Της Σοφίας Χρηστακίδου,
Η Λιβύη βρίσκεται στη Βόρειο Αφρική, βρέχεται από τη Μεσόγειο Θάλασσα και συνορεύει με την Τυνησία, την Αλγερία, τη Νιγηρία, το Τσαντ, το Σουδάν και την Αίγυπτο, ενώ πρωτεύουσά της είναι η Τρίπολη. Η χώρα έχει περίπου 6,5 εκατομμύρια κατοίκους. Είναι μέλος της Αφρικανικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, της Διεθνούς Ένωσης Τηλεπικοινωνιών και πολλών άλλων οργανισμών, πάνω από 30 στο σύνολο. Κάποιοι από τους οργανισμούς αυτούς αφορούν την οικονομία, κάποιοι άλλοι τη διεθνή συνεργασία και την υγεία, ενώ οι υπόλοιποι το Ισλάμ και τον Ανατολικό Κόσμο. Επίσης, ανήκει σε πολλούς αραβικούς οργανισμούς (π.χ. η Αραβική Τράπεζα για την Ανάπτυξη στην Αφρική). Νόμισμα της χώρας είναι τα Λιβυκά Δηνάρια και η κεντρική της τράπεζα είναι η Κεντρική Τράπεζα της Λιβύης.
Επίσημη γλώσσα του κράτους είναι τα Αραβικά, ενώ κάποιες μειονότητες μιλούν Ιταλικά και Τέντα, μία γλώσσα που ομιλείται και σε κάποια γειτονικά κράτη. Από το 2011 και μετά έχει κηρυχθεί δημοκρατία στη χώρα και επίσημη θρησκεία του κράτους είναι το Ισλάμ. Έχει περάσει ιταλική αποικιοκρατία από το 1911 μέχρι και το 1943. Από το 1969 μέχρι και το 2011 βρισκόταν υπό την ηγεσία του Μουαμάρ Καντάφι, ενός διφορούμενου «ηγέτη». Εκείνη τη χρονιά ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος στη χώρα ανάμεσα στην Αραβική Άνοιξη και το καθεστώς Καντάφι. Ξένες δυνάμεις επενέβησαν και εξασφάλισαν την ήττα του καθεστώτος.
Όσον αφορά την οικονομία, βλέποντας το παρακάτω διάγραμμα, συμπεραίνουμε ότι το ΑΕΠ της χώρας είναι εξαιρετικά ασταθές.
Το ΑΕΠ της Λιβύης. Πηγή: tradingeconomics.com
Ειδικότερα, βλέπουμε ότι το 2011, τη χρονιά που ξέσπασε ο Εμφύλιος Πόλεμος, το ΑΕΠ φτάνει στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 50 ετών. Από εκεί και πέρα ακολούθησε μία άνοδος την επόμενη χρονιά, μέχρι να ξαναέρθει η πτώση. Από το 2016 κι έπειτα, όμως, το ΑΕΠ ακολουθεί ανοδική πορεία. Πηγαίνοντας προς το 2020, βλέπουμε ότι, ενώ δεν υφίσταται πτώση, υπάρχει μία στασιμότητα. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στις επιπτώσεις του κορωνοϊού, που έχει επηρεάσει την παγκόσμια οικονομία. Εκτός από τους πολέμους που έλαβαν χώρα, το ΑΕΠ της Λιβύης επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις τιμές του πετρελαίου. Συγκεκριμένα, το ΑΕΠ της χώρας έχει πολύ μεγάλο συντελεστή συσχέτισης με τις τιμές αυτές. Επομένως, η οικονομία της χώρας είναι ευάλωτη σε εξωτερικά σοκ. Προκειμένου να υπάρξει σταθερή ανάπτυξη, θα πρέπει να υπάρξει διαφοροποίηση στην παραγωγή της χώρας, δηλαδή η Λιβύη πρέπει να αρχίσει να παράγει και άλλα προϊόντα.
Όσον αφορά την ανισότητα στη χώρα, δεν υπάρχουν δεδομένα. Δεν γνωρίζουμε πώς διανέμεται το ΑΕΠ στους πολίτες και τι αναδιανεμητική πολιτική ακολουθεί η κυβέρνηση. Συνήθως οι χώρες που δεν διατηρούν τέτοιου είδους στατιστικά στοιχεία δεν είναι αρκετά ανεπτυγμένες και η ανισότητα που τις διακατέχει είναι μεγάλη.
Όσον αφορά τον πληθωρισμό, αυτός ακολουθεί μία αυξητική τάση από το 2013 και μετά, όπως φαίνεται και από το παρακάτω διάγραμμα.
Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή για τη Λιβύη. Πηγή: tradingeconomics.com
Σύμφωνα με μελέτες, μία αύξηση της παραγωγικότητας κατά 1% μπορεί να μειώσει το γενικό επίπεδο τιμών κατά 1.15%, ενώ μία αύξηση της Προσφερόμενης Ποσότητας χρήματος κατά 1% αυξάνει κατά το ίδιο ποσοστό το γενικό επίπεδο τιμών. Το γεγονός αυτό μας δείχνει ότι η χώρα έχει πλεονάζουσα ποσότητα χρήματος σε κυκλοφορία. Προκειμένου να ξεπεράσει αυτά τα προβλήματα, θα πρέπει να αυξήσει την ποσότητα των αγαθών που παράγει.
Όσον αφορά τον Δείκτη Χρέους προς ΑΕΠ, με μία πρώτη ματιά φαίνεται να είναι σε φυσιολογικά επίπεδα σε σύγκριση με άλλες χώρες.
Ο Δείκτης Χρέους προς ΑΕΠ για τη Λιβύη. Πηγή: statista.com
Αν και δεν υπάρχουν πολλά δεδομένα για το πώς δανειζόταν και δανείζεται η Λιβύη, μπορούμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα από το παραπάνω διάγραμμα. Λόγω του καθεστώτος δεν μπορούμε να ξέρουμε τις διάφορες λειτουργίες που είχε η κεντρική κυβέρνηση και τις δαπάνες της. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι από το 2014 και έπειτα το ποσοστό χρέους αρχίζει να μεγαλώνει. Πριν από αυτή τη χρονιά το καθεστώς Καντάφι είχε τα πάντα στον έλεγχό του (μέχρι και τον εμφύλιο του 2011). Αυτό σημαίνει ότι, εάν το ΑΕΠ δεν επαρκούσε για να καλυφθούν οι δαπάνες του προϋπολογισμού, μπορούσε να τις καλύψει με κοπή χρήματος. Συνδυάζοντας, όμως, το γεγονός αυτό με το παραπάνω διάγραμμα για τον πληθωρισμό, βλέπουμε ότι το καθεστώς δεν ακολούθησε αυτή την τακτική ή έστω την έκανε μεμονωμένα σε πολύ λίγες περιπτώσεις.
Γενικότερα, ένα κράτος προχωρά σε δανεισμό, όταν θέλει να αναπτύξει την οικονομία του (τουλάχιστον τις περισσότερες φορές). Είναι λογικό, λοιπόν, η νέα κυβέρνηση μετά το πέρας του εμφυλίου να θέλει να ανακατασκευάσει πολλές πτυχές της χώρας και να βελτιώσει το επίπεδο διαβίωσης των πολιτών της. Για τον λόγο αυτό, λοιπόν, είναι λογικό να προχωρήσει και σε δανεισμό. Βλέπουμε ότι μετά το 2019 το ποσοστό χρέους σταθεροποιήθηκε και δεν αυξάνεται ανεξέλεγκτα.
Κλείνοντας, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η Λιβύη είναι μία χώρα με πάρα πολλές δυνατότητες. Τα κοιτάσματα πετρελαίου που διαθέτει της δίνουν ένα πολύ ισχυρό χαρτί, ωστόσο δεν θα πρέπει να βασίζεται μονάχα σε αυτά. Οι εθνοτικές διαμάχες και το ολοκληρωτικό καθεστώς, που είχε μέχρι και το 2011, δεν της επέτρεψαν να αναπτύξει την οικονομία της. Από εδώ και πέρα, όμως, οι ηγέτες της έχουν την ευκαιρία να χαρίσουν μία καλύτερη ζωή στους πολίτες της. Μένει να δούμε μονάχα πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Money supply, inflation and economic growth in Libya, Ahmed Ihmid Omar Krouso, february 2018, Retrieved from here
- The effects of fluctuations of oil price on economic growth of Libya, Nagmi M. Moftah Aimer, Energy Economics Letters, Retrieved from here
- Britannica Encyclopedia, Libya, Retrived from here
