Της Αγγελικής Ουζουνάκη,
Η Δημιουργική Ασχολία και ο Ελεύθερος Χρόνος σε πρώτη όψη φαίνονται γνώριμοι όροι σε όλους μας και συνηθίζεται να αποτελούν σημαντικό κομμάτι της ζωής κάθε ανθρώπου. Όμως, είναι αυτό πράγματι κάτι που ισχύει;
Η πλειοψηφία, δυστυχώς, υπερφορτώνει το ήδη υπερφορτωμένο πρόγραμμά της με την παρακολούθηση των περίφημων reality shows. Και ειδικά αν συνδυαστούν με το ασταμάτητο «σκρολάρισμα» στα -γνωστά σε όλους μας- social media, η διασκέδαση αγγίζει το ζενίθ.
Παρακολουθούμε τα ανθρώπινα δικαιώματα να διακυβεύονται μπροστά στα μάτια μας. Παραβιάζονται χωρίς δισταγμό και θυσιάζονται στον βωμό του εύκολου κέρδους-χρήματος. Βλέπουμε ανθρώπους να «μάχονται» με την απογυμνωμένη από ορθά επιχειρήματα γνώμη τους μπροστά σε μία οθόνη, με μοναδικό σκοπό να υπερισχύσουν και να βρεθούν στο στόχαστρο των συζητήσεων.
Άλλη μία δημοφιλής ασχολία είναι οι συχνές διαδηλώσεις υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όταν οι ίδιοι είναι αυτοί που παρακολουθούν ακατάπαυστα κάθε νέα εξέλιξη στον χώρο της τηλεόρασης και των social media. Έτσι συνασπιζόμαστε απέναντι σε κάθε είδους κοινωνική διάκριση;
Με το να επιτρέπουμε, λοιπόν, την ύπαρξη τέτοιου είδους προβαλλόμενων εικόνων όχι μόνο δεν υπερασπιζόμαστε τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά τα διαβάλλουμε, προσβάλλοντας και τις ηθικές αξίες που υποτίθεται ότι λάβαμε. Αυτή είναι η παιδεία που παινευόμαστε ότι αποκτήσαμε;
Εδώ, λοιπόν, τίθεται το ερώτημα αν έχει καθίσει κανείς να μελετήσει, στον ελεύθερό του χρόνο πάντοτε, έστω και μερικά κλασσικά ή αρχαία έργα. Η ελληνική ιστορία και φιλοσοφία έχει τις βάσεις της από πολύ παλιά. Εμείς με τις πράξεις μας όχι μόνο δεν την τιμούμε, αλλά την προσβάλλουμε κιόλας, αγνοώντας τις διδαχές των Ελλήνων σοφιστών. Τρίζουν τα κόκκαλα των προγόνων μας με την κατάντια που έχει περιλούσει την ελληνική κοινωνία.
Άλλη μία ενδιαφέρουσα ασχολία που έχει πλήρως παραμεληθεί είναι και η επίσκεψη σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία. Δυστυχώς, ελάχιστοι από εμάς μετά το πέρασμα των σχολικών μας χρόνων διατηρήσαμε αυτή τη συνήθεια ως μία από τις κυριότερες δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου μας. Παρόλο που δάσκαλοι και γονείς πάσχιζαν να μας συμφιλιώσουν με αυτή την ιδέα, εμείς αρνιόμαστε κατηγορηματικά να διακρίνουμε την αξία της.
Και με τα βιβλία τι γίνεται; Πόσοι από εμάς διαβάζουν έστω και ένα βιβλίο τον χρόνο; Πόσοι άγγιξαν έστω και ένα βιβλίο μετά την πάροδο των σχολικών τους χρόνων, που τους «ανάγκαζαν» οι δάσκαλοί τους να αφοσιωθούν μερικώς σε αυτά; Ακόμη κι αν θεωρούμε πως έχουμε αποξενωθεί από αυτήν την συνήθεια, δηλαδή την ανάγνωση κάποιας πληροφορίας εκτός οθόνης, συνεχίζουν να υπάρχουν τα eBooks, τάση που μάλιστα ολοένα και ακμάζει. Οπότε κάθε δικαιολογία αποβαίνει περιττή.
Τα smartphones έχουν καταλάβει τόσο μεγάλο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, που οι επιπτώσεις έχουν αρχίσει να διαφαίνονται έντονα και στις ανθρώπινες σχέσεις και τον τρόπο που δομούν πλέον οι άνθρωποι τον ελεύθερό τους χρόνο. Οι άνθρωποι, αντί να βγουν έξω να περπατήσουν παρέα, να χαζολογήσουν, να συζητήσουν για πράγματα που τους απασχολούν, όπως έκαναν παλιότερα, προτιμούν να μείνουν προσκολλημένοι μπροστά στην οθόνη τους, παρακολουθώντας τις νέες προβαλλόμενες διαφημίσεις. Θεωρείται αυτό γνήσια μορφή ψυχαγωγίας;
Εδώ τίθεται ένα ζήτημα σχετικά με το αν γνωρίζουν πράγματι οι άνθρωποι ποια είναι η διακριτή διαφορά μεταξύ της γνήσιας μορφής ψυχαγωγίας και αυτής της διασκέδασης. Η πρώτη συνδέεται άμεσα με τη δημιουργική απασχόληση στον ελεύθερό μας χρόνο, γεμίζοντάς τον με δραστηριότητες που έχουν να προσφέρουν πολλά στις ήδη υπάρχουσες δεξιότητές μας, αλλά και σε νέες που επιθυμούμε να αποκτήσουμε. Φυσικά, μην ξεχνάμε και την τεράστια επίδραση στη διάθεσή μας. Η δεύτερη έχει να κάνει περισσότερο με νέες εναλλακτικές μορφές αξιοποίησης του χρόνου μας σε δραστηριότητες που θα μας προσφέρουν μονάχα βραχυπρόθεσμη ικανοποίηση των αναγκών μας, χωρίς ουσιαστική συμβολή στη μετέπειτα πορεία μας ως ανθρώπων.
Ο καθένας μας, λοιπόν, είναι σε θέση να κάνει τις επιλογές του. Να δομήσει τον ελεύθερό του χρόνο με τον τρόπο που τον ευχαριστεί περισσότερο, αλλά και τις δημιουργικές δραστηριότητες που έχει αποφασίσει να συμπεριλάβει στο ήδη γεμάτο πρόγραμμά του. Είναι στο χέρι μας να τον σκορπίσουμε σε περιττές ασχολίες ή να τον αξιοποιήσουμε σε δημιουργικές επιλογές που θα ενδυναμώσουν την κρυμμένη μας δημιουργικότητα.
