Της Αγγελικής Μανωλάκη,
Απανταχού βιβλιόφιλοι του κόσμου ενωθείτε, ετοιμάστε βαλίτσες και κλείστε εισιτήρια με προορισμό το Παρίσι. Όταν φτάσετε και βολευτείτε, μπορείτε να βάλετε στο gps τη διεύθυνση 37 Rue de la Bûcherie. Μόλις φτάσατε σε ένα από τα πιο διάσημα βιβλιοπωλεία του κόσμου, το Shakespeare and Company.
Μην περιμένετε να βρείτε μόνο βιβλία, αλλά πιο πολύ ίσως τη ζωντανή ιστορία του μέρους από το 1919, έτος ίδρυσής του.
Οι βιτρίνες του είναι γεμάτες με δερματόδετα βιβλία και μπαρόκ κάδρα με χρυσές λεπτομέρειες. Μόλις περάσετε το κατώφλι, ανοίγονται μπροστά σας ατελείωτες σκάλες, που φτάνουν ως το ταβάνι. Επικρατεί το ξύλο και η μυρωδιά παλαιών πολύτιμων βιβλίων.
Είναι ένα βιβλιοπωλείο-βιβλιοθήκη μοναδικό στο είδος του, με ειδίκευση στα αγγλόφωνα βιβλία. Αυτό που το κάνει να ξεχωρίζει από όλα τα άλλα έγκειται στο γεγονός ότι λειτουργεί και ως ξενώνας στον πρώτο όροφο, όπου πολλοί ταξιδιώτες (“tumbleweeds”) μπορούν να ζήσουν εκεί για ένα διάστημα, με δύο όρους: να διαβάζουν ένα βιβλίο την ημέρα και να δουλεύουν στο μαγαζί δύο ημέρες την εβδομάδα.
Αυτό το βιβλιοπωλείο υπήρξε το κέντρο της αγγλο-αμερικανικής κουλτούρας του Παρισιού, στον Μεσοπόλεμο. Η Αμερικανίδα Sylvia Beach έδωσε πνοή στο όραμά της το 1919 και αμέσως οι διανοούμενοι μποέμ, η λεγόμενη «χαμένη γενιά», της εποχής, όπως οι Έρνεστ Χέμινγουεϊ, Έζρα Πάουντ, Σκοτ Φιτζέραλντ, Γερτρούδη Στάιν και Τζέημς Τζόις, το αγάπησαν και το έκαναν στέκι τους και σημείο συνάντησης και ανταλλαγής γόνιμων ιδεών. Το Shakespeare and Company, αλλά και όλοι όσοι σύχναζαν εκεί, αναφέρονται συνεχώς στο βιβλίο του Χέμινγουεϊ «Το Παρίσι είναι γιορτή».
Αυτό που εντυπωσιάζει σήμερα, όταν μπαίνει κάποιος στο βιβλιοπωλείο, είναι η απόλυτη σιωπή που επικρατεί, καθώς ακούγεται μόνο ο ήχος από τις ξύλινες σκάλες, που συνεχώς κάποιος ανεβαίνει.
Καθημερινά μπορεί κάποιος να μείνει σε αυτό το βιβλιοπωλείο ως τις 11 πριν τα μεσάνυχτα. Βελούδινα καθίσματα διατίθενται σε όλους τους χώρους ή δερμάτινα. Ακόμη και ένα κρεβάτι υπάρχει στον πρώτο όροφο. Το καλοκαίρι, μπροστά στο πεζοδρόμιο βγαίνουν μεταλλικές καρέκλες, κάτω από τα δέντρα, με θέα την Παναγία των Παρισίων.
Και αν κάποιος, ανάμεσα σε δύο βιβλία, έχει την έμπνευση για να γράψει, υπάρχουν γραφομηχανές παντού.
Στο Shakespeare and Company συχνάζουν αρκετοί αγγλόφωνοι, πολλοί φοιτητές, αλλά και άνθρωποι με ιδιαίτερες λογοτεχνικές απαιτήσεις από όλο τον κόσμο. Κάποιοι ζουν εκεί επί ημέρες, Αυστραλοί, Βιεννέζοι, Καναδοί φοιτητές στη σχολή Καλών Τεχνών. Στις 11 το βράδυ οι νεαροί φιλοξενούμενοι ανοίγουν τα sleeping bags τους στον πρώτο όροφο.
Η ιδρύτρια του βιβλιοπωλείου, Sylvia Beach, δημοσίευσε πρώτη, το 1922, την πρώτη έκδοση του «Οδυσσέα» του Τζέημς Τζόις, ο οποίος απαγορεύτηκε στη συνέχεια στις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία.
Το πρώτο “Shakespeare and Company” έκλεισε τον Δεκέμβριο του 1941, λίγους μήνες αφότου κατέκτησαν τη Γαλλία οι δυνάμεις του Άξονα, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο λόγος που έκλεισε το κατάστημα σχετιζόταν με το γεγονός της άρνησης από τη Sylvia Beach της πώλησης το τελευταίου αντίτυπου του Finnegans Wake του Τζόις σε έναν Γερμανό αξιωματικό.
Το 1951, ένα άλλο αγγλόφωνο βιβλιοπωλείο άνοιξε στο Παρίσι με το όνομα “Le Mistral”, στο 37 Rue de la Bûcherie, από τον Αμερικανό George Whitman και έγινε γρήγορα κέντρο της λογοτεχνικής ζωής του Παρισιού. Όταν πέθανε η Sylvia Beach, το 1962, το όνομα αυτού του βιβλιοπωλείου έγινε “Shakespeare and Company”.
«Ο George Whitman διατηρεί εδώ και πενήντα χρόνια αυτό που αποκαλεί “μια σοσιαλιστική ουτοπία” που παριστάνει το βιβλιοπωλείο. Το κατάστημά του υπήρξε επί χρόνια λογοτεχνικό κέντρο, προσελκύοντας ανθρώπους, όπως ο Χένρι Μίλλερ, ο Ρίτσαρντ Ράιτ και ο Γουίλιαμ Μπόροους. Αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι πως ο George προσκαλεί τους ανθρώπους να ζουν στο βιβλιοπωλείο. Ισχυρίζεται ότι πάνω από 40.000 άνθρωποι κοιμήθηκαν εκεί, άλλος λιγότερο χρόνο, άλλος περισσότερο, σε ένα από τα 13 κρεβάτια που βρίσκονται στον χώρο, ανάμεσα σε βιβλία. Το μοναδικό πράγμα που ζητάει είναι να στρώνει κανείς το κρεβάτι του το πρωί, να βοηθάει λίγο στις δουλειές του βιβλιοπωλείου και να διαβάζει ένα βιβλίο την ημέρα. Έζησα πέντε μήνες σ’ αυτό το μέρος και εμπνεύστηκα το δικό μου βιβλίο», έγραψε ο Jeremy Mercer.
Η κόρη του George Whitman, Sylvia, ανέλαβε το βιβλιοπωλείο το 2001 και του άνοιξε νέα σελίδα, διοργανώνοντας πολλές πολιτιστικές και λογοτεχνικές εκδηλώσεις. Έναν κανόνα δεν παραβίασε ποτέ: να μένουν οι συγγραφείς ή οι φοιτητές ή οι καλλιτέχνες για μερικά βράδια στο Shakespeare and Company.
«Μην είσαι αφιλόξενος με τους ξένους, μπορεί να είναι μεταμφιεσμένοι άγγελοι» (γραμμένο σε τοίχο στο εσωτερικό, στην είσοδο του αναγνωστηρίου). Το Shakespeare and Company, στην αριστερή όχθη του Σηκουάνα, συνεχίζει ακόμα και σήμερα να αποτελεί μία λογοτεχνική ουτοπική όαση σε πείσμα των καιρών που διανύουμε. Το 2016, το θρυλικό βιβλιοπωλείο κυκλοφόρησε την ιστορία του σε βιβλίο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- www.iefimerida.gr, διαθέσιμο εδώ
- www.lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- www.savoirville.gr. διαθέσιμο εδώ
- www.huffingtonpost.gr, διαθέσιμο εδώ
