Της Βασιλικής Σέμκου,
Είναι πολύ όμορφο να προσφέρεις. Σε έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι προσπερνούν βιαστικά και χάνονται σε ιδιοτέλειες και προσωπικούς «κυκλώνες», μια και μόνο πράξη αλληλεγγύης και βοήθειας μπορεί να αλλάξει τα πάντα. Σε αυτήν την εποχή της προσφοράς, που ωστόσο βρίσκεται σε μεγάλη ζήτηση, έχουμε παραπάνω από ανάγκη την ανθρωπιά και το μεγαλείο της, όταν εκείνη εκδηλώνεται. Στο πλαίσιο αυτό της συζήτησης, μπορούμε να αναφέρουμε πληθώρα τέτοιων ενεργειών, με μια εκ των σημαντικότερων αυτή της δωρεάς οργάνων και την πραγματοποίηση εγχειρήσεων μεταμόσχευσης. Με παράδειγμα την δυσμενή κατάσταση την οποία όλοι αντιμετωπίζουμε το τελευταίο διάστημα εν όψει του νέου κορωνοϊού, γίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρο ότι υπεράνω όλων πρέπει να τίθεται η υγεία και η προστασία και προώθηση αυτής.
Παρά τις αντίξοες συνθήκες και τον φόβο που υπάρχει για την εξάπλωση της νόσου, ο τομέας της υγείας δεν υποχωρεί στις μεταμοσχεύσεις και στο σημαντικό αυτό έργο που σώζει ζωές. Όπως αναφέρει και ο διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής Μεταμοσχεύσεων του ΑΠΘ στο Ιπποκράτειο, Νικόλαος Αντωνιάδης «από την αρχή του έτους έως και την περασμένη εβδομάδα έχουν πραγματοποιηθεί 49 μεταμοσχεύσεις οργάνων στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο, αριθμός που πραγματοποιήθηκε όλο το προηγούμενο έτος του 2019.
Ωστόσο, τα ποσά αυτά αποτελούν την αποτίμηση μιας κατάστασης που κυρίως αφορά την Ελλάδα και τα δεδομένα που αφορούν την δωρεά οργάνων και κατ’ επέκτασιν τις μεταμοσχεύσεις. Σύμφωνα με τις στατιστικές του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), η Ελλάδα αποτελεί ουραγό στην παγκόσμια κοινότητα και τις διαδικασίες που αφορούν την δωρεά οργάνων, αφού εκτιμάται ότι αντιστοιχούν 4,68 δότες ανά ένα εκατομμύριο πληθυσμού, όταν στην Ισπανία ο αντίστοιχος αριθμός είναι 43,8 δότες, στην Κροατία 39,52 και στην Πορτογαλία 37,72 (έρευνα που αφορά το 2018). Η έλλειψη λοιπόν που υπάρχει σε δότες οδηγεί πολλούς ασθενείς σε αδιέξοδο, με αποτέλεσμα «300 ασθενείς να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, σε εξειδικευμένα κέντρα, ώστε να υποβληθούν σε μεταμόσχευση, ενώ άλλοι 700 να βγάλουν εισιτήριο για επανέλεγχο».
Το «ελληνικό έλλειμμα» καταγράφει 151 μεταμοσχεύσεις και 51 δωρεές οργάνων, όταν την ίδια χρονιά στο Βέλγιο μεταμοσχεύονται 1.023 ασθενείς (και καταγράφηκαν 351 δωρεές οργάνων) και στην Πορτογαλία έγιναν 846 μεταμοσχεύσεις (και 337 δωρεές οργάνων).
Οι αριθμητικές εκτιμήσεις παρουσιάζουν μια κατάσταση που σίγουρα προβληματίζει. Ποιοι μπορεί να είναι οι λόγοι που κάθε χρόνο τα ποσοστά δωρεάς παραμένουν τόσο μικρά; Σίγουρα οι εγχειρήσεις και ό,τι τις αφορά δεν αποτελούν κάτι ευχάριστο. Πολλοί άνθρωποι δεν νιώθουν άνετα με την ιδέα τους, πόσο μάλλον με τη δωρεά οργάνων που αποτελεί ένα πολύ ιδιαίτερο ζήτημα. Αναφερόμενοι σε δύο κύριες περιπτώσεις και συγκεκριμένα σε εκείνη που φορά ανθρώπους που βρίσκονται εν ζωή και που κρίνεται σημαντικό να γίνουν δότες οργάνων, και σε εκείνη που μέλη μιας οικογένειας πρέπει να αποφασίσουν για την δωρεά ή μη των οργάνων του θανόντα συγγενή τους, υπάρχουν διαφοροποιήσεις. Στην περίπτωση που αφορά ανθρώπους και την επιλογή που διαθέτουν σχετικά με την δωρεά, η πλειοψηφία αφορά συγγενείς που χρειάζονται άμεσα μόσχευμα και ο βαθμός συγγένειας κρίνεται ο πιο επιλέξιμος. Παράλληλα, ορισμένοι άνθρωποι υπεύθυνα και κατόπιν προσωπικής επιλογής, γίνονται δότες και χαρίζουν ζωή ή πολλές φορές υπογράφουν με την ίδια ευθύνη τις ειδικές φόρμες που επιτρέπουν στις δυστυχείς περιπτώσεις θανάτου τους, να πραγματοποιηθεί η δωρεά.
Δεν είναι όμως όλες οι περιπτώσεις σαν τις παραπάνω, με δεδομένο ότι οι περισσότεροι άνθρωποι και ιδιαιτέρως στην χώρα μας, δεν είναι εξοικειωμένοι και δεν έχουν συμφιλιωθεί με την ιδέα αυτή. Οι λόγοι πολλοί. Αρχικά, το αίσθημα του φόβου για τυχόν προβλήματα και επιπλοκές, ακόμα και φόβος για την ίδια την εγχείρηση αποτελεί για πολλούς εμπόδιο σε όποια επιθυμία τους για αυτήν την τόσο σημαντική προσφορά. Άλλοι πάλι βρίσκουν λάθος την όλη διαδικασία. Θεωρώντας ότι καθείς είναι φτιαγμένος με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο από την φύση, είναι παρέμβαση σε αυτή, η όποια εγχείρηση και αφαίρεση τμήματος του οργανισμού που τον καθιστά αυτόν που πρέπει να είναι. Για πολλούς τίθεται θέμα πίστης και θρησκείας και έλλειψης σεβασμού σε αυτήν κατά την διαδικασία των μεταμοσχεύσεων, καθότι οι διδαχές της μιλούν για παραβίαση του «ανθρώπινου ασύλου» και την μεταγωγή του θανόντος στην «άλλη ζωή», χωρίς τα απαραίτητα τμήματα του οργανισμού, (τα οποία και έχουν αφαιρεθεί), ώστε και εκεί να είναι αρτιμελής και υγιής, (όποιες και αν είναι οι συνθήκες και το εκεί). Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας αναφέρει λεπτομερώς την κάθε περίπτωση, ωστόσο και ξεφεύγει από προσωπικές γνώμες και αφηγήσεις. Στις περιπτώσεις των εγκεφαλικών θανάτων, κατά τις οποίες ασθενείς πλέον θεωρούνται κλινικά νεκροί, ο ιατρικός σύλλογος προχωρά σε συζήτηση με τις οικογένειες και την πιθανότητα έγκρισης από αυτούς της δωρεάς των οργάνων του ανθρώπου. Είναι πάνω από όλα μια πολύ δύσκολη απόφαση με αρκετούς να δέχονται, καθότι ο άνθρωπος ο οποίος χάνουν θα σώσει πολλές ζωές, ενώ άλλοι αρνούνται, κρατώντας κάθε τελευταία ελπίδα που μπορεί να υπάρχει. Πολύ λεπτές οι ισορροπίες και τα όρια, ωστόσο για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα.
Αν και υπάρχουν πάντοτε δύο πλευρές, στην συγκεκριμένη συζήτηση κανένας δεν μπορεί να πει με σιγουριά ότι κάποιος έχει άδικο ή δίκιο. Η ζωή είναι πολύ εύθραυστη και ότι την αφορά αποτελεί ευαίσθητο θέμα. Μακάρι κανείς ποτέ να μην νοσούσε και να μην πάλευε για την ζωή του και όλοι να ήταν υγιείς. Με αυτές τις συνθήκες, όμως, δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει το μεγάλο έργο κοινωνικής προσφοράς μέσα από την δωρεά οργάνων και το μεγαλείο ανθρώπων, που «χρωματίζει» με λίγο πιο ζωηρά χρώματα την μιζέρια του κόσμου. Για όποιον μπορεί και επιθυμεί, μια τέτοια δωρεά είναι πράξη ζωής. Δώρισε όργανα, σώσε ζωές.
