H γνώμη του OffLine Post,
Το έτος 2020 έχει ανακηρυχθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού ως Έτος Μελίνα Μερκούρη, καθώς φέτος συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τη γέννησή της και είκοσι έξι χρόνια από τον θάνατό της.
Η Αμαλία-Μαρία Μερκούρη γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1920, σαν σήμερα πριν από 100 χρόνια, στην Αθήνα. Το οικογενειακό της περιβάλλον συνδεόταν άμεσα με τον χώρο της πολιτικής ποικιλοτρόπως. Ο πατέρας της, Σταμάτης Μερκούρης, ήταν πολιτικός και είχε διατελέσει υπουργός, ενώ, κατά την περίοδο της Κατοχής, συνδέθηκε με τον αντιστασιακό αγώνα. Η μητέρα της, Ειρήνη Λάππα, προερχόταν από σημαντική οικογένεια της πρωτευούσης. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως ο παππούς της, Σπύρος Μερκούρης, στον οποίο και είχε τεράστια αδυναμία η ίδια, υπήρξε ένας από τους λαμπρότερους δημάρχους των Αθηνών. Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η Μελίνα έλαβε ποικίλα ερεθίσματα.
Η Μελίνα ανακάλυψε πολύ νωρίς την έφεσή της προς την υποκριτική. Από την παιδική της ηλικία παρίστανε την ηθοποιό και ήθελε να υποδύεται ρόλους μπροστά σε κοινό, πράγμα με το οποίο η μητέρα της διαφωνούσε. Τα πρώτα της βήματα στον χώρο αυτό τα έκανε το 1944, όταν αποφοίτησε από το Εθνικό Θέατρο. Επαγγελματικά, ξεκινά τη δραστηριοποίησή της δειλά-δειλά, πρωταγωνιστώντας στην παράσταση Το μονοπάτι της λευτεριάς. Η δεκαετία που ακολούθησε επρόκειτο να αποτελέσει μία εξαιρετική περίοδο για τη Μελίνα ως ηθοποιό. Η πρώτη πραγματικά μεγάλη της δουλειά υπήρξε η παράσταση Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα (1945). Η καριέρα της, ωστόσο, απογειώθηκε, όταν πρωταγωνίστησε στο κλασικό έργο του μεγάλου Τένεσι Ουίλιαμς, Λεωφορείον ο Πόθος.
Το ελληνικό κοινό γνωρίζει πλέον καλά το ταλέντο της, αλλά εκείνη δεν θα σταματήσει ποτέ να εργάζεται σκληρά. Παράλληλα, εργάζεται και στο εξωτερικό. Ο μόχθος, η προσπάθεια, το ταλέντο και το χάρισμά της ανταμείφθηκαν, όταν το 1953, τιμήθηκε με το Έπαθλο Μαρίκα Κοτοπούλη.
Η Μελίνα είχε ήδη αποδείξει πως θα καταφέρει να ξεπεράσει τα στενά όρια της Ελλάδας. Συνάμα, ξεκινά να εργάζεται και ως ηθοποιός του κινηματογράφου. Το παρθενικό της ντεμπούτο στη μεγάλη οθόνη έγινε το 1955 με την ταινία Στέλλα, του Μιχάλη Κακογιάννη. Δεν ήταν απλώς μια κορυφαία ελληνική παραγωγή, αφού έναν χρόνο αργότερα, η ταινία «ταξιδεύει» στο Φεστιβάλ των Καννών. Η Μερκούρη δεν τιμήθηκε με κάποιο βραβείο, όμως, εκεί γνώρισε τον μέλλοντα σύζυγό της, Ζυν Ντασέν, με τον οποίο παντρεύτηκαν το 1966 στη Λωζάννη. Οι δυο τους υπήρξαν, για μία περίοδο, και καλλιτεχνικό ζεύγος, καθώς ο Ντασέν σκηνοθέτησε κορυφαίες επιτυχίες της μεγάλης ηθοποιού, όπως Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (1957), Ποτέ την Κυριακή (1960) και Φαίδρα (1962).
Η συνεργασία της, ωστόσο, με τον Μάνο Χατζιδάκι στην ταινία Τα παιδιά του Πειραιά την καταξίωσε. Η Μελίνα αποθεώθηκε για την ερμηνεία της και τιμήθηκε με βραβείο από τις Κάννες και με υποψηφιότητα από την Ακαδημία των Όσκαρ.
Το 1967, ενώ βρίσκεται στις Η.Π.Α. για επαγγελματικούς λόγους, στην Ελλάδα ανατρέπεται η δημοκρατία και επιβάλλεται η χούντα των συνταγματαρχών. Η Μελίνα δεν επιστρέφει στην Ελλάδα, κατόπιν ενημέρωσής της περί της κατάστασης από τον Χατζιδάκι. Το χουντικό καθεστώς στράφηκε ανοιχτά εναντίον της, όταν η ίδια σε μέσα του εξωτερικού δήλωσε: «Σας παρακαλώ μην πάτε στη χώρα μου». Η δικτατορία δείχνει το πιο σκληρό της πρόσωπο και στη Μελίνα, μέσω της αφαίρεσης της ελληνικής της υπηκοότητας. Τότε, η Μερκούρη ανέφερε ίσως την πιο γνωστή φράση του 20ου αιώνα: «Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα. Ο Παττακός γεννήθηκε φασίστας και θα πεθάνει φασίστας». Αδιαμφισβήτητα, γίνεται το πρόσωπο-σύμβολο του αγώνα για την ελευθερία και τη δημοκρατία και αγωνίζεται με όλες της τις δυνάμεις, ώστε να ανατρέψει τη χούντα, ενώ παράλληλα η ίδια βίωσε μία βομβιστική επίθεση στη Γένοβα. Η Μελίνα αποτελεί αδιαμφισβήτητα σημαντικό εμπόδιο για τους συνταγματάρχες. Δύο ημέρες μετά την πτώση της Χούντας, στις 26 Ιουλίου 1974, επιστρέφει στην πατρίδα.
Το 1976, επιστρέφει στον χώρο της υποκριτικής με το έργο Μήδεια, σε σκηνοθεσία του Βολανάκη. Η παράσταση ολοκληρώνει την περιοδεία της στην Επίδαυρο!
Η επιστροφή της Μελίνας στην Ελλάδα σηματοδοτεί την έναρξη της εμπλοκής της με τα κοινά. Συμμετέχει στην ίδρυση του ΠΑ.ΣΟ.Κ., ενώ, το 1974, κατεβαίνει ως υποψήφια βουλευτής, δίχως να καταφέρει να εκλεγεί. Το 1977 και το 1981 εκλέγεται βουλευτής με το ΠΑ.ΣΟ.Κ. Από το 1981 και για τα επόμενα οχτώ χρόνια, κατά τα οποία το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα κυβερνά την Ελλάδα, η Μελίνα διορίζεται Υπουργός Πολιτισμού.
Η Μερκούρη υπήρξε μία εκ των σημαντικότερων Υπουργών της μεταπολίτευσης. Κατά τη διάρκεια της θητείας της, ανέλαβε ενεργό δράση, ώστε να επιλυθεί το ζήτημα των Ελγίνειων, το οποίο ταλάνιζε και συνεχίζει να ταλανίζει τη χώρα. Ήδη το 1982, η Μελίνα διεκδίκησε με κάθε τρόπο την επιστροφή των αρχαιοελληνικών έργων στη Διεθνή Διάσκεψη Υπουργών Πολιτισμού της UNESCO. Παράλληλα, το 1989, προκηρύχθηκε διεθνής διαγωνισμός για τη δημιουργία του Νέου Μουσείου της Ακροπόλεως, του οποίου την ίδρυση είχε οραματιστεί η Μελίνα, για να διαφυλαχθούν τα έργα του αρχαίου κόσμου. Πάλεψε κόντρα σε όλους και όλα, ώστε να πετύχει το ακατόρθωτο. Επιθυμούσε διακαώς να τα καταφέρει, μα, δυστυχώς, οι προσπάθειές της έπεσαν στο κενό. Η ίδια είχε δηλώσει σχετικά: «Αν με ρωτήσετε εάν θα ζω όταν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα επιστρέψουν στην Ελλάδα, σας λέω πως ναι, θα ζω. Αλλά κι αν ακόμη δεν ζω πια, θα ξαναγεννηθώ». Σημαντικό έργο της, ακόμη, υπήρξε η ενοποίηση και ανάπτυξη του ιστορικού κέντρου των Αθηνών. Είχε μεγάλη αγάπη για τον πολιτισμό και την ιστορία και έτσι, κατόπιν εισηγήσεών της, το 1985, ιδρύθηκε ο θεσμός των πολιτιστικών πρωτευουσών της Ευρώπης και πρώτη πολιτιστική πρωτεύουσα ορίστηκε η Αθήνα.
Την περίοδο 1993-1994, με την επανεκλογή του ΠΑ.ΣΟ.Κ., επανέρχεται και η Μελίνα και πάλι ως Υπουργός Πολιτισμού, συνεχίζοντας το έργο που είχε ήδη ξεκινήσει.
Στις 6 Μαρτίου 1994, η Μελίνα Μερκούρη, η δίκη μας Μελίνα, η Μελίνα όλων των Ελλήνων, η τελευταία Ελληνίδα θεά άφησε την τελευταία της πνοή, έπειτα από μάχη με τον καρκίνο των πνευμόνων. Είναι η Μελίνα που δεν θα ξεχάσουμε ποτέ!
