Του Κωνσταντίνου Σούζα,
Σύμφωνα με τα στατιστικά της «Πανελλήνιας έρευνας για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων-μαθητών», το 15,5% των εφήβων (ηλικίας 11-15) έχουν καπνίσει έστω και μία φορά στη ζωή τους. Πράγματι, η εφηβική ηλικία αποτελεί μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο κατά την οποία, οι νέοι μη έχοντας διαπλάσει πλήρως την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα τους, είναι πιο επιρρεπείς στο απαγορευμένο, στο διαφορετικό, στο καινούργιο. Λίγο το νεαρό της ηλικίας τους, λίγο οι παρέες των συνομηλίκων, λίγο το οικογενειακό περιβάλλον… σε συνδυασμό πάντα με το άγχος, την περιέργεια και την τάση μιμητισμού που χαρακτηρίζει τους νέους, τους οδηγούν πολλές φορές στο κάπνισμα.
Το κάπνισμα αποτελεί μια ιδιαίτερα βλαβερή συνήθεια, η οποία μακροπρόθεσμα επιφέρει πλήθος βλαβών στο αναπνευστικό και όχι μόνο σύστημα. Η νικοτίνη, συστατική ουσία του τσιγάρου, αυξάνει τα επίπεδα της ντοπαμίνης, της ουσίας που απελευθερώνεται όταν συμβαίνει μια απολαυστική δραστηριότητα, με αποτέλεσμα οι καπνιστές να αισθάνονται μια ευφορία. Η αίσθηση αυτή δεν διαρκεί, όμως, για πολύ. Σειρά έχει ο εθισμός, η ανάγκη δηλαδή του καπνιστή να ξανανιώσει αυτή την μικρή εφορία, καταφεύγοντας φυσικά στο τσιγάρο, ενώ η εξάρτηση είναι το τελικό στάδιο, στο οποίο ο καπνιστής πλέον αισθάνεται έντονα πια την ανάγκη να καπνίσει και η μη εκπλήρωση της επιθυμίας αυτής του δημιουργεί το λεγόμενο «στερητικό σύνδρομο».
Ένας έφηβος καλείται καθημερινά να ανταπεξέλθει σε ένα πλήθος προκλήσεων, αλλά και προβλημάτων. Η πίεση των γονέων, το υπερβολικό διάβασμα, τα οικονομικά προβλήματα, οι ανησυχίες και το άγχος πολλές φορές συσσωρεύονται, με αποτέλεσμα ο έφηβος να μην μπορεί να τα διαχειριστεί. Στην πρώτη ευκαιρία, λοιπόν, θεωρώντας ότι το κάπνισμα θα του προσδώσει μια ευφορία, θα του αποβάλλει την ψυχική του πίεση, θα τον κάνει να αισθανθεί φυσιολογικός και να ανταπεξέλθει στις καθημερινές του απαιτήσεις, οδηγείται σε αυτό.
Ο σημαντικότερος, όμως, παράγοντας που οδηγεί τους νέους στη βλαβερή αυτή συνήθεια είναι οι παρέες των συνομηλίκων. Πράγματι, το κάπνισμα, όπως και κάθε τι το απαγορευμένο, εξιτάρει τους νέους. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την προσπάθειά τους να γίνουν αποδεκτοί από τους καπνιστές φίλους τους, αλλά και από τον ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο, οδηγούν συνήθως τους εφήβους στο κάπνισμα. Φαίνεται, λοιπόν, πως οι νέοι βλέπουν το τσιγάρο ως μέσο κοινωνικής ενσωμάτωσης, καθώς σαν διαδικασία είναι άμεσα συνυφασμένο με την έναρξη συζήτησης, δηλαδή ένας συνδετικός κρίκος μεταξύ αγνώστων.
Δυστυχώς, το κάπνισμα έχει συνδεθεί πλήρως με καθημερινές συνήθειες, όπως ο καφές, το ποτό, η διασκέδαση, η χαλάρωση. Αυτός είναι και ο σημαντικότερος λόγος που οι καπνιστές δεν μπορούν να το κόψουν. Η μόνη λύση να το αποχωριστεί κανείς, είναι να καταλάβει το πόσο βλαβερό είναι για την υγεία του. Όσο νωρίτερα τόσο το καλύτερο. Στο στάδιο της δοκιμής, ένας έφηβος είναι εύκολο να το κόψει, όταν όμως εθιστεί, και πόσο μάλιστα όταν εξαρτηθεί από αυτό, τότε τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα.
Τέλος… δεν υπάρχει δεν μπορώ, υπάρχει δεν θέλω!
