Του Νικόλαου Τσελέντη,
Αρχής γενομένης από την 11η Σεπτεμβρίου 2001 και τις επακόλουθες τρομοκρατικές επιθέσεις, ο φόβος αποτέλεσε το επικρατέστερο συναίσθημα ανά τον κόσμο. Φόβος όχι μόνο για το τεράστιο πλήγμα που υπέστη η κατ’ εξοχήν κυρίαρχη δύναμη, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, αλλά και για τη σταδιακή εμφάνιση του πρωτόγνωρου, τότε, ισλαμικού εξτρεμισμού. Ως ισλαμικός εξτρεμισμός έχει οριστεί «κάθε μορφή του θρησκεύματος αυτού, η οποία αντιτίθεται στη δημοκρατία, στο κράτος δικαίου και στις ατομικές ελευθερίες». Με τον παραπάνω ορισμό είναι άρρηκτα συνδεδεμένες παραστρατιωτικές οργανώσεις, όπως η Al Qaeda, οι Taliban και το Ισλαμικό Κράτος, που προβαίνουν σε βίαιες πράξεις και σε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Στο στόχαστρο της τελευταίας εξτρεμιστικής οργάνωσης, του ISIS δηλαδή, έχει βρεθεί η μειονότητα των Yazidis.
Οι Yazidis εντοπίζονται σε διάφορες περιοχές της Μέσης Ανατολής, στη νοτιοανατολική Τουρκία, τη βόρειο Συρία, σε ορισμένες εκτάσεις του Ιράν αλλά πρωτίστως στο βορειοδυτικό Ιράκ, και συγκεκριμένα στην περιφέρεια Sinjar. Η ονομασία “Yazidi” προέρχεται πιθανόν από το χαλίφη της δυναστείας Umayyad, τον Yazid I. Η θρησκεία τους παρουσιάζει μία τεράστια ποικιλομορφία, δεδομένου ότι έχει αντλήσει στοιχεία τόσο από το Ισλάμ όσο και από τον Ιουδαϊσμό και τον Χριστιανισμό. Η αντίληψή τους, όμως, για την κοσμογονία έχει οδηγήσει πολλές φορές στην παρερμηνεία του θρησκεύματός τους και στον άδικο χαρακτηρισμό τους ως σατανιστές. Αυτό προκύπτει από τη λατρεία τους στον ανώτατο Θεό, Yazdan, ο οποίος έχει παραδώσει την ευθύνη περάτωσης του έργου του στον Melek Taus. Εκείνος λατρεύεται στη μορφή ενός παγωνιού, ενώ συχνά οι πιστοί τον αναφέρουν με το όνομα Shaytan, που μεταφράζεται ως διάβολος στα αραβικά.
Τούτων λεχθέντων, οι Μουσουλμάνοι γείτονες, παρά τις εύλογες προσπάθειες των Yazidis να αναπτύξουν το δικό τους θρησκευτικό σύστημα αποφεύγοντας τις συγκρούσεις, τους έβλεπαν ως αποστάτες και καταληψίες της πατρογονικής τους γης. Φυσικά, η κυβέρνηση της Βαγδάτης δε δύνατο να αποτελέσει εξαίρεση, καθώς έθεσε σε εφαρμογή τον οικονομικό αποκλεισμό της μειονότητας από τους πόρους της επαρχίας Sinjar και τη στέρηση ουσιώδους πολιτικής τους εκπροσώπησης. Ουκ ολίγες φορές προέβησαν και σε δραστικότερα μέτρα, εκ των οποίων τα πιο συνήθη ήταν οι σφαγές και οι αιματηρές επιθέσεις.
Η δυσχερής θέση των Yazidis, εξαιτίας της ιρακινής κυβερνήσεως, έμελλε να μεταβληθεί προς το χειρότερο. Η θρησκευτική ιδιαιτερότητα αυτού του λαού κέντρισε γρήγορα το ενδιαφέρον σε έναν πολύ πιο απρόβλεπτο και επικίνδυνο δρώντα του διεθνούς συστήματος: στο Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και το Λεβάντε (ISIL-Islamic State in Iraq and the Levant). Ο ISIL, ή όπως είναι ευρέως γνωστός ως ISIS, είναι μία σουνιτική μουσουλμανική ομάδα που κινείται στα όρια του φονταμενταλισμού και του τζιχάντ. Στο όνομα του ιερού πολέμου, το δόγμα αυτό δικαιολογεί τις απάνθρωπες ενέργειές του εναντίον των ολιγόπιστων. Πέραν του πολύ ισχυρού ιδεολογικού υποβάθρου που χαρακτηρίζει την οργάνωση, η διάρκεια και η δυναμική της προέκυψαν από την κατάληψη σημαντικών συριακών και ιρακινών σουνιτικών εδαφών, όπως η Raqqah στη Συρία και η Mosul στο Ιράκ το 2014. Μάλιστα η εξέλιξη αυτή θα ήταν η αρχή του τέλους για τους Yazidis.
Τον Αύγουστο του ίδιου έτους, οι δυνάμεις του ISIS κινήθηκαν προς το βορειοδυτικό Ιράκ και περικύκλωσαν το Sinjar. Δεν παρατηρήθηκε η παραμικρή αντίσταση, καθώς τόσο ο ιρακινός στρατός όσο και η Peshmerga, ο κουρδικός στρατός δηλαδή, άφησαν ανυπεράσπιστους τους Yazidis. Οι επιλογές της μειονότητας ήταν ελάχιστες∙ προσηλυτισμός ή θάνατος. Ορισμένοι εξ αυτών, επιχείρησαν να κατευθυνθούν στα βουνά, αλλά η υψηλή θερμοκρασία και οι ανεπαρκείς προμήθειες είχαν το ίδιο αποτέλεσμα: το θάνατό τους. Οι αιχμάλωτοι Yazidis βίωσαν την ωμότητα των τζιχαντιστών, υπομένοντας μαρτύρια και βλέποντας τις γυναίκες να πωλούνται στα souks abaya (σκλαβοπάζαρα). Επιπλέον, όπως είθισται σε τέτοιες περιπτώσεις, τα αγόρια άνω των 7 ετών κατέληξαν σε στρατόπεδα εκπαίδευσης, μετατρέποντάς τα σε «ιερούς» πολεμιστές.
Η κτηνωδία γίνεται σαφέστερα αντιληπτή με την παράθεση ορισμένων αριθμητικών δεδομένων. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περισσότεροι από 5.000 άνδρες έχουν εκτελεστεί και τουλάχιστον 2.500 γυναίκες έχουν κακοποιηθεί σεξουαλικά. Το Yazidi Rescue Office στην Kurdistan Regional Government (KRG) αναφέρει πως 6.417 Yazidis απήχθησαν από τον ISIS τον Αύγουστο του 2014, 3.000 είναι ακόμη αιχμάλωτοι ή αγνοούμενοι, 2.500 παιδιά έχουν μείνει ορφανά, ενώ πρόσφατα ανακαλύφθηκαν 80 μαζικοί τάφοι! Δικαιολογημένα, λοιπόν, τίθεται προς συζήτηση αν είναι ορθή η επίκληση του ορισμού της γενοκτονίας.
Ο όρος genocide (=γενοκτονία) εισήχθη από τον Πολωνό δικηγόρο Raphael Lemkin το 1944, αναφερόμενος στα εγκλήματα της Γερμανίας στην κατεχόμενη τότε Ευρώπη, και εντάχθηκε στο διεθνές δίκαιο. Το άρθρο 2 της Σύμβασης για την Πρόληψη της Γενοκτονίας του 1948 ορίζει τη γενοκτονία ως «πράξεις που διαπράττονται με πρόθεση να καταστρέψουν εν όλω ή εν μέρει μία εθνική, φυλετική ή θρησκευτική ομάδα μέσω (1) θανάτωσης μελών μίας ομάδας, (2) πρόκλησης σοβαρής σωματικής ή ψυχικής βλάβης στα μέλη της ομάδας, (3) σκόπιμης επιβολής συνθηκών ζωής με στόχο το φυσικό αφανισμό μελών της ομάδας, (4) επιβολής μέτρων που αποσκοπούν στην παρεμπόδιση γεννήσεων εντός της ομάδας και (5) βίαιης μεταφοράς παιδιών της ομάδας σε μία άλλη ομάδα». Οι ενέργειες που προσδιορίζουν το περιεχόμενο της γενοκτονίας, σχεδόν σκιαγράφησαν τις πρακτικές του ISIS.
Έξι χρόνια μετά και δικαιοσύνη δεν έχει αποδοθεί. Οι Yazidis εξακολουθούν να διώκονται, χάνοντας με τον καιρό έναν τεράστιο αριθμό ανθρώπων. Παράλληλα, προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανή την ταυτότητά τους μέσω του αιτήματος αναγνώρισης της γενοκτονίας τους. Ο ISIS οφείλει να τιμωρηθεί για τα ειδεχθή του εγκλήματα άμεσα. Γιατί όσο κωλυσιεργεί η διεθνής κοινότητα να λάβει τις απαραίτητες αποφάσεις και να πράξει το αυτονόητο, το αίμα των ανθρώπων που χάθηκαν θα βρίσκεται στα χέρια της.
