Της Μαρίας Μπότη,
Αναμφισβήτητα βιώνουμε μία από τις δυσκολότερες περιόδους, σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, καθώς η πανδημία του κορωνοϊού έχει τελματώσει πληθώρα τομέων. Η περίοδος της καραντίνας δεν ήταν για όλους το ίδιο απλή, ενώ πολλοί ήταν εκείνοι που ήρθαν αντιμέτωποι με ψυχολογικές διαταραχές εξαιτίας της αβεβαιότητας που υπήρχε και των δυσκολιών που αντιμετώπιζαν καθημερινά. Όμως, αυτή η ανάγκη δεν δημιουργήθηκε τώρα, απλά, το τελευταίο διάστημα, έγινε λίγο πιο έντονη.
Σε πολλές διαφημίσεις, τόσο στην τηλεόραση όσο και στο διαδίκτυο, προβάλλονται γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης και βοήθειας, στις οποίες μπορούν να απευθυνθούν παιδιά και ενήλικες αναζητώντας συμβουλευτική στήριξη και εύρεση ορθής λύσης σε καταστάσεις και προβλήματα, που τους βασανίζουν. Η μέθοδος αυτή είναι προσιτή λόγω της ανωνυμίας που μπορείς να διατηρήσεις, αλλά και της δυνατότητας δωρεάν συνεδρίας. Πολλοί είναι και εκείνοι οι οποίοι νιώθουν την ανάγκη να επισκεφτούν κάποιον ειδικό όχι μόνο εξαιτίας ενός προβλήματος, αλλά έχοντας ως στόχο την αυτοβελτίωσή τους. Ωστόσο, στην κοινωνία μας, η επίσκεψη στον ψυχολόγο συχνά θεωρείται ένα θέμα-ταμπού, στιγματίζοντας τον κόσμο που το έχει ανάγκη. Γιατί, όμως, να απέχουμε τόσο από τη δημιουργία μιας open-minded («ανοιχτόμυαλης») κοινωνίας;
Δυστυχώς, ακόμα και σήμερα, υπάρχουν άνθρωποι που θεωρούν πως η αναζήτηση βοήθειας σε κάποιον ειδικό, αυτόματα μας μετατρέπει σε «προβληματικά» άτομα, χωρίς δυνατότητα προσωπικής αντιμετώπισης δυσκολιών. Σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, όλοι μας κυριευόμαστε καθημερινά από δεκάδες σκέψεις, ανασφάλειες, προβλήματα και εσωτερικές συγκρούσεις, τα οποία δημιουργούν μία εσωτερική «πάλη», επηρεάζουν την ομαλότητα της καθημερινότητάς μας και βραχυπρόθεσμα τη συνολική ποιότητα ζωής. Καθώς ο κόσμος γύρω μας εξελίσσεται και οι ρυθμοί γίνονται ολοένα και πιο έντονοι, φυσικό επακόλουθο είναι η ύπαρξη άγχους και αδυναμίας διαχείρισης συναισθημάτων και συμπεριφοράς. Υπάρχουν φορές που καταφέρνουμε να ανταπεξέλθουμε μόνοι μας, ωστόσο αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Εκ φύσεως έχουμε την ανάγκη να μοιραζόμαστε σκέψεις και προβλήματα με τους φίλους και την οικογένεια, όμως η ψυχοθεραπεία προσδίδει μία αντικειμενική θέαση των πραγμάτων και μία αρμόζουσα λύση μέσα από τα μάτια ενός ειδικού, με στόχο μία πιο παραγωγική ζωή.
Τα οφέλη της ψυχοθεραπείας είναι συνήθως σημαντικά και αποσκοπούν στη βελτίωση της γενικότερης στάσης ζωής. Συμβάλλει στην αυτογνωσία, μία ιδιαίτερα σημαντική διαδικασία διερεύνησης των βαθύτερων χαρακτηριστικών, συναισθημάτων, κινήτρων, σκέψεων που μας περιβάλλουν καθημερινά, καθώς και στη δημιουργία της προσωπικής μας «εικόνας», απαλλαγμένης από εξωτερικές επιρροές. Επιπλέον, τονώνει την αυτοπεποίθηση και την διάθεσή μας, προσδίδοντας μία πιο διαυγή και θετική οπτική των πραγμάτων.
Η ψυχοθεραπεία δεν φανερώνει αδυναμία, αντιθέτως χρειάζεται δύναμη και θάρρος, για να ξεπεράσουμε το «τι θα πει ο κόσμος». Η νοοτροπία της πλειονότητας έχει την τάση να αναμειγνύεται στα προβλήματα άλλων και να κρίνει χωρίς σεβασμό και ουσιαστική γνώση. Εδώ έγκειται και το –λανθασμένο– στερεότυπο γύρω από το επάγγελμα του ψυχολόγου. Αυτή η στάση, σε συνδυασμό με την ανεδαφική θεωρία ότι πρέπει να είσαι «τρελός» ή «άρρωστος», για να στραφείς σε ψυχολόγο, τρομάζει και δημιουργεί ένα κλίμα αρνητισμού και φόβου γύρω από αυτό τον τομέα. Είναι ανάγκη να εγκαθιδρυθεί η αντίληψη ότι ο ψυχολόγος είναι το μέσο για «συμφιλίωση» με τα προβλήματά μας. Μας καθοδηγεί, με ειδικές τεχνικές και θεραπείες, στην αποδοχή μιας κατάστασης ή μας απαλύνει τον πόνο από ένα μελανό σημείο της ζωής μας. Είναι η φωνή της λογικής και το «ευήκοον ους», που προσπαθεί να μας καθοδηγήσει ορθά.
Κάθε συνεδρία, που πραγματοποιείται, καθρεπτίζει την ψυχολογική κατάσταση του ατόμου και στοχεύει στην εσωτερική του ενδοσκόπηση. Ίσως εκεί διαφαίνεται μία ακόμα αιτία της εν λόγω προκατάληψης σχετικά με τη μη αναγκαιότητα της διαδικασίας. Υποκρύπτονται λανθάνοντες φόβοι για «ανάδυση» σκέψεων και συναισθημάτων που βρίσκονται στο υποσυνείδητο του ατόμου και οδηγούν στη δημιουργία δυσλειτουργικών σχέσεων και απορριπτικών καταστάσεων. Υιοθετώντας τέτοιες αντιλήψεις, ουσιαστικά αρνούνται την ανάγκη για βοήθεια και εν συνεχεία την ψυχολογική και συναισθηματική τους υγεία.
Ένα ακόμα φλέγον ζήτημα και μείζονος σημασίας είναι η συζήτηση γύρω από την ανάγκη ύπαρξης ψυχολόγων στα σχολεία. Αναμφίβολα, συχνά προκύπτει η ύπαρξη καταστάσεων στο εκπαιδευτικό περιβάλλον που χρήζουν βοήθειας, όπως είναι μία επιθετική συμπεριφορά, λεκτικό bulling, απομονωμένα παιδιά. Σε μία τόσο ευαίσθητη και μεταβαλλόμενη περίοδο, όπως είναι ιδιαιτέρως η εφηβεία, τα προβλήματα γιγαντώνονται στο μυαλό των παιδιών και συχνά βρίσκονται σε συναισθηματικό αδιέξοδο. Εκεί που νιώθουν να βυθίζονται, μπορούν να βρουν ένα χέρι να πιαστούν μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Αυτό είναι και το πρώτο βήμα αποδοχής της ανάγκης για βοήθεια.
Η επίσκεψη σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας δεν είναι και δεν πρέπει να θεωρείται από κανέναν ταμπού. Η ανάγκη και η αποφασιστικότητα για αναζήτηση βοήθειας, με στόχο την εσωτερική διερεύνηση, είναι πιο ισχυρή από κάθε παρωχημένο στερεότυπο. Εν έτει 2020, δεν νοείται να θεωρείται δακτυλοδεικτούμενος όποιος λαμβάνει ψυχολογική υποστήριξη. Είναι ένα δώρο στον εαυτό μας, όταν το χρειαζόμαστε. Δεν είναι ντροπή, είναι ανάγκη, είναι δύναμη. Η σωστή ενημέρωση και γνώση σχετικά με την ψυχοθεραπεία συχνά είναι το κλειδί της επιτυχίας. Δυστυχώς, θεωρείται από πολλούς γενναία η παραδοχή του «προβλήματος», όμως, πιστεύω, πως είναι μη βιώσιμη η συμπόρευση με αυτό. Είναι μία ευκαιρία, για να επιδιορθώσουμε ότι έχει «σπάσει». Ποτέ δεν είναι αργά!
