Της Ροδάνθης Αλεξίου,
8 Νοεμβρίου 1960. Εξήντα χρόνια πριν, ο 42χρονος John F. Kennedy εξελέγη Πρόεδρος της Αμερικής, κερδίζοντας μόνο 118,550 ψήφους περισσότερους από τον Ρεπουμπλικανό αντίπαλό του, Richard Nixon. Η προεδρία του έμελλε να μείνει στην ιστορία. Από τις παγκόσμιες κρίσεις που έπρεπε να αντιμετωπίσει, τον Ψυχρό Πόλεμο μέχρι τον τραγικό θάνατό του στο Texas, ο JFK πρωταγωνίστησε στην πολιτική σκηνή του 20ου αιώνα. Πώς κατάφερε να βρεθεί, όμως, σε αυτή τη θέση, διεκδικώντας επιτυχώς την προεδρία από τον έμπειρο Nixon;
Ας δούμε πρώτα τις συνθήκες κάτω από τις οποίες διαδραματίστηκαν οι εκλογές του 1960. Ο Ψυχρός Πόλεμος μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων της εποχής αποκορυφωνόταν, με τις Η.Π.Α. να ανησυχούν ότι μένουν πίσω στα τεχνολογικά επιτεύγματα, με τη Σοβιετική Ένωση να στέλνει στο διάστημα το Σπούτνικ το 1957 και με ένα αμερικανικό κατασκοπευτικό να καταρρίπτεται τρία χρόνια μετά σε σοβιετικό έδαφος. Ενώ η κατάσταση προοιώνιζε πολεμική διαμάχη μεταξύ των δύο χωρών, οι εκλογές θα καθόριζαν τον ηγέτη που θα αντιμετώπιζε αυτή την κρίση. Τα πρώτα προβλήματα της καμπάνιας του Kennedy ήταν η νεαρή ηλικία του και η σχετικά σύντομη πολιτική καριέρα του μέχρι εκείνη την στιγμή, καθώς είχε σημαντικά λιγότερη εμπειρία από τον αντίπαλό του, που, αν και κοντά ηλικιακά, είχε ήδη οκτώ χρόνια ως Αντιπρόεδρος των Η.Π.Α. υπό την Προεδρία Eisenhower στο βιογραφικό του. Η ανησυχία πολλών Αμερικανών ότι ο JFK δεν θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στην περίπτωση ενός πολέμου ήταν και από τους κύριους λόγους που ο Nixon διατηρούσε προεκλογικά προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις. Εξάλλου ήταν ήδη γνωστός στο ευρύ κοινό λόγω της θέσης Αντιπροέδρου, που κρατούσε, ενώ ο νεαρός Kennedy ήταν μόνο ένας Γερουσιαστής από τη Μασαχουσέτη.
Για να καθησυχάσει τον λαό για την ικανότητά του να κυβερνήσει, ο JFK επέλεξε ως υποψήφιο αντιπρόεδρο τον μεγαλύτερο και πιο έμπειρο Johnson, ο οποίος ήταν και Γερουσιαστής στο Texas, κερδίζοντας έτσι και την υποστήριξη που χρειαζόταν από τον Νότο. Παράλληλα, ο Nixon θέλησε να κερδίσει έδαφος στην Πολιτεία του Kennedy επιλέγοντας ως υποψήφιο αντιπρόεδρο τον Εκπρόσωπο των Η.Π.Α. στον ΟΗΕ, Henry Cabot Lodge, που ήταν από την Μασαχουσέτη. Ένας άλλος παράγοντας που δεν ευνοούσε τις πιθανότητες του JFK να εκλεγεί Πρόεδρος ήταν η θρησκεία του. Ως Καθολικός, οι Αμερικανοί θεωρούσαν ότι οι αποφάσεις του θα επηρεάζονταν από τον Πάπα. Χρειάστηκε να ξεκαθαρίσει, δύο μήνες πριν τις εκλογές, σε μια ομιλία του, ότι ο διαχωρισμός μεταξύ κράτους και εκκλησίας είναι απόλυτος και πως, όπως κανένας πάπας δεν πρέπει να λέει στον Πρόεδρο πώς πρέπει να πράξει, έτσι κανένας Προτεστάντης ηγέτης δεν πρέπει να λέει στους πιστούς ποιον πρέπει να ψηφίσουν. Παρόλα αυτά, πολλοί Αμερικάνοι δεν είχαν πειστεί, αν και εν τέλει οι πράξεις του Kennedy μίλησαν από μόνες τους κατά την διάρκεια της προεδρίας του.
Η καμπάνια του Δημοκρατικού υποψηφίου πήρε και κάποια καθοριστικά ρίσκα λίγες ημέρες πριν τις εκλογές. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, στην Atlanta, συνελήφθη ο ακτιβιστής Martin Luther King, καθώς είχε ηγηθεί μιας διαμαρτυρίας. Ενώ οι σύμβουλοι του Kennedy τον προέτρεψαν να μην πάρει θέση στο θέμα, καθώς οι εκλογές ήταν λιγότερο από έναν μήνα μακριά, εκείνος αρνήθηκε να μείνει άπραγος. Αφού, λοιπόν, κάλεσε τη γυναίκα του Martin Luther King, παρέχοντάς της όποια βοήθεια ήθελε για την απελευθέρωση του άνδρα της, ο πατέρας του ακτιβιστή τον υποστήριξε δημόσια, βοηθώντας τον να κερδίσει την ψήφο πάρα πολλών Αφροαμερικανών, διασφαλίζοντας έτσι σημαντικές Πολιτείες στις εκλογές. Το μεγαλύτερο, όμως, προεκλογικό ρίσκο το πήρε στις 26 Σεπτεμβρίου.
Ο JFK και ο Nixon θα γίνονταν οι πρώτοι υποψήφιοι αμερικανικών προεδρικών εκλογών που το debate μεταξύ τους θα μεταδιδόταν μέσω τηλεόρασης. Καθώς σχεδόν το 88% των αμερικανικών νοικοκυριών είχαν τηλεόραση στα σπίτια τους εκείνη την περίοδο, σε αντίθεση με το ποσοστό των 11% δέκα χρόνια πριν, οι Δημοκρατικοί κάλεσαν σε τηλεοπτική, αντί ραδιοφωνική, αναμέτρηση τον Nixon. Ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος δέχτηκε την πρόσκληση, ακόμα και αν πολλά άτομα τις καμπάνιας του του είχαν προτείνει να αρνηθεί, βλέποντας αυτή την «ευκαιρία» μόνο ως ένα τρόπο να αναδειχθεί ο Kennedy. Ο Nixon, έχοντας το προβάδισμα τους τελευταίους μήνες, δεν θέλησε να αρνηθεί. Υπονόμευσε, όμως, την απειλή. Έχοντας χτυπήσει το γόνατό του ένα μήνα πριν και ακόμα υποφέροντας από τον πόνο, ενώ, συγχρόνως, ήταν όλη μέρα στον δρόμο λόγω της εκστρατείας, φαινόταν εξουθενωμένος στην τηλεόραση. Αντιθέτως, ο Kennedy είχε περάσει όλο το προηγούμενο Σαββατοκύριακο μιλώντας με τηλεοπτικούς παραγωγούς για το γεγονός και σε ποιες κάμερες πρέπει να κοιτάει, φαινόταν φρέσκος και κοιτούσε μέσα στην κάμερα απευθείας στο αμερικανικό κοινό. Στα θέματα που συζήτησαν δεν διέφερε σημαντικά ο τρόπος που σκόπευαν να τα αντιμετωπίσουν. Άρα, αυτό που είχε σημασία στο τέλος ήταν η εμφάνιση. Και ο χαρισματικός Kennedy κατάφερε αυτό με φοβερή επιτυχία μέσω της τηλεόρασης. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι, όταν ρωτήθηκαν ψηφοφόροι, που παρακολούθησαν το debate από το ραδιόφωνο, θεώρησαν ότι ο Nixon ήταν ο νικητής του, ενώ όσοι το παρακολούθησαν από τις τηλεοράσεις τους δήλωσαν τον JFK. Αργότερα, έρευνες έδειξαν ότι τέσσερα εκατομμύρια Αμερικάνοι αποφάσισαν πού θα πάει η ψήφος τους, αφού παρακολούθησαν τα debate και τα τρία εκατομμύρια από αυτούς ψήφισαν τον Kennedy.
Η οικογένεια Kennedy βρέθηκε την κατάλληλη στιγμή στο κατάλληλο μέρος. Λόγω της αλλαγής από εφημερίδες και ραδιόφωνο σε τηλεόραση, ο JFK με τη γυναίκα του, Jackie, ήταν το νέο χαρισματικό ζευγάρι που έψαχναν οι Αμερικανοί να δώσουν μια φρεσκάδα στον Λευκό Οίκο και την πολιτική. Είχαν την εξυπνάδα και την εμφάνιση και μπορούσαν να χειριστούν πολύ σωστά τα καινούρια τεχνολογικά μέσα της εποχής. Γι’ αυτό, έμειναν στην ιστορία και ως ένα από τα πιο γνωστά ζευγάρια της πολιτικής σκηνής. Οι μύθοι και τα σκάνδαλα, που θα ακολουθούσαν την οικογένεια Kennedy, δεν θα σταματούσαν στο τραγικό τέλος του Αμερικανού Προέδρου τρία χρόνια μετά από την εκλογή του. Ίσα ίσα πολλά θα ξεκινούσαν τότε. Όσο για τον Nixon, έμεινε και αυτός στην ιστορία με τον δικό του τρόπο. Οκτώ χρόνια αργότερα, θα εκλεγόταν Πρόεδρος των Η.Π.Α., με διαφορά μόνο μερικών χιλιάδων ψήφων σε μια δύσκολη προεκλογική αναμέτρηση και η θητεία του, αφού θα σημαδευόταν από τον πόλεμο στο Βιετνάμ, θα τερματιζόταν απότομα με την παραίτησή του υπό το σκάνδαλο Watergate. Αυτό που μπορούμε να θαυμάσουμε από τις εκλογές του 1960 είναι ο σεβασμός των δύο υποψηφίων για τον αντίπαλό τους και για τη χώρα τους και αναπόφευκτα αναρωτιόμαστε: πότε αυτό σταμάτησε να είναι δεδομένο;
ΠΗΓΕΣ
