Της Αλεξάνδρας Αναστασοπούλου,
Είναι γνωστό ότι η θέση της γυναίκας δεν ήταν πάντα αυτή που είναι σήμερα. Μετά από πολλούς αγώνες και προσπάθειες κατάφερε το γυναικείο φύλο να θεωρείται ισότιμο με το ανδρικό και να απολαμβάνει ίσα δικαιώματα. Δεν θα μπορούσε, όμως, αυτή η διάκριση να μην έχει επηρεάσει και τον τομέα της επιστήμης, και ιδιαίτερα της έρευνας, όπου πρωτοποριακές αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται. Έχουν υπάρξει στο παρελθόν πολλές γυναικείες φιγούρες που έχουν συμβάλει καθοριστικά στην εξέλιξη της βιολογίας και της ιατρικής επιστήμης, οι οποίες ωστόσο δεν έχουν λάβει την αντίστοιχη αναγνώριση. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η φωτογραφία 51 της Rosalind Franklin που απεικονίζει τη διπλή έλικα του DNA, πάνω στην οποία βασίστηκαν οι Watson, Crick και Wilkins για να διατυπώσουν τη δομή του DNA. Η Franklin πέθανε 4 χρόνια πριν απονεμηθεί το βραβείο Nobel σε αυτούς, αλλά ακόμα και να ήταν ζωντανή είναι αβέβαιο το αν θα βραβευόταν επίσης.
Δυστυχώς, ακόμα και σήμερα παρατηρούνται τέτοια φαινόμενα διάκρισης και η ιατρική παραμένει ένα ανδροκρατούμενο επάγγελμα σε πολλές χώρες του κόσμου. Σε ηπείρους όπως η Αφρική και η Ασία είναι πολύ ασύνηθες μία γυναίκα να ακολουθήσει την καριέρα ενός γιατρού, καθώς τα κορίτσια δεν είναι υποχρεωτικό σε πολλές περιπτώσεις να πηγαίνουν στο σχολείο, πόσο μάλλον να ενθαρρύνονται για μία τέτοια δύσκολη απόφαση για το μέλλον τους. Στη δύση το ιατρικό επάγγελμα έχει αρχίσει εδώ και αρκετά χρόνια να εμπλουτίζεται από πληθώρα γυναικών που έχουν αφοσιωθεί σε αυτό και κάνουν καθημερινά θυσίες για το όνειρό τους. Σε έναν ήδη δύσκολο και απαιτητικό επαγγελματικό κλάδο οι γυναίκες αντιμετωπίζονται υποτιμητικά πολλές φορές ήδη από τα πανεπιστημιακά τους χρόνια. Στην Ελλάδα συγκεκριμένα, έχουν αναφερθεί από γυναίκες που ακολουθούν ως επί το πλείστον ανδροκρατούμενες ειδικότητες, όπως η χειρουργική και η ουρολογία, ότι υπονομεύονται όχι μόνο από τους επιβλέποντες ιατρούς αλλά και από τους συναδέλφους ειδικευόμενους.
Αυτή η υποτιμητική αντιμετώπιση, όμως, δεν αφορά μόνο τις γυναίκες ιατρούς στα πλαίσια του χώρου εργασίας, αλλά και τις γυναίκες ασθενείς. Παρόλο που οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να επισκεφθούν και να εμπιστευτούν έναν γιατρό για το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν, είτε είναι σωματικό είτε ψυχικό, τα συμπτώματα που αναφέρουν αποδίδονται από τους γιατρούς σε άλλα αίτια και όχι ως κλινικές εκδηλώσεις μιας υποκείμενης νόσου. Επίσης, επειδή ο ανθρώπινος οργανισμός διαφέρει ανατομικά και λειτουργικά στα δύο φύλα, πολλές ασθένειες εκδηλώνονται με διαφορετικά συμπτώματα σε γυναίκες και άντρες. Για παράδειγμα, το έμφραγμα του μυοκαρδίου στις γυναίκες μπορεί να εμφανιστεί χωρίς πόνο στο στήθος, με ασυνήθιστη κούραση, ναυτία και εμετό, συμπτώματα που δεν είναι ευρέως γνωστά και μπορεί να μην ληφθούν υπόψη ως εκδηλώσεις ενός εμφράγματος από τους γιατρούς.
Άλλη έκφανση της ανισοτιμίας μεταξύ των δύο φύλων στα πλαίσια της επιστήμης παρατηρείται στην κλινική έρευνα για την εύρεση νέων φαρμάκων. Στην κλινική φάση των ερευνών, όπου χρησιμοποιούνται πειραματόζωα, συνήθως αυτή η μεταβλητή δεν είναι σταθμισμένη και με τα δύο φύλα, καθώς επιλέγονται αρσενικά πειραματόζωα και δεν μελετάται η απόκριση του θηλυκού οργανισμού. Αυτό οδηγεί σε μειωμένη αποτελεσματικότητα των φαρμάκων στο γυναικείο φύλο και αυτό αφορά ιδιαίτερα τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, στα οποία οι γυναίκες ανταποκρίνονται με άλλο τρόπο, λόγω του διαφορετικού νευροβιολογικού τους προφίλ.
Παρόλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε αυτό τον κλάδο, όλο και περισσότερα γυναικεία νέα μυαλά τάσσονται προς την ιατρική επιστήμη και εγκαθιδρύουν την παρουσία τους διεθνώς. Είναι ζήτημα χρόνων να εξαλειφθούν οι φυλετικές διακρίσεις μεταξύ των γιατρών συναδέλφων, καθώς η γυναικεία συμβολή στην επιστήμη γίνεται όλο και μεγαλύτερη. Εκτός από αυτό, οι νέες γνώσεις σχετικά με τις βιολογικές διαφορές των δύο φύλων οδηγούν στην καθιέρωση του φύλου ως μεταβλητή στις κλινικές έρευνες και ανοίγουν τον δρόμο για μία πιο εξατομικευμένη και ακριβή ιατρική, καθώς και για τον τομέα του gender medicine, που θα αναβαθμίσει την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για άντρες και γυναίκες.
ΠΗΓΕΣ
- https://www.nationalgeographic.com/news/2013/5/130519-women-scientists-overlooked-dna-history-science/
- https://www.heart.org/en/health-topics/heart-attack/warning-signs-of-a-heart-attack/heart-attack-symptoms-in-women
- https://bpspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/bph.14710
- http://www.cmsdocs.org/news/what-is-gender-medicine
