Της Θεοδώρας Αγγελοπούλου,
Η επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην Αλβανία την Τρίτη 20 Οκτωβρίου, λειτούργησε ως επιπρόσθετο όπλο στην φαρέτρα των διαρκών διπλωματικών αγώνων που έχει διεξαγάγει η Αθήνα, με στόχο να αποτελέσει φάρο της διεθνούς νομιμότητας και της αρχής της ειρηνικής συνύπαρξης στο πολυτάραχο περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου. Ήδη οι διμερείς συμφωνίες με την Ιταλία και την Αίγυπτο για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών σε συνδυασμό με την αμυντική της οχύρωση και κινητοποίηση, όπως εκδηλώθηκαν τόσο με την υβριδική απειλή που εξαπολύθηκε στον Έβρο τον περασμένο Μάρτιο όσο και με τις παράνομες ΝΑVTEX που εξέδωσε η Τουρκία κατά τους θερινούς μήνες, έχουν δείξει εν τοις πράγμασι την αποφασιστικότητα της Ελλάδας να καθίσταται ως δρων σταθερότητας στην περιοχή, αλλά και ως αντισταθμιστικός παράγοντας απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα προασπίζοντας την εθνική της κυριαρχία, αλλά και θωρακίζοντας τα ευρωπαϊκά σύνορα.
Στο πλαίσιο των διεθνών κανόνων δικαίου, ο διπλωματικός μαραθώνιος έρχεται να καλύψει έδαφος σε εκκρεμότητες δεκαετιών σχετικές με ζητήματα που αφορούν το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά και να γεφυρώσει το χάσμα που είχε προκύψει σε διμερές επίπεδο με την Αλβανία, επαναπροσδιορίζοντας τις σχέσεις των δύο χωρών με βάση την αρχή της καλής γειτονίας. Αθήνα και Τίρανα προσδοκώντας αμοιβαία οφέλη, θέτουν το ζήτημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών στην αρχή της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών, υψώνοντας ένα επιπλέον τείχος στην Άγκυρα που αποσκοπεί την εδραίωση των συμφερόντων της και στις δύο χώρες. Η τουρκική πρωτοβουλία για επέκταση της προβλήτα στον Αυλώνα, ώστε να χρησιμοποιείται για την εξυπηρέτηση του τουρκικού ναυτικού, αλλά και οι νέες προκλητικές κινήσεις του Oruc Reis νότια της Ρόδου και της Κρήτης σε συνδυασμό με την επιδεικτική ανάρτηση χαρτών που απεικονίζουν το όραμα της «Γαλάζια Πατρίδας» και την επιθυμία για κυριαρχία στο ανατολικό Αιγαίο, εγείρουν ανησυχίες, οι οποίες καλούν τη χώρα μας να επισφαλίσει με όρους νομιμότητας, τα κυριαρχικά της δικαιώματα.
Η προσφυγή επί της αρχής των δύο χωρών στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, που χαιρετίζεται και σε ενωσιακό επίπεδο, θα επιφέρει αποτελέσματα σε ζητήματα που τις απασχολούν περισσότερο σε εσωτερικό παρά σε διμερές επίπεδο, παρόλο που η διαφορά τους παρουσιάζεται ως τέτοια. Η μεν Αλβανία αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα ως προς την εύρυθμη λειτουργία της ως κράτος-δικαίου, γεγονός που διαφαίνεται από τη μη διενέργεια εργασιών του Συνταγματικού της Δικαστηρίου. Το γεγονός αυτό άρει την πρόφαση της αλβανικής εξωτερικής πολιτικής για το κώλυμα που παρουσίαζε από το 2009 -με την ακύρωση της τότε διακρατικής συμφωνίας- για την επίλυση της διαφοράς, αλλά στέκεται και ως τροχοπέδη στην ενταξιακή πορεία της Αλβανίας στην Ε.Ε. Επιπρόσθετα, με τις επερχόμενες κοινοβουλευτικές εκλογές του Απριλίου, ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα επιθυμεί όχι μόνο να υπονομεύσει τον πρώην πρωθυπουργό και νυν αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Σαλί Μπερίσα, ο οποίος έχει δηλώσει ότι διάκειται αρνητικά ως προς την επέκταση της ελληνικής ΑΟΖ από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια, αλλά και να εξαλείψει κάθε είδους κατηγορία και υποψία για το γεγονός ότι τόσο το 2009 (ως τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης) όσο και πιο πρόσφατα επέτρεψε την ανάμειξη και την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της Τουρκίας σε βάρος του αλβανικού λαού και των φιλικών γειτονικών σχέσεων με την Ελλάδα, κάτι το οποίο μπορεί να επιφέρει εκ νέου πολιτικές συγκρούσεις και κοινωνική κατακραυγή για το κόμμα του.
Η Αθήνα, που προκαλείται από την Τουρκία σε καθημερινή βάση, θέτει στη διεθνή διαιτησία μια υπόθεση που αφορά στο ίδιο ακριβώς ζήτημα που συνιστά και τη μοναδική διαφορά την οποία αντιμετωπίζει με τον ανατολικό της γείτονα. Η οριοθέτηση ΑΟΖ στη Χάγη θα δημιουργήσει δικαστικό προηγούμενο, που θα διενεργηθεί σε συνθήκες εμπειρογνωμοσύνης και νομιμότητας, για τη χώρα και θα την αναδείξει στην κατ’ εξοχήν διπλωματική δύναμη της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία επιδιώκει με κάθε κόστος την ειρήνη και τη σταθερότητα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, μη υποχωρώντας στις πολιτικές εκφοβισμού του Ερντογάν και διαρκούς αμφισβήτησης της εθνικής της κυριαρχίας, οδηγώντας έτσι την Τουρκία σε πλήρες πολιτικό και διπλωματικό αδιέξοδο.
Καταληκτικά, όσον αφορά τα διμερή οφέλη της επίσκεψης Δένδια στα Τίρανα, τέθηκε το ζήτημα της ελληνικής εθνικής μειονότητας ως ενοποιητικός παράγοντας των δύο χωρών σε συγκερασμό με την αντίστοιχη αλβανική κοινότητα εντός της ελληνικής επικράτειας, καθώς και η αναγνώριση των αγώνων των πολεμιστών του ’40 στο ελληνο-αλβανικό μέτωπο μέσω την ανέγερσης πολιτισμικών μνημείων. Η Ελλάδα ως θερμή υποστηρικτής της προοπτικής ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην ευρωπαϊκή οικογένεια, δήλωσε την επιθυμία της να σταθεί αρωγός στο πρόβλημα του εμπολέμου το οποίο μαίνεται στο Κόσοβο, εξωραΐζοντας ακόμη περισσότερο οποιαδήποτε μορφή τουρκικής παρεμβατικότητας και βλέψεων του Ερντογάν να ηγεμονεύει των απανταχού μουσουλμάνων.
ΠΗΓΕΣ
-
Δήλωση Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, μετά τη συνάντησή του με τον Πρωθυπουργό της Αλβανίας, Edi Rama (Τίρανα, 20.10.2020), Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών (official website), https://www.mfa.gr/epikairotita/proto-thema
-
Θετική υποδοχή από Ε.Ε. για τη συμφωνία Ελλάδας – Αλβανίας, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, www.kathimerini.gr/
-
Συνομιλίες Δένδια στην Αλβανία για θαλάσσιες ζώνες, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, www.kathimerini.gr
-
Προσφυγή στη Χάγη για τις θαλάσσιες ζώνες με Αλβανία, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, https://www.kathimerini.gr
