Της Αλεξάνδρας Ιωάννου,
Στη συνέντευξη Τύπου, την Πέμπτη 5 Νοεμβρίου 2020, στην Πρίστινα, πρωτεύουσα του Κοσόβου, ο Πρόεδρος της χώρας, Hashim Thaci, δήλωσε παραίτηση από το αξίωμά του, εξαιτίας κατηγοριών για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν την περίοδο του πολέμου του Κοσόβου (1998-1999), όσο ήταν διοικητής του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσόβου (UCK). Ο UCK στα τέλη της δεκαετίας του 1990 είχε κηρύξει ένοπλο αγώνα κατά της Σερβίας, επιζητώντας την απόσχιση και την ανεξαρτησία του Κοσόβου.
Τις κατηγορίες εισηγήθηκε τον Απρίλιο ο Αμερικανός εισαγγελέας Jack Smith του ειδικού δικαστηρίου της Χάγης, το οποίο ιδρύθηκε το 2016, προκειμένου να εκδικάζει υποθέσεις σχετικές με εγκλήματα που τελέσαν μέλη του UCK εις βάρος εθνικών μειονοτήτων και πολιτικών αντιπάλων στο Κόσοβο από το 1998 έως το 2000. Αν και το δικαστήριο αυτό βασίζεται στη νομοθεσία του Κοσόβου, το προσωπικό περιλαμβάνει διεθνείς εισαγγελείς και δικαστές. Δέκτης των κατηγοριών δεν αποτέλεσε μόνο ο Πρόεδρος της χώρας, Hashim Thaci, αλλά και άλλοι πρώην οπλαρχηγοί του UCK. Οι κατηγορίες, που συμπεριελάμβαναν δολοφονίες, βασανιστήρια, απαγωγές και διωγμούς εναντίον Σέρβων, Ρομά και Αλβανών, οι οποίοι συνεργάζονταν με τις σερβικές αρχές στη διάρκεια του πολέμου του Κοσόβου, χαρακτηρίστηκαν τότε ψευδείς από τον Hashim Thaci, δηλώνοντας, επιπλέον, ότι η επιβεβαίωση του κατηγορητηρίου θα συνεπαγόταν και την άμεση παραίτησή του.
Αδιαμφισβήτητα, ο Hashim Thaci τήρησε τα λεγόμενά του περί παραίτησης, εφόσον η αξιολόγηση και η επιβεβαίωση των κατηγοριών από δικαστή, η οποία προέκυψε στις 26 Οκτωβρίου 2020, τον οδήγησαν στην εξής δήλωση στην πρόσφατη συνέντευξη Τύπου: «Όπως είχα δεσμευτεί, δεν θα επιτρέψω ο Πρόεδρος του Κοσόβου να πάει στο δικαστήριο. Για αυτό τον λόγο, προκειμένου να προστατέψω την ακεραιότητα της προεδρίας και των Κοσοβάρων πολιτών και σεβόμενος τις σχέσεις μας με τη διεθνή κοινότητα, παραιτούμαι από τη θέση του προέδρου».
Το ειδικό δικαστήριο στην Ολλανδία ανακοίνωσε πως ο πρώην Πρόεδρος του Κοσόβου συνελήφθη και, συγκεκριμένα, βρίσκεται στις εγκαταστάσεις κράτησης στα περίχωρα της πόλης. Τον Hashim Thaci συνόδευσαν ο Kadri Veseli, πρόεδρος του Δημοκρατικού κόμματος του Κοσόβου, και ο Rexhep Selimi, βουλευτής στο κοινοβούλιο του Κοσόβου, οι οποίοι βρίσκονται επίσης υπό κράτηση. Επιπρόσθετα, οι κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου στόχευσαν και τον Jakup Krasniqi, βετεράνο πολιτικό του Κοσόβου, ο οποίος συνελήφθη με τη βοήθεια αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι 4 άνδρες φέρουν ατομική και διοικητική ευθύνη ως πρώην διοικητικά μέλη του UCK για εγκλήματα που διενεργήθηκαν σε 34 παράνομες κρατήσεις στο Κόσοβο και στην Αλβανία τουλάχιστον 407 κρατούμενων, εκ των οποίων στο ελάχιστο 98 σκοτώθηκαν (Μάρτιος 1998-Σεπτέμβριος 1999). Ο Hashim Thaci θα παρουσιαστεί ενώπιων του δικαστηρίου στις 9 Νοεμβρίου 2020.
O Hashim Thaci είχε ηγετική μορφή στο UCK και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μετά το τέλος του πολέμου. Από επαναστάτης έγινε πολιτικός και με την κήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου, το 2008, αναδείχθηκε Πρωθυπουργός. Αργότερα, στις εκλογές του 2016, ανέλαβε τα καθήκοντα του Προέδρου στο Κόσοβο. Οι υποστηρικτές του τον θεωρούν εθνικό ήρωα πολέμου, σε αντίθεση με τους επικριτές του που τον κατηγορούν για διεφθαρμένη εκτελεστική και δικαστική εξουσία. Μάλιστα, το ειδικό δικαστήριο στη Χάγη γνωστοποίησε ότι δημοσιοποίησε τις προαναφερθείσες κατηγορίες λόγω της διεξαγωγής μυστικής καμπάνιας από τον Thaci και τον Veseli, αποσκοπώντας να παρεμποδίσουν τις εργασίες του δικαστηρίου, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα βρεθούν ενώπιων της δικαιοσύνης.
Πηγή: https://www.scp-ks.org/en
Ο αιματηρός πόλεμος του Κοσόβου κόστισε τη ζωή σε 13.000 ανθρώπους, κυρίως σε Κοσοβάρους-Αλβανούς, που σκοτώθηκαν από σερβικές δυνάμεις. Στα θύματα περικλείονται και περίπου 2.000 Σέρβοι, Ρομά και Κοσοβάροι-Αλβανοί που βρήκαν τον θάνατο είτε από τους βομβαρδισμούς του NATO είτε από μέλη του UCK, σύμφωνα με έρευνες του Κέντρου Ανθρωπιστικού Δικαίου (Humanitarian Law Center). Με το τέλος του πολέμου, το Κόσοβο κέρδισε το δικαίωμα της κυριαρχίας του κράτους το 1999 και διακήρυξε την ανεξαρτησία του το 2008. Ωστόσο, η Σερβία αρνείται να αναγνωρίσει το Κόσοβο ως κυρίαρχο κράτος και οι όποιες διαπραγματεύσεις μεταξύ των 2 χωρών για ειρηνική επίλυση των διαφορών τους δεν στέφονται με επιτυχία. Ευρωπαίοι και Αμερικανοί μεσολαβητές προσπαθούν σε κάθε περίπτωση να κρατάνε ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας μεταξύ των 2 μερών έτσι ώστε να βελτιωθούν οι μεταξύ τους σχέσεις.
Ωστόσο, το κλίμα της διχογνωμίας αναφορικά με το αν είναι δίκαιο το κατηγορητήριο του Hashim Thaci είναι αισθητό και οι διαφωνίες είναι ηχηρές. Αφενός, η Διεθνής Αμνηστία δηλώνει ότι η εκδίκαση του Thaci δίνει ελπίδα στα θύματα του πολέμου, που εδώ και 2 δεκαετίες περίμεναν να αποκαλυφθεί η αλήθεια για τα εγκλήματα αυτά. Το Βελιγράδι, επίσης, τόνισε πως με αυτόν τον τρόπο θα αποδειχθούν τα εγκλήματα πολέμου του UCK και θα τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι. Αφετέρου, ο Thaci θεωρεί πως δεν έχει διαπράξει κανένα έγκλημα και δηλώνει περήφανος που υπήρξε μέλος του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσόβου, τον οποίο χαρακτήρισε ως ύψιστη αξία του αλβανικού έθνους. Τέλος, την προεδρία ανέλαβε η πρόεδρος της Βουλής του Κοσόβου, Vjosa Osmani, η οποία επισήμανε ότι υπεύθυνη για τα θύματα του πολέμου είναι η Σερβία.
