Της Αριάδνης – Παναγιώτας Φατσή,
Ακόμη και όσοι δε γνωρίζουν τίποτα για τον μαγικό κόσμο του κλασικού χορού, δεν μπορεί παρά να έχουν ακούσει για τη Λίμνη των Κύκνων. Πρόκειται για το πιο γνωστό και αγαπημένο μπαλέτο στις μέρες μας, αν και οι πρώτες του μέρες δεν ήταν τόσο λαμπρές. Ας δούμε λοιπόν την ιστορία του!
Το πιο δημοφιλές κλασικό μπαλέτο, η Λίμνη των Κύκνων, ήταν το πρώτο του Τσαϊκόφσκι. Συντέθηκε το 1875 και πάνω από 100 χρόνια αργότερα παραμένει το πιο αγαπημένο του κοινού σε όλο τον κόσμο, με κάθε χορευτικό θίασο να το ανεβάζει πολύ τακτικά. Κι όμως, όταν η Λίμνη των Κύκνων πρωτοπαίχτηκε στα θέατρα Μπολσόι στη Μόσχα το 1877, οι κριτικές ήταν πολύ κακές και χρειάστηκε να περάσουν 20 περίπου χρόνια για να ξαναπαρουσιαστεί στο κοινό.
Το 1895, ο Marius Petipa και ο Lev Ivanov χορογράφησαν ξανά το μπαλέτο για την παράσταση της Αγίας Πετρούπολης και αυτή η χορογραφία παρέμεινε η πιο δημοφιλής έκδοση, η οποία υιοθετείται μέχρι σήμερα. Στοιχεία αυτής της χορογραφίας έχουν περάσει και στην ποπ κουλτούρα που αφορά το μπαλέτο, καθώς στην πολυβραβευμένη ταινία Black Swan (2010) βλέπουμε την πρωταγωνίστρια να εκτελεί 32 συνεχόμενα “fouettes”, δηλαδή δύσκολες τεχνικά περιστροφές, η εκτέλεση των οποίων απαιτεί τεράστια προσπάθεια και τεχνική από την πρίμα μπαλαρίνα.
Η υπόθεση του έργου είναι αρκετά γνωστή ακόμη και στους μη λάτρεις του μπαλέτου και βασίζεται σε γερμανικά (κατ’ άλλους ρωσικά) παραμύθια. Η Οντέτ, μια νεαρή πριγκίπισσα, έχει μεταμορφωθεί σε κύκνο από τον μάγο Ρόθμπαρτ, όπως και οι φίλες της. Αποκτά την ανθρώπινη μορφή της μόνο τη νύχτα και μόνο μια υπόσχεση αγάπης μπορεί να λύσει τα μάγια. Ο πρίγκιπας Ζίγκφριντ, περιπλανώμενος στο δάσος για κυνήγι, γνωρίζει την Οντέτ, αλλά δεν προλαβαίνει να της εξομολογηθεί την αγάπη του. Αργότερα, εξαπατημένος από τον Ρόθμπαρτ, ο Ζίγκφριντ δίνει υπόσχεση αγάπης στην κόρη του μάγου, Οντίλ, η οποία με μαγικό τρόπο έχει τη μορφή της Οντέτ. Γνωρίζοντας ότι πλέον δεν υπάρχει ελπίδα να λυθούν τα μάγια, η Οντέτ επιστρέφει στη λίμνη. Ο πρίγκιπας την ακολουθεί και, βλέποντας ότι δεν υπάρχει πια τρόπος να τη βοηθήσει, πέφτει μαζί της στη λίμνη, ενώ παράλληλα ξημερώνει και τα μάγια λύνονται για τις υπόλοιπες κοπέλες.
Η Λίμνη των Κύκνων έχει πολλά θέματα που την κάνουν το πιο αγαπημένο μπαλέτο στον κόσμο. Το θέμα της αιώνιας αγάπης και της αθωότητας που όμως συνυπάρχει με την εξαπάτηση και την κακία δημιουργεί μια αντίθεση που εξάπτει το κοινό και υπογραμμίζεται ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι η πρίμα μπαλαρίνα συχνότατα αναλαμβάνει να ερμηνεύσει και τους δύο ρόλους, την πριγκίπισσα Οντέτ και την κόρη του μάγου, Οντίλ. Αυτός ο διπλός ρόλος είναι μια πρόκληση αλλά και μια ευκαιρία για τη μπαλαρίνα να δείξει τόσο το χορευτικό όσο και το υποκριτικό της ταλέντο, γι’ αυτό και καθόλου δεν μας κάνει εντύπωση ότι πρόκειται για έναν ρόλο που κάθε μπαλαρίνα φιλοδοξεί να αποκτήσει από μικρή ηλικία.
Για τους λάτρεις του κλασικού χορού που δεν έχουν ακόμη δει τη Λίμνη των Κύκνων, πρόκειται για ένα μπαλέτο που συχνά έρχεται και στην Ελλάδα από διάφορες διάσημες παραγωγές του εξωτερικού -οπότε την επόμενη φορά μη διστάσετε να προμηθευτείτε ένα εισιτήριο.
Κι αν δε μας αρέσει ο κλασικός χορός; Αξίζει και πάλι να θυμόμαστε ότι αυτό το εμβληματικό μπαλέτο, το οποίο ανεβαίνει και θα συνεχίσει να ανεβαίνει πολλές φορές κάθε χρόνο από τους πιο διάσημους θιάσους του κόσμου, ξεκίνησε ως μια αποτυχία για τον Τσαϊκόφσκι. Κι όμως o συνθέτης στα επόμενα χρόνια έγραψε τον Καρυοθραύστη και την Ωραία Κοιμωμένη, μπαλέτα τα οποία παίζονται επίσης με μεγάλη συχνότητα στις μέρες μας. Αν κάτι κρατάμε για το τέλος είναι ότι ο δρόμος προς την επιτυχία δεν είναι ποτέ μια ευθεία πορεία και η συνεχής προσπάθεια είναι ένας καλός σύμμαχος!
