημεδαποί, άρα μια προνομιούχα ομάδα, γιατί να την διεκδικήσουμε;
Κλείνοντας, θέλω να παραθέσω ένα ποίημα του Martin Niemöller -και το οποίο λανθασμένα αποδόθηκε στον Μπρεχτ-, ο οποίος εστιάζει ακριβώς σε αυτό που προσπάθησα να σας αναλύσω σε όλη τη διάρκεια του άρθρου, σχετικά με τους λόγους που απουσιάζει η ενότητα μεταξύ μας:
«Όταν οι ναζιστές ήρθαν για να πάρουν τους κομμουνιστές, σιώπησα επειδή δεν ήμουν κομμουνιστής.
Όταν φυλάκισαν τους σοσιαλδημοκράτες, σιώπησα γιατί δεν ήμουν σοσιαλδημοκράτης.
Όταν ήρθαν να πάρουν τους συνδικαλιστές, σιώπησα γιατί δεν ήμουν συνδικαλιστής.
Όταν ήρθαν να πάρουν τους Εβραίους σιώπησα γιατί δεν ήμουν Εβραίος
Όταν ήρθαν να συλλάβουν εμένα, δεν υπήρχε πια κανείς για να διαμαρτυρηθεί».
