Της Μαρίας Τσαλίκη,
Σύμφωνα με την διάταξη του αρ. 233 ΠΚ, «δικηγόρος που εν γνώσει του βλάπτει τα συμφέροντα εκείνου που έχει αναλάβει την νομική του προστασία ή που βοηθά με παροχή υπηρεσίας ή συμβουλών και τους δύο διαδίκους, ταυτόχρονα ή διαδοχικά» τελεί το αδίκημα της απιστίας δικηγόρου.
Η αμετάκλητη καταδίκη δικηγόρου για την τέλεση του εν λόγω εγκλήματος επιφέρει μια σειρά από αναπότρεπτες συνέπειες, τόσο σε προσωπικό, όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο, αφού εκτός της ποινής που επιφέρει η τέλεσή του, οδηγεί ταυτόχρονα και στη δημιουργία κωλύματος διορισμού ή επαναδιορισμού του δικηγόρου, καθώς και στην αυτοδίκαιη διαγραφή του από τα μητρώα του οικείου δικηγορικού συλλόγου και κατ΄ επέκταση στην απώλεια της άδειας ασκήσεως του δικηγορικού επαγγέλματος.
Το αδίκημα της απιστίας δικηγόρου φέρει δύο χαρακτηριστικά. Είναι ιδιαίτερο, που σημαίνει ότι μπορεί να τελεστεί μόνο από πρόσωπο που φέρει τη δικηγορική ιδιότητα και παράλληλα αποτελεί μη γνήσιο πολύτροπο έγκλημα, δηλαδή τυποποιείται με δύο παραλλαγές που συρρέουν αληθινά μεταξύ τους (είτε με τη βλάβη των συμφερόντων του εντολέα του, είτε με την παροχή βοηθείας και στα δύο αντίπαλα μέρη είτε με την τέλεση και των δύο περιπτώσεων ταυτόχρονα).
Αναλυτικότερα για την πλήρωση της αντικειμενικής υπόστασης του εν λόγω εγκλήματος απαιτείται:
- Ύπαρξη δικηγορικής ιδιότητας του δράστη
Είναι απαραίτητος ο νόμιμος διορισμός του δικηγόρου σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Δικηγόρων, ενώ πρόσωπο που έχει απολέσει την δικηγορική ιδιότητα ή αποτελεί ακόμα ασκούμενο δικηγόρο, δεν εμπίπτει στην έννοια του δικηγόρου όπως απαιτείται στο εν λόγω αδίκημα.
- Ανάληψη, οποιασδήποτε φύσεως, υπόθεσης
Αν ο πελάτης απευθυνθεί απλώς στον δικηγόρο χωρίς να γίνει ανάληψη της υπόθεσης από τον ίδιο δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο για το έγκλημα της απιστίας. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ανάληψη της νομικής προστασίας του μελλοντικού του θύματος.
- Η πρόκληση βλάβης των συμφερόντων του εντολέα του με πρόθεση.
Η βλάβη των συμφερόντων του εκάστοτε πελάτη μπορεί να τελεστεί τόσο με πράξη όσο και με παράλειψη του δικηγόρου/εντολοδόχου οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας σύμφωνα με το άρθρο 15 ΠΚ.
- Η παροχή βοηθείας/συμβουλής και στους δύο διαδίκους της ίδιας ένδικης υπόθεσης.
Συγκεκριμένα, κάνουμε λόγο για ένδικη δίκη όταν έχουμε υπόθεση η οποία προτάσσεται στο βάθρο της δικαιοσύνης λόγω σύγκρουσης αντιτιθέμενων συμφερόντων από δύο ή περισσότερα πρόσωπα.
Τελείται το αδίκημα της απιστίας όταν δικηγόρος αμελεί να ασκήσει εμπροθέσμως απαραίτητο ένδικο μέσο;
Η παραπάνω αμέλεια του δικηγόρου όπως έχει κριθεί δεν αποτελεί ούτε ανωτέρα βία, ούτε ανυπέρβλητο κώλυμα ούτε εμπίπτει στο εν λόγω έγκλημα καθώς πέραν της έλλειψης δόλου, κάθε διάδικος οφείλει να μεριμνεί ο ίδιος και να προβαίνει σε όχληση του συνηγόρου του στην εκάστοτε υπόθεση.
Τα πλαίσια ποινής του συγκεκριμένου εγκλήματος σε περίπτωση αμετάκλητης καταδίκης δικηγόρου κυμαίνονται από 10 ημέρες έως 3 έτη ή χρηματική ποινή.
Αυξημένο πλαίσιο ποινής αντιμετωπίζει δικηγόρος που προέβη στην τέλεση των παραπάνω πράξεων/παραλείψεων με σκοπό την απόκτηση κέρδους ή αφού προηγουμένως συνεννοήθηκε και με τους δύο διαδίκους προς ανάληψη της υπεράσπισής τους, που κυμαίνεται από 1 έτος έως 5 έτη και σωρευτικά χρηματική ποινή.
Πηγές
- Πολυχρόνης Παν. Τσιρίδης, « Οι κίνδυνοι ποινικής εμπλοκής του δικηγόρου κατά την άσκηση της δικηγορίας»
- Νέος Ποινικός Κώδικας (ν. 4637/2019)
- Κώδικας Δεοντολογίας Δικηγορικού Λειτουργήματος
