Η γνώμη του OffLine Post,
Την 1η Νοεμβρίου 1920, έναν αιώνα πριν, διεξήχθη στην ελληνική επικράτεια μια από τις πιο σημαντικές εκλογικές αναμετρήσεις στη Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, το αποτέλεσμα της οποίας σφράγισε τον ραγδαίο ρου των γεγονότων των μετέπειτα χρόνων. Σε αυτές τις εκλογές, ο Ελευθέριος Βενιζέλος με το Κόμμα των «Φιλελευθέρων» ηττάται από το Κόμμα των «Εθνικοφρόνων» του Δημητρίου Γούναρη και την «Ηνωμένη Αντιπολίτευση», ανοίγοντας το δρόμο για την επιστροφή του Βασιλιά.
Το νήμα της ιστορίας αυτής ξεκινά με την Υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, στις 28 Ιουλίου 1920 (π.η.), με την οποία παραχωρούνταν στην Ελλάδα τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος, η Ανατολική Θράκη ως τη γραμμή της Τσατάλτζας, ενώ η περιοχή της Σμύρνης θα διοικείτο από Έλληνα Αρμοστή για 5 έτη υπό την επίβλεψη των Συμμάχων. Μετά την παρέλευση των 5 ετών θα διεξαγόταν δημοψήφισμα, από το οποίο θα κρινόταν η τύχη της.
Δύο μέρες μετά την υπογραφή της Συνθήκης που δημιουργούσε την Ελλάδα των 2 ηπείρων και των 5 θαλασσών, ο Ελευθέριος Βενιζέλους δέχεται επίθεση κατά της ζωής του στο σταθμό της Λυών, λίγο πριν ξεκινήσει το ταξίδι της επιστροφής στην Ελλάδα, από δύο απότακτους αξιωματικούς. Ως ευτύχημα ο τραυματισμός του ήταν ελαφρύς, όμως τα επεισόδια που ξέσπασαν στην Αθήνα οδήγησαν σε καταστροφές, ενώ θύμα των ακραίων βενιζελικών στοιχείων έπεσε ο Ίωνας Δραγούμης, στις 31 Ιουλίου. Η επιστροφή του Βενιζέλου πραγματοποιήθηκε στις 17 Αυγούστου με το θωρηκτό «Αβέρωφ». Ουσιαστικά, η Αθήνα βρισκόταν στην κόψη ενός δεύτερου και ίσως πολύ πιο καταστροφικού εθνικού διχασμού.
Μετά την άφιξή του, ο Βενιζέλος κατέθεσε στη «Βουλή των Λαζάρων» προς επικύρωση, τις 4 συνθήκες που υπογράφηκαν στις Σέβρες και αφορούσαν την ελληνική πλευρά, ενώ στη συνέχεια προχώρησε σε αναθεωρήσεις και μεταρρυθμίσεις, μεταξύ των οποίων ο νόμος «περί ψηφοφορίας των εν εκστρατεία αξιωματικών, υπαξιωματικών και οπλιτών του κατά γην και θάλασσαν στρατού» και ο νομός «περί Βουλευτικών Εκλογών στη Θράκη». Στις 25 Αυγούστου προκηρύσσει τη διεξαγωγή εκλογών με ορίζοντα αυτών 2 μήνες αργότερα. Όμως, ο θάνατος του Βασιλιά Αλέξανδρου από δάγκωμα μαϊμούς έδωσε άλλη τροπή στα γεγονότα, με τις εκλογές να διεξάγονται την 1η Νοεμβρίου.
Το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν εξόχως αναπάντεχο. Αν και το Κόμμα των Φιλελευθέρων διεφάνη ότι συγκέντρωσε περίπου 7.200 ψήφους περισσότερους από την Ηνωμένη Αντιπολίτευση, κατάφερε να συγκεντρώσει μόλις 118 από τις 369 έδρες και να ηττηθεί.
Τα αίτια της ήττας του Βενιζέλου, υπήρξαν πολυποίκιλα και διαφορετικά. Η υλοποίηση της Μεγάλης Ιδέας ερχόταν μαζί με μεγάλο κόστος. Ο Ελληνικός Στρατός δρούσε, με μικρά διαλείμματα, στα πεδία των μαχών, από το 1912. Σε μια χώρα της οποίας η οικονομία στηρίζεται στην αγροτική παραγωγή, η απουσία τόσων εργατικών χεριών επέφερε πτώση του βιοτικού επιπέδου και των εσόδων, σε συνδυασμό πάντα με την ψυχολογική καταρράκωση των οικογενειών. Οι ταραχές κατά τη διάρκεια του Εθνικού Διχασμού, ιδιαίτερα στην «Παλαιά Ελλάδα», όπου ο πληθυσμός ήταν αμιγώς βασιλικός, διεύρυνε το χάσμα με την «Νέα Ελλάδα» και ενδυνάμωνε το αντιβενιζελικό ρεύμα. Το ρεύμα αυτό των δυσαρεστημένων πολιτών, οι οποίοι ανήκαν στα κατώτερα κυρίως κοινωνικά στρώματα, έβρισκε υποστήριξη στο πρόσωπο του έκπτωτου Κωνσταντίνου Α’ και της Αντιβενιζελικής Παράταξης, που μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, έδειχνε προς την κατεύθυνση της επαναφοράς του Κωνσταντίνου στο θρόνο, πρόταση που ο Βενιζέλος απέρριπτε αναφανδόν, ώστε να αποτρέψει μια ενδεχόμενη αναζωπύρωση του Διχασμού, ο οποίος είχε πάρει στα μάτια του λαού, μορφή πολιτικής κόντρας μεταξύ αυτού και του έκπτωτου άνακτα.
Επιπροσθέτως, τη δεκαετία 1910 – 1920, κατά τη διάρκεια τη οποίας κυβερνούσε, με μικρά διαλείμματα, διαρκώς η Βενιζελική Παράταξη, ένας μεγάλος αριθμός μεγαλεμπόρων, εφοπλιστών, χρηματιστών και άλλων επαγγελμάτων, σχετιζόμενων με το στρατό και την κρατική μηχανή, γνώρισε μεγάλο πλουτισμό και άνθηση. Αυτό το φαινόμενο, σε συνδυασμό με την προπαγάνδα λαϊκιστικού και αντιπλουτοκρατικού χαρακτήρα της «Ηνωμένης Αντιπολίτευσης», διεύρυνε το χάσμα. Σημαντική, επίσης, προεκλογική δέσμευση των αντιβενιζελικών ήταν η αποστράτευση και η επιστροφή των στρατιωτών που είχαν εκστρατεύσει στη Μικρά Ασία πίσω στις εστίες τους. Το περίφημο «Οίκαδε!» που διακήρυττε μετ’ επιτάσεως η Αντιβενιζελική Παράταξη.
Από την άλλη, δεν ήταν εύκολο να επισκιαστεί μια επιτυχία τέτοιου βεληνεκούς, όπως η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, η οποία αποτέλεσε βασικό χαρτί στα χέρια των πολιτευτών του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Εντούτοις, το αποτέλεσμα προκάλεσε μεγάλη αστάθεια στη χώρα, ενώ οι ενέργειες που πραγματοποιήθηκαν από τους νικητές για την επιστροφή του Κωνσταντίνου απομάκρυναν τους Συμμάχους από το πλευρό της χώρας, οδηγώντας με γρηγορότερους ρυθμούς στην επικείμενη καταστροφή και ήττα στην Μικρά Ασία.
