Της Δήμητρας Ροδοβίτου,
Δε βρίσκω λόγια να ξεκινήσω τούτον εδώ τον πρόλογο. Κάπου κάπου κουνώ νωχελικά και επιδεικτικά τα χέρια μου με την ελπίδα πως θα καταλάβεις αυτό που θέλω να σου πω. Ακόμα όμως δε βρίσκω τα σωστά λόγια. Γράφω και σβήνω τις ίδιες σειρές ξανά και ξανά. Ίσως αργότερα σβήσω και αυτές. Ανάβω ένα τσιγάρο και σκέφτομαι πως ο χρόνος με πιέζει, καθώς πρέπει να παραδώσω αυτό το άρθρο πριν το δειλινό. Και τότε μια σκέψη κυριεύει το μυαλό μου: Αν αδυνατώ να εκφράσω τον εαυτό μου με τα λόγια, τότε με τι…;
Εκεί που η αξία των λέξεων υποχωρεί, τα ηνία αναλαμβάνει η Τέχνη. Ναι, η τέχνη. Εκεί που ένιωσες να ξεχειλίζεις μα τίποτε δεν δύναται να σε ξεθυμάνει, τα είπες όλα με ένα τραγούδι, έναν μονάχα στίχο. Εκεί που το στόμα σου παρέλυσε και κάθε λεκτική άρθρωση έχανε ακανόνιστα το σχήμα της, τα είπες όλα με έναν χορό, μερικές μοναχά φιγούρες. Εκείνο το βράδυ που ήθελες να αδειάσεις σαν χείμαρρος πάνω στον τότε άνθρωπό σου, μα κατέληξες να αδειάζεις στο χαρτί. Σε θυμάμαι να κρατάς ένα ποτήρι παλιό λευκό κρασί και να σχηματίζεις ακατάπαυστα στίχους δίχως ρίμα, μα πιο φορτισμένους από ποτέ. Τότε που γέλασες με την ψυχή σου, όταν τίποτε δε μπορούσε να περιγράψει την ευτυχία σου, και τότε που έλυσες τα δάκρυά σου, όταν οι λέξεις φάνταζαν τόσο μικρές μπροστά στη θλίψη σου. Τότε που έμεινες ακίνητος και σιωπηλός, δίνοντας μόνο ένα βλέμμα, ένα βλέμμα που εξηγούσε τα πάντα. Τότε που κατάλαβες πως η Τέχνη δε χρειάζεται να είναι θορυβώδης για να προξενήσει θόρυβο.
Σε μια κοινωνία που εξάγει τυποποιημένους ανθρώπους η Τέχνη αποτελεί τον βασικό πυλώνα διαφυγής μιας καθεστωτικής ειμαρμένης. Μουσική, χορός, θέατρο, ζωγραφική, δημιουργική γραφή ενσαρκώνουν το ιδανικό πακέτο που μέλει να αποκωδικοποιήσει έναν επικοινωνιακά κλειδωμένο άνθρωπο. Η ανθρώπινη ύπαρξη, το ανθρώπινο σώμα, αποτελούν κι αυτά μια αυτούσια τέχνη. Έτσι, η ίδια η μορφή δε χρειάζεται να κάνει πολλά για να παράγει περισσότερη. Η γλώσσα του σώματος αρκεί για να εξωτερικεύσει όσα αυτή καθαυτή η γλώσσα αδυνατεί να πει. Ο θυμός, η χαρά, η νοσταλγία, ο πόνος, καθετί διαθέτει τη δική του ευχέρεια να εκφραστεί μέσω της Τέχνης. Όταν καμιά πατρίδα δεν έμοιαζε με την ουτοπία που ονειρευόμουν, την ζωγράφιζα. Όταν καμία λέξη δε περιέγραφε αυτό που ένιωθα, τη μελοποιούσα. Όταν όλοι οι δρόμοι έμοιαζαν λάθος, ακολουθούσα καρτερικά -με βήματα μικρά- τον ρυθμό πάνω σε ξύλινα σανίδια. Όταν κανείς δεν ήταν εκεί, ένα άδειο χαρτί έστεκε αγέρωχο, αδημονώντας να ξεχειλίσει από μελάνι και συναισθήματα.
Η Τέχνη αποτελεί ένα οικουμενικό μέσο επικοινωνίας, έναν μοναδικό τρόπο να μιλάς την ίδια γλώσσα με κάποιον που δε μπορείς να ανταλλάξεις λέξη. Δεν είναι τυχαία η εισαγωγή της Τέχνης και στον τομέα της παιδείας. Μουσικοκινητικά προγράμματα συνάμα με παρελκόμενες μορφές έκφρασης έχουν εισαχθεί ακόμα και στις μικρότερες ηλικίες. Εκδηλώσεις και σεμινάρια παρέχονται έως και δωρεάν από κατά τόπους δήμους. Ο άνθρωπος θυσίασε στο όνομα της προσωπικής του ανέλιξης τις βαθύτερες εσωτερικές του ανάγκες, η αύξηση όμως των καλλιτεχνικά ανήσυχων πνευμάτων μόνο αισιοδοξία θα μπορούσε να σκορπίσει.
Δεν είχα σκοπό να παρεκκλίνω από τη σημασία της Τέχνης ως μέσο έκφρασης της κοινωνίας, θα ήταν όμως αθέμιτο να μην αναφερθώ στον αγωνιστικό τρόπο έκφρασης συναισθημάτων. Όταν οι κοινωνίες αδυνατούν να εκφράσουν με τα λόγια την αγανάκτησή τους, εξεγείρονται. Διαδηλώσεις, πορείες, απεργίες δεν αποτελούν παρά μέσα εκδήλωσης αντιθέσεων. Όταν οι κοινωνίες δε βρίσκουν τον τρόπο να εκφράσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη συμπαράσταση και την αγωνία τους, γίνονται ένα, δημιουργώντας έναν αδιάσπαστο κλοιό, με πρόσφατο παράδειγμα την 7η του Οκτώβρη, όταν το Εφετείο πλημμύρισε από φωνές ανακούφισης, δικαίωσης, αισιοδοξίας.
Θα επιστρέψω όμως στην Τέχνη. Και θα το κάνω, διότι έχει υπάρξει δίπλα μου στιγμές που δεν είχα ούτε τον ίδιο μου τον εαυτό σύμμαχο. Κι αν έχω κατηγορηθεί πολλάκις για κάτι είναι η συνήθειά μου να χάνομαι από τον κόσμο, όταν εκείνος δε με γεμίζει. Γιατί όταν δεν έβρισκα ουτοπία, τη ζωγράφιζα. Όταν έχανα τα βήματά μου, αυτοσχεδίαζα μέσα σε ξύλινες αίθουσες γεμάτους καθρέφτες και ιδρώτα. Όταν δεν έβρισκα εαυτό, έγραφα για αυτόν.
