Της Μαντώ Γιαννή,
Το 61ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης εξελίσσεται αυτές τις μέρες -από τις 5 έως τις 15 Νοεμβρίου- και περιλαμβάνει μια συλλογή κοντά στις 250 ταινίες. Με διαφορετικά τμήματα, όπως το διεθνές διαγωνιστικό, το διαγωνιστικό «Γνωρίστε τους γείτονες» ή το ελληνικό διαγωνιστικό, οι ταινίες είναι διαθέσιμες για 24 ώρες την ημέρα της προβολής τους με περιορισμένα εισιτήρια ανά προβολή, ακριβώς όπως θα γινόταν και υπό κανονικές συνθήκες. Ποιες έχουν ξεχωρίσει μέχρι στιγμής και γιατί;
Πράσινη Θάλασσα (Αγγελική Αντωνίου, 2020)
Βασισμένη στο μυθιστόρημα της Ευγενίας Φακίνου «Για να δει τη θάλασσα», η σκηνοθέτιδα Αγγελική Αντωνίου δημιουργεί μια ευχάριστη εμπειρία για τον θεατή. Η αισθητική των πλάνων της καθώς και το αργό τέμπο κατά το οποίο εκτυλίσσονται τα γεγονότα δίνουν μια μυθιστορηματική χροιά στην ταινία, παραπέμποντας έτσι στην αρχική πηγή έμπνευσης για τη σκηνοθέτιδα. Αρχικά, γνωρίζουμε την Άννα, μια γυναίκα η οποία πάσχει από αμνησία και περιφέρεται στους δρόμους της Αθήνας σαν άστεγη. Περιφερόμενη βρίσκει τον Ρούλα, έναν ταβερνιάρη που ζει σε τροχόσπιτο σε μια υποβαθμισμένη περιοχή κοντά στο λιμάνι. Η Άννα πιάνει δουλειά ως μαγείρισσα στην παρακμιακή του ταβέρνα και έτσι ξεκινάει η ιστορία.
Σε αντίθεση με την πλειοψηφία των ταινιών που συναντά κανείς σε Φεστιβάλ, η «Πράσινη Θάλασσα» ακολουθεί ένα διεθνές εμπορικό μοτίβο με αρχή, μέση και τέλος και αυτό γίνεται εμφανές κατά τη διάρκεια της ταινίας και την ανάπτυξη των δύο χαρακτήρων, αλλά κυρίως της Άννας. Στην αρχή, η γυναίκα επικοινωνεί μόνο με βλέμματα, εκφράσεις και κινήσεις, αλλά, καθώς τη γνωρίζουμε περισσότερο με τη βοήθεια του Ρούλα, αρχίζει να ανοίγεται περισσότερο. Εκφράζεται, μιλάει, γνωρίζει, χαμογελάει, ζητάει. Και αυτό είναι βασικά που διακρίνει την ταινία και κάνει τον θεατή να θέλει να συνεχίσει να την παρακολουθεί. Δεν ξέρουμε από που έχει προέλθει η Άννα, αλλά πιστεύουμε ότι σύντομα θα μάθουμε και στο τέλος πράγματι δικαιωνόμαστε.
Η «Πράσινη Θάλασσα» προβλήθηκε στα πλαίσια του επίσημου ελληνικού διαγωνιστικού.
Luxor (Zeina Dura, 2020)
Ο τίτλος της ταινίας παραπέμπει στην πραγματική πόλη του Λούξορ, που βρίσκεται πάνω στον ποταμό Νείλο, νοτιοανατολικά, όπως κοιτάμε την Αίγυπτο στον χάρτη. Η Χάνα, Βρετανίδα γιατρός, μόλις έχει επιστρέψει από την εμπόλεμη ζώνη Συρίας – Ιορδανίας. Το Λούξορ είναι μια περιοχή που αγαπάει ιδιαίτερα και, απ’ ότι μαθαίνουμε, έχει ζήσει για κάποιο καιρό εκεί, όταν ήταν νεότερη. Με την άφιξή της πίσω στην πόλη συναντάει ανθρώπους από το παρελθόν της, μεταξύ των οποίων και τον Σουλτάν, αρχαιολόγο και πρώην φίλο της.
Η Zeina Dura αναπτύσσει μια ιστορία αγάπης, η οποία -αν μη τι άλλο- παραείναι διαχρονική και αληθινή και βρίσκει πάτημα σ’ ένα αφήγημα που εκτυλίσσεται σε καθημερινή βάση ανά τους ανθρώπους παγκοσμίως. Το αφήγημα αυτό είναι η διατήρηση μιας ρομαντικής σχέσης, όταν τα ερείσματα, οι εμπειρίες και τα βιώματα είναι άλλοτε τραυματικά και άλλοτε υπερβολικά διαφορετικά, καθιστώντας δύσκολη την προσπάθεια δύο ανθρώπων να βρουν κοινά σημεία αναφοράς. Η ταινία μεταχειρίζεται, επίσης, θέματα συμπεριφοράς αλλά όχι κουλτούρας και αναφέρεται έμμεσα στην πάροδο του χρόνου και την επίδραση που έχει αυτή στον άνθρωπο. Με σοβαρό ύφος και αρκετά δειλά, η Χάνα φανερώνει σιγά-σιγά στον θεατή και στον Σουλτάν τα συναισθήματά της, οι οποίοι υπομονετικοί, καθώς περιμένουν, στο τέλος υποδέχονται τη λύτρωση της ψυχής της, απ’ όπου μετά μπορεί να ξεκινήσει το πραγματικό ρομάντζο. Μέσα απ’ όλο αυτό το ταξίδι γνωρίζουμε, επίσης, τη μαγεία της πόλης και του πολιτισμού του Λούξορ, τα οποία διακριτικά αλλά σταθερά συμβάλλουν στην αφύπνιση της Χάνα.
Το “Luxor” προβλήθηκε στα πλαίσια του διαγωνιστικού «Γνωρίστε τους γείτονες».
Pari (Σιαμάκ Ετεμάντι, 2020)
Τρίτη στη σειρά ταινία με γυναίκα στον πρωταγωνιστικό ρόλο, το “Pari” του Σιαμάκ Ετεμάντι, Ιρανού σκηνοθέτη ο οποίος σπούδασε κινηματογράφο στην Ελλάδα και ο οποίος ζει και εργάζεται στην Αθήνα από το 1995, μας ανοίγει την πόρτα σε μια διαφορετική Αθήνα. Την Αθήνα μέσα από τα μάτια μια Ιρανής μάνας. Κι όμως η πραγματικότητα που βιώνει εκείνη δεν είναι μακριά από την ελληνική αλήθεια. Είναι ανατριχιαστικό πόσο καλά ο Ετεμάντι αποτυπώνει το κέντρο της Αθήνας, τους άδειους δρόμους, τα περίεργα βλέμματα, τις προστριβές με τους αστυνομικούς, τα μολότοφ, τον κόσμο του υποκόσμου στους οίκους ανοχής, στους δρόμους, στα λοφάκια, στις πλατείες, ακόμη και στα καράβια.
Στο Director’s Corner που διοργανώνει το Φεστιβάλ για τη δημιουργία διαλόγου μεταξύ των θεατών και των σκηνοθετών, ο Σιαμάκ αναφέρθηκε στην έμπνευση για την ταινία του, η οποία προήλθε από τη δική του εμπειρία υποδεχόμενος τη μητέρα του κάποια στιγμή που ήρθε να τον επισκεφτεί. Περιμένοντάς την στο αεροδρόμιο και με αφορμή την καθυστέρηση που είχε το αεροπλάνο της, άρχισε να σκέφτεται τι θα γινόταν, εάν δεν τον έβρισκε εκεί, φτάνοντας. Η μητέρα του, απαντώντας του αργότερα, τον διαβεβαίωσε ότι θα τον έβρισκε μόνη της. Και κάπως έτσι ξεκίνησε αυτή η ιστορία στο μυαλό του Ετεμάντι για να αποτυπώσει τη σχέση μεταξύ μάνας και γιου, γονιού και παιδιού, και να εντοπίσει τα άκρα στα οποία θα έφτανε μια μάνα για το παιδί της.
Το “Pari” προβλήθηκε στα πλαίσια του ελληνικού διαγωνιστικού «Μια δεύτερη ματιά».
