Της Χριστίνας Βερβέρη,
Στις 13 Οκτωβρίου 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανήγγειλε τον συντονισμό των μέτρων περιορισμού των μετακινήσεων σε χώρες της Ε.Ε., ανοίγοντας τον δρόμο για μια ενιαία αντιμετώπιση των περιορισμών που έχει «επιβάλλει» η πανδημία και αφήνοντας πίσω διακρίσεις μεταξύ των κρατών όσον αφορά τις μετακινήσεις. Η Ε.Ε., με αυτήν την κίνηση, θέλει να δώσει στον τουρισμό μια ευκαιρία να ανακάμψει.
Η αναγγελία αυτή έρχεται σε μια περίοδο, κατά την οποία οι περισσότερες χώρες έχουν ήδη εισέλθει στο δεύτερο κύμα της πανδημίας του κορωνοϊού, με εκατοντάδες κρούσματα ανά ημέρα. Ωστόσο, η διαφορά με το πρώτο κύμα αυτής έγκειται στο γεγονός πως οι πολίτες δεν βρίσκονται απομονωμένοι στα σπίτια τους, αλλά εργάζονται, οπότε είναι αναπόφευκτο ότι θα μετακινηθούν εκτός του σπιτιού τους. Ακόμα, μετά τις πληγές, που άφησε στο εμπόριο, τις υπηρεσίες, τον τουρισμό και εν γένει την οικονομία, το γενικό lockdown της άνοιξης σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ε.Ε., είναι εύλογο πως αυτοί οι τομείς πρέπει -αν όχι να εμφανίσουν κέρδη- τουλάχιστον να επιβιώσουν και να ανακάμψουν. Δεν πρέπει, επίσης, να ξεχνά κανείς το γεγονός πως και έπειτα από την άρση του lockdown, οι μετακινήσεις προσώπων και αγαθών συνάντησε δυσκολίες εξαιτίας της υποχρεωτικής καραντίνας, που επέβαλαν κατά βούληση τα κράτη στους εισερχόμενους πολίτες. Όλα αυτά έχουν τις εξής δύο συνέπειες: πρώτον, ένα γενικό lockdown -προς το παρόν- έχει αποκλειστεί και δεύτερον, τα κράτη οφείλουν να έχουν κοινό πλάνο μετακινήσεων τόσο για ιδιώτες όσο και για επαγγελματίες, ώστε όλοι να είναι έγκαιρα και έγκυρα προετοιμασμένοι.
Η 13η Οκτωβρίου είναι η πρώτη ημέρα μιας τέτοιας αντιμετώπισης, κατά την οποία τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. αποφάσισαν να εφαρμόσουν κοινό σχέδιο περιορισμού των μετακινήσεων. Το σχέδιο περιλαμβάνει την έκδοση ενός εβδομαδιαίου χάρτη από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατανεμημένο ανά περιοχές, για να στηρίζει τα κράτη-μέλη στη λήψη των αποφάσεών τους σχετικά με τις μετακινήσεις. Για να προκύψει αυτός ο χάρτης, τα κράτη-μέλη είναι υποχρεωμένα να παρέχουν κάθε εβδομάδα τα εξής δεδομένα στο ECDC: τον αριθμό των πρόσφατα γνωστοποιημένων κρουσμάτων ανά 100.000 κατοίκους κατά τις τελευταίες 14 ημέρες, τον αριθμό των τεστ ανά 100.000 κατοίκους που πραγματοποιήθηκαν την τελευταία εβδομάδα (ποσοστό τεστ), και το ποσοστό θετικών τεστ που πραγματοποιήθηκαν την τελευταία εβδομάδα (ποσοστό θετικότητας των τεστ). Έτσι, ο εβδομαδιαίος χάρτης που προκύπτει χρωματίζει την κάθε χώρα με τα παρακάτω χρώματα, ανάλογα με τα επιδημιολογικά δεδομένα, από τα οποία και προκύπτουν οι περιορισμοί στη μετακίνηση ανθρώπων.
- Πράσινο (χώρες ασφαλείς για μετακίνηση): εάν το 14ήμερο ποσοστό κοινοποίησης είναι κάτω του 25 και το ποσοστό θετικότητας των τεστ κάτω του 4%
- Πορτοκαλί: εάν το 14ήμερο ποσοστό κοινοποίησης είναι κάτω του 50, αλλά το ποσοστό θετικότητας των τεστ είναι 4 % ή υψηλότερο ή εάν το 14ήμερο ποσοστό ανακοίνωσης κυμαίνεται μεταξύ 25 και 150 και το ποσοστό θετικότητας των τεστ είναι κάτω του 4%
- Κόκκινο (χώρες υψηλού ρίσκου): εάν το 14ήμερο ποσοστό κοινοποίησης είναι 50 ή υψηλότερο και το ποσοστό θετικότητας των τεστ είναι 4 % ή υψηλότερο ή εάν το 14ήμερο ποσοστό ανακοίνωσης είναι υψηλότερο του 150
- Γκρι: εάν δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες για τα δεδομένα κριτήρια ή εάν το ποσοστό των τεστ είναι χαμηλότερο από 300
Σύμφωνα με τα παραπάνω, τα κράτη-μέλη πρέπει να επιτρέπουν την ελεύθερη μετακίνηση πολιτών από και προς τις χώρες με πράσινη σήμανση, χωρίς καμία διάκριση, ενώ οι πολίτες που προέρχονται από χώρες με πορτοκαλί και κόκκινη σήμανση πρέπει να υποβληθούν είτε σε καραντίνα, είτε σε αυτοαπομόνωση, είτε στην επίδειξη αρνητικού τεστ, στο οποίο έχουν υποβληθεί προ της άφιξής τους, είτε να υποβληθούν σε τεστ κατά την άφιξή τους. Επίσης, τα κράτη-μέλη υποχρεούνται να ενημερώνουν για τυχόν αλλαγές στα μέτρα περιορισμού τουλάχιστον 48 ώρες πριν την εφαρμογή τους.
Με αυτή την απόφαση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει πως βάζει τέλος στους πολλούς διαφορετικούς περιορισμούς και κανόνες, τις ασαφείς πληροφορίες για τις χώρες υψηλού ρίσκου και την έλλειψη σαφών οδηγιών για την διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουν οι πολίτες κατά την άφιξή τους. Ωστόσο, οι σημαντικότερες αεροπορικές ενώσεις, όπως η ACI EUROPE, η Airlines for Europe (A4E) και η International AirTransport Association (IATA), -όχι μόνο δεν έμειναν ευχαριστημένες- αλλά αποκάλεσαν σκέτη αποτυχία την εν λόγω απόφαση. Και όχι άδικα. Η απόφαση, αν και ενιαία, έχει «άτρωτα» σημεία. Και εξηγούμαι.
Πρώτον, τα κράτη-μέλη, με δική τους πρωτοβουλία, μπορούν ακόμα, ελεύθερα, να απαγορέψουν, όποτε το κρίνουν αυτά, την είσοδο στους πολίτες άλλων κρατών-μελών, κάτι το οποίο μόνο τον τουρισμό δεν προωθεί. Δεύτερον, ακόμα και στις περιπτώσεις των «πορτοκαλί» χωρών, μπορεί και πάλι να επιβληθεί καραντίνα στους εισερχόμενους πολίτες κατά την άφιξη τους, γεγονός το οποίο εμφανώς αποθαρρύνει τους πολίτες από το να ταξιδέψουν. Και το ερώτημα εδώ είναι το εξής: ποια είναι η αποτελεσματικότητα της καραντίνας, ενώ η τοπική κοινωνία λειτουργεί κανονικά (εμπόριο, καταστήματα, εστίαση) και συναλλάσσεται με εμπόρους κ.λπ. Τρίτον, η τυχόν αλλαγή των περιορισμών μόνο 48 ώρες προτού εφαρμοστούν, είναι τουλάχιστον καταστροφική για τις μετακινήσεις, καθώς κανείς δεν μπορεί να προγραμματίσει το οτιδήποτε σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα (υπενθυμίζω ότι, πριν από τη συγκεκριμένη ανακοίνωση, το ελάχιστο χρονικό διάστημα ενημέρωσης ήταν 5 ημέρες). Σε αντίθεση, με τα προαναφερθέντα, η ΙΑΤΑ προτείνει την υποχρεωτική υποβολή σε τεστ όλων των επιβατών, πριν την αναχώρησή της από όλες τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών, έτσι ώστε οι χώρες να μπορούν να ανοίξουν άφοβα τα σύνορά τους και επιτέλους να εφαρμοστεί η ελευθερία των μετακινήσεων και η επιστροφή για πολλούς στην εργασία τους.
Συμπερασματικά, είναι έκδηλο πως αυτή η κίνηση της Ε.Ε. είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά είναι ελλιπής και, για ακόμα μια φορά, ελαστική, αφήνοντας την κάθε χώρα-μέλος να πράττει κατά το δοκούν. Ναι, δεν αμφισβητείται ότι ο χάρτης μπορεί να αποτελεί πραγματικά «χάρτη» και οδηγό για τις αποφάσεις των χωρών, αλλά παραμένει βοηθητικός και συμβουλευτικός. Η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται, για ακόμα μια φορά, να δείξει ότι είναι πραγματική ένωση, να το κάνει σαφές και να προχωρήσει με συγκεκριμένα, κοινά μέτρα στην αντιμετώπιση του προβλήματος και για την ανάκαμψη ενός κλάδου που δίνει τα προς το ζην σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού της ίδιας μας της χώρας, αλλά και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ώστε να δώσει -επιτέλους- οικονομική ανάσα και στην ίδια την ένωση.
Μπορείτε να δείτε τον χάρτη και να λάβετε χρήσιμες πληροφορίες για το ταξίδι σας στο: https://reopen.europa.eu/el/
