Του Ιωάννη Γκατζούνα,
Η Λευκορωσία, ήδη από το 1994, κυβερνάται από τον Λευκορώσο πολιτικό Αλεξάντερ Λουκασένκο, που πιο συγκεκριμένα έγινε Πρόεδρος της χώρας στις 20 Ιουλίου του 1994. Έκτοτε ο Πρόεδρος Λουκασένκο έχει κατηγορηθεί για νοθεία αναφορικά με την εκλογική διαδικασία σε κάθε εκλογική αναμέτρηση που τον έχει αναδείξει Πρόεδρο με τη συντριπτική πλειοψηφία των ψήφων. Το 2020 επανεξελέγη για να υπηρετήσει την έκτη συνεχόμενη θητεία του, ανεξαρτήτως των αναταραχών που επικράτησαν στη χώρα της Λευκορωσίας από πληθώρα διαδηλώσεων και των ενστάσεων της αντιπολίτευσης για τη «δικτατορία» που επικρατεί στη Λευκορωσία.
Στη Λευκορωσία ο λαός για μεγάλο χρονικό διάστημα διαδήλωνε και εξακολουθεί να διαδηλώνει κατά του Προέδρου Λουκασένκο και της πολυετούς κυβέρνησής του. Το τελευταίο εξάμηνο σε αυτό συνέβαλε και η ισχυρή παρουσία της αντιπολίτευσης. Η Σβετλάνα Τιχανόβσκαγια, που ηγείται της αντιπολίτευσης, πήρε τα ηνία από τον σύζυγό της και έθεσε υποψηφιότητα. Στην πορεία δέχθηκε τη στήριξη από ακόμα δύο ομάδες υποψηφίων που αποσύρθηκαν με εκπροσώπους γυναίκες, γεγονός που οδήγησε τη Σβετλάνα στη δημιουργία της πολιτικής τους ομάδας με όνομα «Γυναικεία Αλληλεγγύη». Η Σβετλάνα Τιχανόβσκαγια δεν δέχθηκε τα αποτελέσματα που ανέδειξαν τον Λουκασένκο Πρόεδρο και τον κάλεσε να αποσυρθεί.
Η αντιπολίτευση της Λευκορωσίας φαίνεται να αναγνωρίζεται για τις προσπάθειές της σε μεγάλη κλίμακα από διεθνείς δρώντες, όπως η Ε.Ε. Για αυτό τον λόγο και της απονεμήθηκε το Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης (Sakharov Prize). Το Βραβείο Ζαχάρωφ απονεμήθηκε για πρώτη φορά το 1988 και αντιπροσωπεύει την αναγνώριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε δράσεις που αφορούν τα δικαιώματα του ανθρώπου. Πιο συγκεκριμένα, όπως και στην περίπτωση της λευκορωσικής αντιπολίτευσης, τιμά άτομα και οργανώσεις που πασχίζουν και συμβάλλουν στην προστασία της ελευθερίας της σκέψης.
Η δημοκρατική αντιπολίτευση στη Λευκορωσία, που εκπροσωπείται από μια πρωτοβουλία γυναικών, συμπεριλαμβανομένων διακεκριμένων πολιτικών και πολιτών, ιδρύθηκε για να ξεκινήσει μια δημοκρατική μετάβαση της εξουσίας στη χώρα. Μετά την επικράτηση του Λουκασένκο στις εκλογές, κάθε σαββατοκύριακο δεκάδες χιλιάδες Λευκορώσοι, κρατώντας κοκκινόλευκες σημαίες, στα χρώματα της αμφισβήτησης, βγαίνουν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν εναντίον του Λουκασένκο, του ηγέτη της μεγαλύτερης θητείας της Ευρώπης, παρά τον κίνδυνο σύλληψης και την απειλή ζωντανών πυρομαχικών που χρησιμοποιεί η αστυνομία εναντίον των διαδηλωτών.
Το βραβείο θα απονεμηθεί σε διάφορες κορυφαίες προσωπικότητες της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας, όπως η ηγέτης, η νομπελίστρια συγγραφέας Σβετλάνα Αλεξίεβις, η μουσικός Μαρία Καλεσνίκαβα και άλλες ακτιβίστριες, που ανέλαβαν τα ηνία της αντιπολίτευσης έπειτα από τη φυλάκιση των συζύγων και των συντρόφων τους, πράξη του Λουκασένκο για την αποδυνάμωση της αντιπολίτευσης. Μετά την ανακοίνωση του βραβείου την Πέμπτη, η Σβετλάνα Τιχανόβσκαγια είπε ότι ήταν πολύ χαρούμενη που το Βραβείο Ζαχάρωφ αντιτίθεται στον Λουκασένκο. «Αυτό δεν είναι το προσωπικό μου βραβείο, είναι ένα βραβείο για τον λαό της Λευκορωσίας», είπε στους δημοσιογράφους, ευρισκόμενη στη Λιθουανία μετά τις εκλογές, καθώς κάλεσε τον Λουκασένκο να παραιτηθεί από την εξουσία πριν από τις 25 Οκτωβρίου, προειδοποιώντας ότι διαφορετικά θα αντιμετωπίσει μια γενική απεργία.
Η Ε.Ε. μετά από πληθώρα συζητήσεων είναι τώρα έτοιμη να επιβάλει πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και απαγορεύσεις ταξιδιού σε περίπου 40 μέλη του καθεστώτος του Προέδρου Λουκασένκο που κατηγορούνται για την παραποίηση των εκλογών της 9ης Αυγούστου και τη διακοπή των διαδηλώσεων με βίαιο τρόπο.
Η αντιπολίτευση της Λευκορωσίας, έχοντας συσταθεί από ποικίλα πρόσωπα και έχοντας έναν γυναικείο πυρήνα, κατάφερε να κερδίσει το Βραβείο Ζαχάρωφ. Η σημασία αυτής της βράβευσης είναι υψηλή, καθώς φαίνεται η στήριξη της Ε.Ε. προς τη χώρα της Λευκορωσίας και εκτιμάται η προσπάθεια της αντιπολίτευσης να την απαλλάξει από το καθεστώς του Λουκασένκο. Η Τιχανόβσκαγια μπορεί να αναγκάστηκε να καταφύγει σε ξένο κράτος για να αποφύγει τη φυλάκιση και τα μέλη της ομάδας της να βρίσκονται στο στόχαστρο του Λουκασένκο, αλλά μακροπρόθεσμα οι προσπάθειές τους αποτέλεσαν πρόσφορο έδαφος για γόνιμα αποτελέσματα που ο λαός της Λευκορωσίας ευελπιστεί να δει.
Το Βραβείο Ζαχάρωφ αξιολογείται ως επιβράβευση για τον λαό της Λευκορωσίας, διότι οι πολίτες της χώρας, πολίτες ποικίλων ηλικιών, διαδήλωσαν κατά τους καθεστώτος του Λουκασένκο. Ο λαός έχει δείξει πως η βία που υφίσταται δεν θα αποτελέσει εμπόδιο στη διεκδίκηση ελεύθερων εκλογών και μίας επερχόμενης δημοκρατικής αλλαγής.
