Της Βάσιας Ζέρβα,
Την τελευταία μέρα πριν την απαγόρευση της κυκλοφορίας στη σκιά της φονικής πανδημίας, οι πολίτες της Βιέννης απολάμβαναν διάχυτοι στους δρόμους τις λιγοστές ώρες «ελευθερίας» που τους απέμεναν πριν την εφαρμογή των μέτρων για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Για ακόμη μια φορά, όμως, το ανθρώπινο είδος απέδειξε ότι η πραγματική ελευθερία του, η ελευθερία της ζωής αφαιρείται και μέσα από πράξεις απόλυτου μίσους, παρόμοιες με αυτές που εκτυλίχθηκαν το βράδυ της Δευτέρας.
Τα γεγονότα ξεκίνησαν στις 20:00 το απόγευμα, όταν ηχηροί πυροβολισμοί ακούστηκαν από το δρόμο Seitenstettengasse, ο οποίος βρίσκεται κοντά στην κεντρική συναγωγή Stadttempel της Βιέννης, πολλοί θεωρώντας αυτή ως στόχο της επίθεσης, χωρίς όμως κάτι τέτοιο να έχει επιβεβαιωθεί, καθώς την ώρα της επίθεσης ήταν κλειστή. Όπως γνωστοποίησαν και οι αστυνομικές αρχές της Βιέννης, πυροβολισμοί εκτυλίχθηκαν σε 6 διαφορετικά σημεία της πόλης που γειτνιάζουν με τον δρόμο της συναγωγής. Ένα από τα σημεία δράσης ήταν έξω από την όπερα της Βιέννης, η οποία δε διέκοψε στιγμή το πρόγραμμά της παρά τον πανικό που προκλήθηκε στο κοινό, σε μία προσπάθεια να ηρεμήσει τα πνεύματα, μια σύγκρουση της δύναμης του πολιτισμού σε αντίθεση με την ωμή βαρβαρότητα των γεγονότων.
Στις 20:09, ο ύποπτος έπεσε νεκρός από πυρά της αστυνομίας έξω από την εκκλησία του St Rupert, ενώ φορούσε ένα ψεύτικο γιλέκο εκρηκτικών και ήταν οπλισμένος με ένα πιστόλι χειρός, ένα αυτόματο τουφέκι και μία μανσέτα. Μέσα στα εφιαλτικά 9 λεπτά όπου τρόμος και πανικός κατέλαβαν το κέντρο της Βιέννης, 23 άτομα τραυματίστηκαν φέροντας μαχαιριές και τραύματα από σφαίρες και 4 άτομα, δύο άντρες και δύο γυναίκες υπέκυψαν στα τραύματά τους. Ανάμεσα στους τραυματίες και ένας αστυνομικός, ο οποίος προστατεύτηκε από μία ομάδα πολιτών, οι οποίοι τον μετέφεραν σε ασφαλές μέρος, σώζοντάς του την ζωή.
Ενώ στην αρχή υπήρχαν συζητήσεις για πολλαπλούς δράστες, οι αρχές φαίνονται να έχουν καταλήξει ότι η επίθεση έγινε από έναν άνδρα, o οποίος και έπεσε νεκρός, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός εσωτερικών Karl Nehammer, μετά από εξέταση των διφορούμενων αναφορών και πάνω από 20.000 αποσπάσματα βιντεοσκοπημένου υλικού από το βράδυ της δευτέρας. Τα social media κατακλείστηκαν με υλικό από το βράδυ της επίθεσης, το οποίο η αστυνομία ζήτησε να κατέβει και να αποστέλλεται μόνο σε αυτή, προς διευκόλυνση του έργου της. Δύο ακόμη ύποπτοι βρίσκονται υπό καθεστώς κράτησης στην γειτονική Ελβετία, καθώς εξετάζεται η σχέση τους με την επίθεση. AΑναφοριά τώρα με το προφίλ του δράστη, όπως αυτό σκιαγραφείται από τις αυστριακές αρχές, πρόκειται για έναν νεαρό άνδρα μόλις 20 ετών, με διπλή Αυστριακή και Βόρειο Μακεδονική ταυτότητα – τον Kutjim Fejzulai, όπως ταυτοποιήθηκε επισήμως. Ο δράστης επιβεβαιώθηκε πως είχε και άμεση σχέση με το Ισλάμ, καθώς ο καγκελάριος Sebastian Kurz αποκάλεσε την Τρίτη την επίθεση ως: «οπωσδήποτε ισλαμιστική τρομοκρατία». Μάλιστα, σχεδόν μια μέρα μετά, το ισλαμικό κράτος ανέλαβε την επίθεση χαρακτηρίζοντας τον νεκρό δράστη ως «στρατιώτη του χαλιφάτου», ο οποίος στόχευσε «κοντά σε 30 σταυροφόρους». Επιπλέον μέσα σε ανακοίνωση του πρακτορείου προπαγάνδας των τζιχαντιστών Amaq, που αναρτήθηκε στο Telegram, υπήρχε φωτογραφία ενός άνδρα με γένια, που ονομάζεται «Αμπού Νταγκνά αλ Αλμπάνι». Βέβαια δεν είναι ξεκάθαρο πως το ισλαμικό κράτος άμεσα υποβοήθησε τον σχεδιασμό της καθώς έχει ξανασυμβεί να σχολιάσει παρόμοιες δράσεις οι οποίες αποτελούσαν πρωτοβουλίες μεμονωμένων υποκειμένων.
Ο δράστης φαίνεται να είχε ξανά απασχολήσει το ενδιαφέρον των αυστριακών αρχών καθώς σύμφωνα με τον πρώην δικηγόρο του είχε προσπαθήσει μαζί με έναν φίλο του να ταξιδέψει στη Συρία και να ταχθεί υπέρ του αγώνα του ISIS. Είχε καταδικαστεί σε φυλάκιση 22 μηνών τον Απρίλιο του 2019 από την οποία και αφέθηκε μόλις τον Δεκέμβρη, λόγω του νεαρού της ηλικίας του. Μάλιστα έγινε γνωστό πως η Αυστρία ειδοποιήθηκε από τις αρχές της Σλοβακίας τον Ιούλιο, πως είχε ταξιδέψει στη χώρα προσπαθώντας να αγοράσει εξοπλισμό για το AK-47 του. Το γεγονός αυτό δημιουργεί ερωτήματα ως προς το πώς ένας ήδη καταδικασμένος με εμπλοκή σε τρομοκρατική οργάνωση άνδρας, μπόρεσε να σχεδιάσει και να πραγματοποιήσει επίθεση χωρίς οι ύποπτες κινήσεις του να υποπέσουν στο ραντάρ των αρχών, και δημιουργεί ένα κλίμα αμφισβήτησης στο πόσο αποτελεσματικά είναι τελικά τα προγράμματα αποριζιστικοποίησης της Ευρώπης.
Η αντίδραση των υπολοίπων ηγετών κινήθηκε στο ίδιο πλαίσιο αλληλεγγύης και συμπαράστασης προς το πληγμένο Αυστριακό κράτος. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Emmanuel Macron, χώρας επίσης δοκιμαζόμενης από την τρομοκρατία αυτή την περίοδο, δήλωσε σοκαρισμένος από την επίθεση: «Εμείς, οι Γάλλοι, συμμεριζόμαστε το σοκ και τον πόνο του αυστριακού λαού (…). Μετά τη Γαλλία, μια φιλική χώρα γίνεται στόχος επίθεσης. Αυτή είναι η Ευρώπη μας. Οι εχθροί μας πρέπει να γνωρίζουν με ποιους έχουν να κάνουν. Δεν θα κάνουμε πίσω σε τίποτε», υπογράμμισε. Επιπλέον, πολλές χώρες, όπως η Γερμανία και η Τσεχία, που συνορεύουν με την Αυστρία, προχώρησαν σε αυστηροποίηση των ελέγχων στα σύνορά τους.
Ακόμα και οι δύο υποψήφιοι πρόεδροι των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, εν όψει των αμερικανικών εκλογών, καταδίκασαν την τρομοκρατική ενέργεια στη Βιέννη. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε ανάρτησή του στο Twitter δήλωσε: «Σοκαρισμένος από τις τρομερές επιθέσεις στη Βιέννη. Έχω μεταφέρει στον Σεμπάστιαν Κουρτς την πλήρη αλληλεγγύη μας. Οι σκέψεις μας είναι με τους ανθρώπους στη Βιέννη και τις αρχές που ασχολούνται με την κατάσταση. Οι καρδιές μας, είναι με τα θύματα και τους αγαπημένους τους. Η Ευρώπη είναι ενωμένη ενάντια στην τρομοκρατία». Επίσης, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. για ζητήματα Εξωτερικής Πολιτικής, Ζοζέπ Μπορέλ, καταδίκασαν την επίθεση στη Βιέννη, προβάλλοντας μια ενωμένη Ευρώπη έναντι σε σημαντικούς κινδύνους. Παρ’ όλα αυτά, η Αυστρία δεν φαίνεται να έχει ενεργοποιήσει μέχρι στιγμής κάποια ρήτρα αλληλεγγύης για το συμβάν, όπως έχει χρησιμοποιηθεί από άλλες χώρες στο παρελθόν.
Εξετάζοντας τα γεγονότα σε μεγαλύτερο βάθος μας γεννιούνται αρκετά εύλογα ερωτήματα: Με ποιο κριτήριο επιλέχθηκε η Βιέννη; Τι ήταν αυτό που όπλισε το χέρι του δράστη; Αρχικά, κάνοντας έναν έλεγχο στο κοινωνικό υπόβαθρο του δράστη γίνεται άμεσα αντιληπτή η επαφή του με ακραίες ισλαμιστικές ιδεολογίες, καθώς έχει περάσει ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής του σε ένα από τα διαβόητα «Τζαμιά της Αυστρίας», το οποίο έχει συνδεθεί και με ροές προς την Συρία. Επίσης, η Αυστρία έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν για την αυστηρότητα της απέναντι στη μουσουλμανική κοινότητα, με ανακοίνωση κλεισίματος τζαμιών και την απέλαση ιμάμηδων σε μια προσπάθεια αναχαίτησης του «πολιτικού Ισλάμ», στο οποίο φανερά εναντιώνεται. Όλα αυτά έχουν δημιουργήσει ένα προφίλ, το οποίο εκλαμβάνεται ως αντισλαμιστικό και δικαιολογεί και την επιλογή της Βιέννης ως στόχου. Ως γνωστόν, καμία τρομοκρατική ενέργεια δεν είναι άσκοπη και τυχαία, αλλά έχει βαθύτερο πολιτικό νόημα στην προώθηση της ατζέντας των τρομοκρατών και για την δημιουργία μιας πόλωσης στο εσωτερικό της χώρας στόχου.
Αξίζει να σημειωθεί και η τεταμένη σχέση μεταξύ της Τουρκίας και της Αυστρίας τους τελευταίους μήνες, σχετικά με την δράση της ομάδας των γκρίζων λύκων σε κουρδικές διαδηλώσεις, θέμα το οποίο προκάλεσε σημαντικές εντάσεις ανάμεσα τους. Ο πρόεδρος της Τουρκίας είχε φτάσει στο σημείο να κάνει αρκετά επιθετικές δηλώσεις, που τις περισσότερες φορές κατακρίθηκαν και από την κοινή γνώμη. Όμως κατά την διάρκεια του περιστατικού της Δευτέρας, δύο άντρες τουρκικής καταγωγής τιμήθηκαν με μετάλλιο από την Αυστριακή κυβέρνηση για την προσφορά τους σώζοντας τις ζωές γυναικών που βρίσκονταν στο σημείο της επίθεσης. Ο Τούρκος υπουργός επικοινώνησε μαζί τους και σε βίντεο που δημοσιεύθηκε φαίνεται να τους επαινεί για την δράση τους σαν μουσουλμάνοι. Μπορεί να θεωρηθεί πως η δημοσίευση του σχετικού βίντεο, σε συνδυασμό με τις δηλώσεις του Ερντογάν, είναι μια προσπάθεια αποσύνδεσης της Τουρκίας από τυχόν ευθύνες σχετικά με την επίθεση. Χαρακτηριστικά δήλωσε: «Όποιος και να είναι ο δράστης τους, δεν είναι σε καμία περίπτωση δυνατή η έγκριση αυτής της μορφής επιθέσεων. Εύχομαι περαστικά στον Αυστριακό λαό και προσφέρω τα συλλυπητήρια μου».
Η επόμενη μέρα της επίθεσης βρήκε την Αυστρία ακόμα υπό κατάσταση σοκ. Πίσω από τις αστυνομικές κορδέλες εικόνες φρίκης με σπασμένα γυαλιά, λίμνες αίματος και απομεινάρια του αποτρόπαιου συμβάντος, προσέφεραν ανατριχίλα σε όσους έβρισκαν το κουράγιο να εγκαταλείψουν την ασφάλεια του σπιτιού τους. Τα σχολεία δεν άνοιξαν, σε όλα τα δημόσια κτήρια τοποθετήθηκαν μεσίστιες σημαίες και ειδικοί φρουροί, ενώ τελετή κατάθεσης στεφάνων διοργανώθηκε στον τόπο της επίθεσης. Ο καγκελάριος κατέστησε την Αυστρία σε περίοδο τριήμερου πένθους. Ο ίδιος φανερά συντετριμμένος σε ομιλία του τόνισε: «δεν πρέπει κανείς να πέσει στην παγίδα τους. Η τρομοκρατία έχει ως στόχο να διασπάσει την κοινωνία. Ο εχθρός μας είναι ο εξτρεμισμός και οι τρομοκράτες, δεν είναι μια σύγκρουση μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων αλλά ένας αγώνας μεταξύ πολιτισμού και βαρβαρότητας»…
