Του Παναγιώτη Παναγιωτακόπουλου,
Παρακολουθώντας τις ειδήσεις των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης της χώρας, σίγουρα έπεσε στην αντίληψη αρκετών μία σημαντική αλλαγή στο κομμάτι του εμπορίου που σχετίζεται με το ζήτημα του ανταγωνισμού.
Ξεκινώντας από τα νομικά του πράγματος, ως αθέμιτος ανταγωνισμός ορίζεται το σύνολο των δόλιων μέσων που χρησιμοποιούνται στην προσπάθεια προσέλκυσης καταναλωτικού κοινού, όπως για παράδειγμα η απομίμηση ονόματος ή σήματος, η δυσφήμιση των ανταγωνιστών ή των προϊόντων τους, παραπλανητικές διαφημίσεις και ούτω καθεξής. Τυπικά καλύπτεται από τον Νόμο 146/1914, που ομόφωνα ψηφίστηκε στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 1913. Πώς, λοιπόν, ξαφνικά, ασχολούμαστε με την εν λόγω νομοθεσία;
Στα μέσα της προηγούμενης εβδομάδας, την Τρίτη, που ήταν και η πρώτη σε αυτό το δεύτερο lockdown που βιώνουμε, με στόχο την εξάλειψη του κορωνοϊού, με υπουργική απόφαση, που ανακοίνωσε ο κύριος Άδωνις Γεωργιάδης, Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, απαγορεύθηκε τα supermarkets να πωλούν οτιδήποτε άλλο πέρα από τα είδη πρώτης ανάγκης. Κάθε προϊόν που ανήκει σε κατηγορίες, όπως τα βιβλία, τα ηλεκτρονικά είδη, η ένδυση και υπόδηση, τα παιχνίδια και κάθε λογής πράγματα δεν θα πωλούνται πλέον στα ράφια των supermarkets. Την ίδια ώρα, επισημάνθηκε πως εξετάζεται να επιτραπεί η δια ζώσης λειτουργία των βιβλιοπωλείων, ώστε να στηριχθεί περαιτέρω ο κλάδος. Και ενώ σαν λογική, η παρπάνω ενέργεια, βρίσκει το μεγαλύτερο μερίδιο πολιτών και επαγγελματιών σύμφωνο, δημιουργεί δύο μεγάλα εύλογα ερωτήματα και γεννά τους επικείμενους προβληματισμούς.
Από τη μία, αναμφίβολα, οι πρωτόγνωρες καταστάσεις που ζούμε έχουν δυσκολέψει αρκετά την επιβίωση για πολλές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε τομείς λιανικού εμπορίου. Με όλα τα καταστήματα κλειστά, σίγουρα, οι αλυσίδες των supermarkets αποκτούν ανταγωνιστικό πλεονέντημα, όταν μιλάμε για τεράστιες εγκαταστάσεις, οι οποίες εκτός των ειδών πρώτης ανάγκης παρέχουν και πολλά ακόμα προϊόντα όπως αυτά αναφέρθηκαν παραπάνω. Έτσι, η «ευκολία» που συναντά ένας καταναλωτής με το να βρίσκει πολλά διαφορετική είδη συγκεντρωμένα σε έναν χώρο, μεταφράζεται σε δημιουργία αθέμιτου ανταγωνισμού προς όφελος των «μεγάλων». Γιατί, όμως, ήταν ανάγκη να έρθει μία πανδημία για να φέρει στο φως το πρόβλημα αυτό; Ακόμη και σε κανονικές συνθήκες λειτουργίας για την αγορά, ενδεχομένως σε μικρότερη κλίμακα, το πρόβλημα προϋπήρχε. Πάντοτε, το βιβλιοπωλείο της γειτονιάς ή μία επιχείρηση πώλησης ρούχων είχαν να αντιμετωπίσουν το συγκριτικό πλεονέκτημα, μιας ή και περισσότερων αλυσίδων supermarkets, οι οποίες μπορούσαν να προσφέρουν τα ίδια πράγματα. Μάλλον, ο κορωνοϊός έδωσε αρκετή τροφή για σκέψη γύρω από τις συνθήκες ανταγωνισμού που επικρατούν στην αγορά κάτω από οποιεσδήποτε αντίξοες ή ευνοϊκές καταστάσεις κάθε φορά.
Από την άλλη, θα ήταν χρήσιμο, ίσως και αναγκαίο, εν έτει 2020, το πλεονέκτημα αυτό, ή κάθε άλλο παρόμοιας φύσης, να έχει περιοριστεί έως εξαλειφθεί με άλλα μέσα. Δεν είναι λογικό, με τις εκπληκτικές δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία και πιο συγκεκριμένα το διαδίκτυο, να συζητάμε για αθέμιτο ανταγωνισμό, όταν παύει η δια ζώσης λειτουργία ενός καταστήματος. Τουλάχιστον στις τάξεις των νέων, οι ηλεκτρονικές αγορές κατέχουν τη μερίδα του λέοντος, ακόμη και για τα είδη πρώτης ανάγκης για τα οποία τα supermarkets έχουν την αποκλειστικότητα. Υπάρχουν, λοιπόν, διαδικτυακά καταστήματα για κάθε είδος, από ρούχα και παπούτσια, μέχρι βιβλία και παιχνίδια. Άρα, ο αθέμιτος ανταγωνισμός έγινε άξιος αναφοράς γιατί υπάρχουν ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, που για δικούς τους λόγους, έχουν μείνει πίσω από την εποχή τους, απαξιώνοντας ένα εργαλείο, το οποίο αν χρησιμοποιηθεί κατάλληλα, τότε μπορεί να γυρίσει την όλη κατάσταση ανάποδα και να μεταφέρει αλλού το πλεονέκτημα στην αγορά. Μας φταίει ότι κλείσαμε το φυσικό μας κατάστημα λόγω του ιού ή μας ενοχλεί που άλλοι πωλούν τα προϊόντα μας και ενώ και εμείς θα μπορούσαμε να κάνουμε το ίδιο, απλά τους κοιτάμε με «σταυρωμένα τα χέρια»;
Συνοψίζοντας, έχουμε πολλές φορές αναφερθεί στα προβλήματα και τις ευκαιρίες που προκύπτουν στις διάφορες δύσκολες καταστάσεις που βιώνουμε, μία εκ των οποίων μας ταλαιπωρεί τους τελευταίους 11 μήνες και ακούει στο όνομα «κορωνοϊός». Είναι καλό να αναδεικνύονται, διαρκώς, νέα ζητήματα, τα οποία αν λυθούν, θα βοηθήσουν στη γενικότερη λειτουργία της αγοράς και του κόσμου. Είναι κρίμα, όμως, την ίδια στιγμή, να χρεώνουμε σε μία κατάσταση, την πανδημία στην προκειμένη περίπτωση, πολλά περισσότερα από αυτά που πραγματικά της αναλογούν. Για να επιβιώνει, πρώτα από όλα, κάποιος και σε επόμενο επίπεδο να προοδεύει, οφείλει να βρίσκεται στον βωμό των εξελίξεων και πολλές φορές μπροστά από την εποχή του. Όσοι βρίσκονται σε μόνιμη «χειμερία νάρκη» δεν πρόκειται ποτέ να ανακάμψουν και να διεκδικήσουν πράγματα από τους μεγάλους και καλούς παίκτες. Η αγορά μοιάζει με μια παρτίδα σκάκι, την οποία για να νικήσει κανείς, πρέπει να είναι απόλυτα διαβασμένος και να προβλέπει κάθε βήμα του αντιπάλου.
