Της Βασιλικής Σέμκου,
Συμπληρώνονται σήμερα 31 έτη από την πρώτη επίσημη αναγνώριση των δικαιωμάτων των παιδιών ως ζήτημα που έπρεπε να κατοχυρωθεί και νομικά, με σκοπό την προαγωγή και προστασία των παιδιών που αποτελούν τους πιο αθώους αποδέκτες των πράξεων των ενηλίκων και των συνεπειών αυτών. Στις 20 Νοεμβρίου του 1989, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ψηφίζει και αποφασίζει ομόφωνα την Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, σύμβαση την οποία κλήθηκαν όλα τα κράτη-μέλη να δημοσιοποιήσουν και κατόπιν να μεριμνήσουν για την κυκλοφορία, την αναγνώριση και την επικύρωση της, ανεξάρτητα της μορφής του πολιτεύματος και της εθνικής νομοθεσίας. Το κείμενο της Σύμβασης γράφτηκε στις πέντε επίσημες γλώσσες του ΟΗΕ (Αγγλική, Γαλλική, Ισπανική, Κινεζική και Ρωσική).
Μέχρι και σήμερα όλες οι χώρες του ΟΗΕ έχουν υπογράψει και έχουν επικυρώσει τη συνθήκη εκτός από τη Σομαλία και τις Η.Π.Α., οι οποίες έχουν υπογράψει την συνθήκη αλλά δεν την έχουν επικυρώσει, με αποτέλεσμα να είναι ακόμα νομικά ανενεργή για τις Η.Π.Α. Η Ελλάδα επικυρώνει την Σύμβαση στις 2 Δεκεμβρίου 1992 με τον νόμο 2101, και την εντάσσει στην εθνική της νομοθεσία. Υπάρχουν 54 άρθρα τα οποία αποτελούν την σύμβαση, καλύπτοντας ζητήματα που αφορούν τα παιδιά και υπάγονται σε 4 τομείς: Δικαιώματα Επιβίωσης, Ανάπτυξης, Προστασίας και Δικαιώματα Συμμετοχής. Έχει, ωστόσο, επιτευχθεί πρόοδος και εξέλιξη με θετικό πρόσημο από το 1989 ως και την σημερινή εποχή;
Οι λεγόμενες ανεπτυγμένες χώρες έχουν να παρουσιάσουν υψηλούς δείκτες βιωσιμότητας και ανάπτυξης σε πάρα πολλούς τομείς και αν θεωρητικά αρκεστούμε σε μια οικονομική ευημερία και ύπαρξη των θεσμών που την επιτρέπουν, μπορούμε να πούμε ότι και για την «τύχη» των παιδιών, τα πράγματα είναι σε εξίσου καλή πορεία. Αν, όμως, «στρέψει» κανείς το βλέμμα προς τον υπόλοιπο κόσμο που δυστυχώς δεν μονοπωλεί το ενδιαφέρον της ανθρωπότητας, θα δει το σκληρό της πρόσωπο. Χώρες που ελλείπονται βασικών συνθηκών υγιούς ζωής και ανθρώπινης επιβίωσης, έχουν φροντίσει ώστε τα παιδιά να μεγαλώνουν με τον πιο σκληρό τρόπο, με ελλείψεις και κακουχίες, με διαρκή αγώνα για την κάλυψη των βασικών αναγκών και που πολλές φορές βρίσκουν ατελέσφορες προσπάθειες. Παιδιά πεινασμένα, άρρωστα και μόνα, χωρίς δυνατότητα ζωής, όπως αξίζει σε όλα τα παιδιά. Αθωότητα, γέλιο και δίψα για ζωή αντικαθίστανται από δίψα για νερό και φαγητό, από κλάματα για τα εμπόδια που διαρκώς συναντούν με τα πρόσωπα όλων να γυρνούν από την άλλη μεριά, παραβλέποντας αυτήν την άσχημη εκδοχή του κόσμου.
Οι δύο αυτές πλευρές του κόσμου ωστόσο, έχουν «συναντηθεί» πάρα πολλές φορές προκαλώντας σύγχυση σε πολλές περιπτώσεις περί του ποια μέτρα είναι αναγκαία για την προστασία των παιδιών. Η έκθεση της Unicef, σχετικά με τις συνθήκες ζωής των παιδιών το έτος 2019, αποδεικνύει ότι από το 1989 ως και σήμερα, έχουν γίνει αρκετές ενέργειες και έχει σημειωθεί πρόοδος, καθώς επισημαίνεται ότι η θνησιμότητα των παιδιών ηλικίας κάτω των πέντε ετών έχει μειωθεί παγκοσμίως κατά περίπου 60%, περισσότερα παιδιά πηγαίνουν δημοτικό σχολείο και τα δικαιώματα των παιδιών έχουν ενταχθεί σε νόμους που έχουν θεσπιστεί σε πολλές χώρες. Παράλληλα, όμως, οι συνθήκες αυτές δεν είναι ισότιμες για άλλους, καθώς παιδιά που ανήκουν σε φτωχές οικογένειες δεν έχουν ούτε τα στοιχειώδη και δεν απολαμβάνουν τα ίδια προνόμια με τα παιδιά του υπόλοιπου πλανήτη. Εντύπωση προκαλεί η κατάσταση που επικρατεί στην Νέα Ζηλανδία. Αποτελεί μια από τις πιο αναπτυγμένες χώρες, ωστόσο βρέθηκε στην δεύτερη χειρότερη θέση της παιδικής παχυσαρκίας και των εφηβικών αυτοκτονιών με 14,9 θανάτους ανά 100.000 ανηλίκους και με ένα στα τρία παιδιά να χαρακτηρίζονται ως παχύσαρκα ή υπέρβαρα. Οι εικόνες αυτές δείχνουν την αποτυχία της χώρας για την παιδική ευημερία και παράλληλα παρατηρούνται σε πάρα πολλές χώρες, με παιδιά που δεν κατέχουν βασικά δικαιώματα όπως είναι η εκπαίδευση, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, υγιείς συνθήκες διαβίωσης και κυρίως την διασφάλιση της παιδικής τους ηλικίας.
Μια ακόμα έρευνα της UNICEF παρουσιάζει ότι 152 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο είναι αναγκασμένα να εργάζονται για να συνεισφέρουν στον οικογενειακό προϋπολογισμό. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σε ένα στα δέκα παιδιά παγκοσμίως και στην συντριπτική πλειονότητά τους, τα παιδιά βρίσκονται στην Ασία και την Αφρική. Οι συνθήκες διαβίωσης αυτών των παιδιών είναι δύσκολες ως και επικίνδυνες τις περισσότερες φορές. Σε ποιο βαθμό, λοιπόν, έχουν προστατευθεί τα παιδιά;
Η σημερινή εποχή παραπάνω από ποτέ παρουσιάζει διαρκώς συνθήκες που προκαλούν στενοχώρια σε όσους πραγματικά τις κατανοούν. Πόλεμοι με εικόνες τραυματισμένων παιδιών, μετανάστευση και επικινδυνότητα αυτής με δεκάδες παιδιά μακριά από οικογενειακούς δεσμούς και την θαλπωρή του σπιτιού, παιδιά ορφανά και μόνο μπροστά σε προκλήσεις, αρρώστιες και τον διαρκή φόβο για ένα μέλλον πολύ αβέβαιο. Όσα για πολλούς από εμάς είναι βασικά όπως το νερό, το φαγητό, η οικογένεια, οι φίλοι, η παιδεία, η υγεία και πολλά άλλα, τα οποία συνθέτουν μια τεράστια λίστα, για κάποιους και πολύ περισσότερο για τα παιδιά, είναι προνόμια που στην πλειοψηφία τους δεν κατέχουν. Η Alice Walker καλύπτει με μια φράση της όλη μου την ανησυχία για το εν λόγω ζήτημα. Η πιο σημαντική ερώτηση στον κόσμο είναι: «Γιατί κλαίει το παιδί;» Ας μην θυμόμαστε λοιπόν μόνο σήμερα τα παιδιά, ας τα σκεφτόμαστε και ας παλεύουμε για αυτά καθημερινά!
