Της Ελληκαίτης Κουρτάκη,
Όλοι είμαστε εξοικειωμένοι με την υπόθεση «Μαρκέλλα». Όλοι γνωρίζουμε το κατηγορητήριο. Αρπαγή ανηλίκου και παράνομη κατακράτηση, προμήθεια ναρκωτικών, γενετήσια πράξη με ανήλικο, παραγωγή πορνογραφικού υλικού, έκθεση ανηλίκου σε κίνδυνο. Αντίστοιχα στην Γερμανία, στην πόλη Μπέργκις Γκλάντμπαχ, οι έρευνες για έναν πατέρα που βιντεοσκοπούσε την ανήλικη κόρη του ασελγώντας πάνω της, ενώ στη συνέχεια ανέβαζε τα επίμαχα βίντεο στο Διαδίκτυο έφεραν στην επιφάνεια το μεγαλύτερο σκάνδαλο σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών και 30.000 διαδικτυακές διευθύνσεις ΙΡ που σχετίζονται με το κύκλωμα.
Τα τελευταία χρόνια έρχονται στο φως της δημοσιότητας ολοένα και περισσότερα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων. Η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας και η ασέλγεια σε βάρος παιδιών αποτελούν, ίσως, τα πιο ειδεχθή εγκλήματα στα μάτια της κοινής γνώμης. Η κακοποίηση, και δη η σεξουαλική, θρυμματίζει την πίστη στο δικαίωμα ασφάλειας, φροντίδας και αγάπης (στην προσήκουσα εκδήλωσή τους), ενώ παραβιάζει πλευρές των διαπροσωπικών σχέσεων, όπως, σε ακραίες περιπτώσεις, τον αιμομικτικό φραγμό. Πολλές φορές το παιδί αναπτύσσει το λεγόμενο «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» το οποίο, σε συνδυασμό με την διαταραχή μετατραυματικού στρες, οδηγεί σε δικαιολόγηση της συμπεριφοράς του δράστη, επιθυμία για την αποδοχή και εκτίμησή του, ενώ ο φόβος μιας δευτερογενούς θυματοποίησης συνηγορεί υπέρ της αποσιώπησης.
Η παιδοφιλία ανήκει στις παραφιλίες. Αποτελεί ψυχική διαταραχή, η οποία περιγράφεται εκτενώς στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM-IV). Η λέξη «παιδόφιλος» συνήθως εφαρμόζεται αδιακρίτως σε όποιον κακοποιεί σεξουαλικά ένα παιδί, αλλά οι παιδικοί σεξουαλικοί παραβάτες δεν είναι παιδόφιλοι, εκτός εάν έχουν ισχυρό ερωτικό ενδιαφέρον για παιδιά προεφηβικής, κυρίως, ηλικίας. Για τον λόγο αυτό είναι συνήθης η σύγχυση των όρων «παιδεραστία» και «παιδοφιλία». Σε αντίθεση με τον παιδεραστή, ο οποίος προβαίνει στην ερωτική πράξη/κακοποίηση, ο παιδόφιλος είναι άτομο με επίμονες και επαναλαμβανόμενες σεξουαλικές φαντασιώσεις που αφορούν ερωτική δραστηριότητα με παιδιά. Σύμφωνα με τη νομοθεσία/νομολογία, η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών συχνά χρησιμοποιείται ως γενικός όρος που περιγράφει ποινικά και αστικά αδικήματα, στα οποία ένας ενήλικας εμπλέκεται σε σεξουαλική δραστηριότητα με έναν ανήλικο ή εκμεταλλεύεται με κάθε πρόσφορο μέσο ανήλικο, με σκοπό την σεξουαλική ικανοποίηση και την ερωτική διέγερση.
Πέρα, όμως, από τη δια ζώσης επαφή, σημαντικές διαστάσεις έχει λάβει και το φαινόμενο “sextortion”,όπως χαρακτηρίζεται η απειλή δημοσιοποίησης πληροφοριών ή εικόνων σεξουαλικής φύσεως από κυβερνοεγκληματίες /«αρπακτικά», με σκοπό το ανήλικο θύμα να προβεί σε παραγωγή πρωτότυπου υλικού ερωτικού περιεχομένου ή να καταβάλει χρήματα. Πρόκειται για μια μορφή εγκλήματος εκβιασμού με διττό σκοπό για τον θύτη, δηλαδή αφενός την κάλυψη ερωτικών αναγκών και αφετέρου τον προσπορισμό εισοδήματος. Γίνεται, επομένως, σαφές ότι η σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση παιδιών συναντάται τόσο online (π.χ. εξαναγκασμός ανηλίκου σε ερωτική δραστηριότητα μέσω live streaming, ανταλλαγή ερωτικού υλικού μέσω φωτογραφιών ή βίντεο) όσο και offline (π.χ. εξαναγκασμός ανηλίκου σε ερωτική πράξη, προώθηση ανηλίκου σε παιδική πορνεία).
Περνώντας στο 2020, το έτος του COVID-19 και του lockdown, η παιδική σεξουαλική κακοποίηση έλαβε νέες δραματικές διαστάσεις λόγω της φυσικής απομόνωσης και της αυξημένης διαδικτυακής δραστηριότητας. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση τους κορονοϊού μέσω της καραντίνας λειτούργησε σαν δίκοπο μαχαίρι καθώς ευνόησε την ενδοοικογενειακή βία με θύματα, κυρίως, τα παιδιά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Ιταλία, όπου από τις πρώτες μέρες του εγκλεισμού τα καταγγελτικά τηλεφωνήματα σε γραμμές βοηθείας μειώθηκαν ραγδαία. Πρόκειται για μια απλή περίπτωση που επιβεβαιώνει την αδυναμία των θυμάτων να καλέσουν βοήθεια, διότι βρίσκονται έγκλειστοι στον ίδιο χώρο με τους θύτες τους. Αντίθετα, την ίδια στιγμή στην Ισπανία οι καταγγελίες αυξήθηκαν κατά 10% σε σύγκριση με τα περσινά νούμερα. Ταυτόχρονα, αυξήθηκε και η κίνηση σε δίκτυα παιδικής πορνογραφίας. Η αύξηση της δραστηριότητας των παιδόφιλων καταγγέλθηκε από τις εθνικές αρχές επιβολής του νόμου των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες διαπίστωσαν μεγάλη πρόσβαση σε παράνομες ιστοσελίδες ενώ η Europol κατάφερε να αναχαιτίσει πολλούς, οι οποίοι αναζητούσαν τρόπους συνομιλίας με ανηλίκους στον αποκαλούμενο σκοτεινό ιστό/dark web.
Απάντηση και, ίσως, λύση σε κάθε κράτος-μέλος που εθελοτυφλεί απέναντι στην παραβίαση των στοιχειωδών δικαιωμάτων του παιδιού και εκδηλώνει την εκκωφαντική απραξία του μέσω της υπολειτουργικότητας των θεσμοθετημένων δομών στήριξης δίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το θεσμικό αυτό όργανο της ΕΕ μερίμνησε και έλαβε ειδικά μέτρα πρόληψης και καταπολέμησης του εγκλήματος της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης στηριζόμενο, κυρίως, στο άρθρο 67 ΣΛΕΕ. Πρόκειται για μια νέα στρατηγική αποτελούμενη από 8 πρωτοβουλίες που αναμορφώνουν το νομικό οπλοστάσιο, ενισχύουν την ανταπόκριση των οργάνων επιβολής του νόμου και λειτουργούν ως καταλύτης μιας συντονισμένης δράσης σε σχέση με την πρόληψη, τη διερεύνηση και την βοήθεια των θυμάτων μέσω της αξιοποίησης κάθε διαθέσιμου εργαλείου σε επίπεδο ΕΕ. Πιο αναλυτικά, το πρώτο τμήμα της βασίζεται στην εφαρμογή και ανάπτυξη του σωστού νομικού πλαισίου προστασίας των παιδιών, εξασφαλίζοντας πλήρη εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας (Οδ. 2011/93/ΕΕ) και εντοπίζοντας νομοθετικά κενά, βέλτιστες πρακτικές και δράσεις προτεραιότητας. Παράλληλα, το δεύτερο τμήμα της προβλέπει την ενίσχυση της ανταπόκρισης από πλευράς επιβολής του νόμου σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο, την βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών, την ενδεχόμενη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Κέντρου αντίστοιχου του Εθνικού Κέντρου των ΗΠΑ για παιδιά που αγνοούνται ή πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης (National Center for Missing and Exploited Children) και την προώθηση της συμμαχίας WeProtect για την εξάλειψη της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών στο διαδίκτυο (WeProtect Global Alliance to End Child Sexual Exploitation Online).
Η Επιτροπή δεσμεύεται σε μια στενή συνεργασία με εταιρίες, οργανώσεις, ακαδημαϊκούς, ερευνητές και δημόσιες αρχές, συμπεριλαμβανημένου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για την αποτελεσματική εφαρμογή της νέας στρατηγικής και την, κατά το μέγιστο, συστολή του φαινομένου της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης. Το νέο σχέδιο δράσης θα ισχύει από το 2020 έως το 2025.
Πηγές
- COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS
- EU strategy for a more effective fight against child sexual abuse https://ec.europa.eu/home-affairs/sites/homeaffairs/files/what-we-do/policies/european-agenda-security/20200724_com-2020-607-commission-communication_en.pdf
- Οδηγία 2011/93/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011 , σχετικά με την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας και την αντικατάσταση της απόφασης-πλαίσιο 2004/68/ΔΕΥ του Συμβουλίου
- Καταπολέμηση της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης, των ναρκωτικών και των παράνομων όπλων στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής https://www.lawspot.gr/node/268948
- Σκάνδαλο σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στη Γερμανία https://m.naftemporiki.gr/story/1614827/skandalo-seksoualikis-kakopoiisis-paidion-sti-germania
- Αρπαγή Μαρκέλλας: «Καταπέλτης» το κατηγορητήριο – Για βιασμό και πορνογραφία κατηγορείται η 33χρονη https://www.cnn.gr/ellada/story/223832/arpagi-markellas-katapeltis-to-katigoritirio-gia-viasmo-kai-pornografia-katigoreitai-i-33xroni
