Της Χριστίνας Βερβέρη,
Αγνοώντας για ακόμα μια φορά τις φωνές αποκλιμάκωσης και την ανακοίνωση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, για διακοπή των στρατιωτικών ασκήσεων κατά τις ημέρες εθνικής εορτής, 28η και 29η Οκτωβρίου, της Ελλάδας και της Τουρκίας αντίστοιχα, η Τουρκία εξέδωσε νέες ασκήσεις για 27-28-29 Οκτωβρίου, οι οποίες μάλιστα παρατείνονται έως τις 4 Νοεμβρίου, περιοριζόμενες ωστόσο σε τουρκικά ύδατα. Πού, όμως, βρίσκουν «πάτημα» ο Τούρκος πρόεδρος και οι Τούρκοι αξιωματούχοι και συνεχίζουν την προκλητικότητα;
Πρώτο και κύριο είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε ακόμα μια παράταση διαρκείας στην επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας, με τον χρονικό ορίζοντα αυτών να είναι τον Δεκέμβριο. Θυμίζω ότι και κατά το προηγούμενο διάστημα η Ε.Ε. αντέδρασε καθυστερημένα αναφορικά με τις κυρώσεις -οι προκλήσεις ξεκίνησαν τον Ιούλιο και η συζήτηση για αυτές ήρθε τον Σεπτέμβριο- με αποτέλεσμα να αποχωρήσουν τα τουρκικά ερευνητικά πλοία από την Ανατολική Μεσόγειο για να αποφευχθούν τυχόν κυρώσεις, όπως και έγινε. Το γεγονός αυτό έδωσε την ελευθερία στη γείτονα χώρα να επανεκκινήσει τις παράνομες Navtex, καθώς δεν απειλείται από αυτές πια. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι, αν επιβάλλονταν στην Τουρκία οικονομικές κυρώσεις, τότε αυτές θα είχαν τεράστιες επιπτώσεις στην τουρκική λίρα, η οποία βυθίζεται, και εν γένει στην οικονομία της χώρας, η οποία έχει υποστεί μεγάλες δαπάνες και λόγω των στρατιωτικών αναγκών.
Επίσης, είναι ευρέως γνωστό ότι η Γερμανία αποφεύγει διακριτικά την επιβολή κυρώσεων, διότι έχει οικονομικές-εμπορικές συναλλαγές με την Τουρκία και ένα μεγάλο ποσοστό των πολιτών της είναι Τούρκοι, οπότε σε καμία περίπτωση δεν θα επιθυμούσε να διαταράξει τις σχέσεις της με την Τουρκία. Όμως, εδώ το ζήτημα δεν είναι το συμφέρον της μιας ή της άλλης χώρας, αλλά το συλλογικό συμφέρον ολόκληρης της Ένωσης και η προάσπιση των συνόρων αυτής. Ταυτόχρονα, και ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ φάνηκε διαλλακτικός με την Τουρκία και τη συμπεριφορά της.
Ακόμα, δεν πρέπει να ξεχνιέται η θέση της Κύπρου στο ζήτημα. Η Κύπρος έχει υποστεί και αυτή τουρκικές παράνομες Navtex εντός της υφαλοκρηπίδας της και, προκειμένου να εφιστήσει την προσοχή της Ένωσης στις παραβιάσεις των κυριαρχικών της δικαιωμάτων, έχει θέσει βέτο στην Ε.Ε. αναφορικά με τη Λευκορωσία ως μοχλό πίεσης. Ωστόσο, το κατά πόσο μπορεί μία χώρα, όπως η Κύπρος, χωρίς εξωτερική βοήθεια να αντέξει είναι θέμα χρόνου. Ειδάλλως, η Τουρκία μπορεί να κατοχυρώσει τη διεκδίκηση της κυπριακής υφαλοκρηπίδας, «επιβάλλοντας» την παρουσία της. Ας μην λησμονηθεί ότι οι μόνες χώρες που έχουν λάβει ξεκάθαρη θέση στο πλάι της Ελλάδας είναι η Κύπρος και η Γαλλία.
Ας σταθεί κανείς σε αυτό το σημείο και ας παρατηρήσει τη στάση των δυο πιο ισχυρών χωρών της Ε.Ε. Η Γερμανία προσπαθεί να κρατήσει μια ουδέτερη στάση ως προς το ζήτημα: αφενός θέλει να διατηρήσει καλές σχέσεις με την Τουρκία για προσωπικό της συμφέρον και αφετέρου θέλει να έχει και τον ηγετικό ρόλο στη διατήρηση και εξέλιξη της Ένωσης. Η Γαλλία, όμως, τίθεται ανοιχτά κατά της Τουρκίας και καταδικάζει έντονα τη συμπεριφορά της με σκοπό να τεθεί -άτυπα πάντα- αυτή επικεφαλής της Ένωσης, θέλοντας να διατηρήσει την ακεραιότητά της, αλλά και της χώρας της, η οποία έχει πληγεί βαριά στο εσωτερικό της από τις επιθέσεις μουσουλμάνων, και θέλει πάση θυσία να βοηθήσει την Ελλάδα να διαχειριστεί την κρίση με την Τουρκία και το μεταναστευτικό ώστε να αποφευχθούν νέες μεταναστευτικές ροές προς την κεντρική Ευρώπη και άρα προς τη Γαλλία.
Όλα αυτά συνηγορούν στο ότι η κάθε χώρα ενδιαφέρεται πρωτίστως για το συμφέρον της και έπειτα για την Ένωση και το συλλογικό μέλλον. Και αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα, ότι δηλαδή οι παράνομες ασκήσεις και οι διαρκείς προκλήσεις της Τουρκίας δεν είναι μόνο θέμα της Ελλάδας ή της Κύπρου ή της Γαλλίας. Είναι θέμα ολόκληρης της Ένωσης. Σκεφτείτε να ήταν η Γαλλία στη θέση της Ελλάδος και μια άλλη χώρα να παραβίαζε τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Να δεχόταν χιλιάδες μετανάστες ανά τακτά χρονικά διαστήματα και να μην είχε τη στήριξη κανενός από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη… Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας της έχει προσάψει επαυξημένα καθήκοντα, όσον αφορά την προστασία των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τα οποία θα πρέπει όλα τα υπόλοιπα κράτη να συνδράμουν και να κατανοήσουν ότι το ζήτημα τους αφορά εξίσου. Ακόμα, δεν θα πρέπει τα υπόλοιπα κράτη-μέλη να ξεχνούν ότι οι παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων τείνουν να δημιουργούν τετελεσμένα και είναι πολύ πιθανό και αυτά στο μέλλον να αντιμετωπίσουν παρόμοια προβλήματα. Κατά συνέπεια, δεν θα πρέπει να αδιαφορούν και να αντιμετωπίζουν «χαλαρά» οποιαδήποτε μορφή καταπάτησης των Ευρωπαϊκών Συνθηκών και του Διεθνούς Δικαίου, δίνοντας περιθώριο για «τραμπουκισμούς», αλλά θα πρέπει να υπάρχει τιμωρία και παραδειγματισμός ώστε όλα τα κράτη να αντιμετωπίζονται από όλους ισότιμα.
