Του Αθανάσιου Μαντζώλα,
Το δίκαιο, λέει ο Γοργίας, διαχωρίζεται στο θετό δίκαιο και στο φυσικό. Οι φυσικοί νόμοι υπάρχουν από δημιουργίας του σύμπαντος, συνέχουν το σύμπαν, ανταποκρίνονται στην αναγκαιότητα αυτορρύθμισης της φύσης. Οι θετοί νόμοι είναι οι νόμοι που θεσπίζει (θέτει) ο άνθρωπος. Ανταποκρίνονται στην ανθρώπινη βούληση για οργανωμένη κοινωνική συμβίωση. Είναι γνωστό πόσο επηρέασε η σοφιστική αυτή θεώρηση τη σύγχρονη (όχι μόνο νομική) επιστήμη.
Από τον ίδιο συλλογισμό προκύπτει ότι οι φυσικοί νόμοι είναι και υπερθετικοί. Τι γίνεται, λοιπόν, όταν συγκρούεται ένας θετός κανόνας με έναν φυσικό; Ποιος υπερισχύει; Ο Σοφοκλής μέσα από την Αντιγόνη θα απαντήσει πως υπερισχύει ο φυσικός, ο άγραφος νόμος. Ο Θρασύμαχος θα πει ότι δίκαιο είναι το συμφέρον του δυνατού (το του κρείττονος συμφέρον), ο δυνατός ηγείται. Ο Καλλικλής θα ορίσει ως δίκαιο την δύναμη που εφαρμόζουν όλοι οι αδύναμοι για να καταστέλλουν τους λίγους και ισχυρούς. Ακόμα και εκ διαμέτρου αντίθετος να είναι κανείς με την σοφιστική σκέψη, οφείλει να αναγνωρίσει πόσο ανατρεπτική, πόσο καταλυτική είναι. Σα φίδι που δαγκώνει την ουρά του. Δε μπορούμε να την πιάσουμε, όπως δε μπορούμε να πιάσουμε τα κάρβουνα, χρειαζόμαστε ωστόσο, την θερμότητά τους να μας ζεσταίνει.
Σε συνθήκες ομαλότητας φαίνεται ότι ο άνθρωπος καταφέρνει να υποτάξει τις ενστικτώδεις ενορμήσεις του στην βούλησή του για κοινωνικότητα. Οι φυσικοί νόμοι ατονούν. Ωστόσο σε συνθήκες έντασης, ταραχής φαίνεται να υποτάσσεται στην αναγκαιότητα των ορμεμφύτων, η ύπαρξη ταυτίζεται με την άλογη επιβίωση. Το ηρακλείτιο «πόλεμος πατήρ πάντων». Οι νόμοι της φύσης κυριαρχούν. Ο πιο κοινός απ’ όλους: «Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό». Το του κρείττονος συμφέρον. Νομίζω είναι διαπίστωση εμπειρικά κοινωνούμενη. Ίσως, βέβαια η σκέψη αυτή και να είναι απλοϊκή.
Ιστορικά, συλλογικότητα που δεν έχει αναπτύξει τις αναγκαίες αυτοάμυνες δεν έχει καταφέρει να επιβιώσει. Δεν υπάρχει λαός στην ιστορία αδύναμος, άοπλος, που να μην καταποντίστηκε, να μην χάθηκε, να μην εξαφανίστηκε. Οι ένοπλες δυνάμεις απέτρεψαν στις πρόσφατες κρίσεις την ελληνοτουρκική σύρραξη. Ούτε ο επηρμένος πρωθυπουργός μας και οι χαριεντισμοί του στα ξένα σαλόνια, ούτε ο πάσης χρήσεως υπουργός εξωτερικών, ούτε τα ευνοούμενα των ξένων πρεσβειών κομματόσκυλα του υπουργείου εξωτερικών.
O πόλεμος είναι μία πραγματικότητα. Δεν είναι κάτι το μακρινό, που ανήκει στο παρελθόν, χαρακτηριστικό πρωτόγονων κοινωνιών. Στο δυτικό κόσμο δεν το αντιλαμβανόμαστε. Ίσως, γιατί έχουμε πολλά χρόνια να έρθουμε αντιμέτωποι με τέτοιες συνθήκες. Ίσως, λόγω των πολυτελών συνθηκών διαβίωσης, του εκπληκτικά άνετου τρόπου ζωής μας. Ίσως, να μας ξεβολεύει αυτή η σκέψη αλλά κάθε μέρα άνθρωποι πεθαίνουν στα πεδία των μαχών. Η Τουρκία πρωτοστατεί σε όλες τις συρράξεις της γειτονιάς της. Αυτή νομίζω είναι και η πραγματική, άμεση απειλή.
Ποιος θα σταθεί μαζί μας απέναντι στο τουρκικό εφιάλτη; Οι «προηγμένες» κοινωνίες της Δύσης ή η γερμανοκρατούμενη Ε.Ε.; Ή μήπως ο υπερατλάντιος φίλος του Ερντογάν, που όπως φαίνεται πάει για δεύτερη θητεία; Έχουμε σκεφτεί το ενδεχόμενο κάποια στιγμή η κόντρα Γαλλίας-Γερμανίας να τελειώσει και να προκύψει σύμπλευση συμφερόντων και στοχεύσεων; Όταν το Διεθνές Δίκαιο, οι θετοί κανόνες της διεθνούς κοινωνίας, έρθουν σε σύγκρουση με οράματα, με ορμές, με φανατισμούς, με συμφέροντα μεγάλα και εκρηκτικά, ποιος υπερισχύει;
