Του Αυγέρη Αυγέρη,
Δεν ξεφεύγεις από τις ρίζες σου
Ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για αυτό το χάος που λέγεται Q-Anon (προφέρεται ξεχωριστά). Το 2017 άρχισε να παρατηρείται αρκετή δραστηριότητα γύρω από τα post ενός λογαριασμού ονόματι “Q Clearance Patriot” σε απόκρυφες γωνιές του σκοτεινού διαδικτύου. Ιστότοποι, όπως το 4chan, το 8chan (κατά παράδοση), αλλά αργότερα και το Twitter και το Facebook, έγιναν καταφύγια και κρυφοί θύλακες πολλών ακροδεξιών ομάδων και ατόμων. Αν θελήσουμε να πούμε όμως σωστά την ιστορία, θα πρέπει να ξεκινήσουμε από το φλογερό καλοκαίρι του 2017, σε μια πόλη του αμερικανικού Νότου. Μια πόλη με μαύρη ιστορία και κόκκινους δρόμους. Δρόμους που έμελλαν να ξαναγευτούν αίμα.
Η άκρα δεξιά, ή, όπως την ονομάζουν στις Η.Π.Α., Alternative Right (alt right) – εναλλακτική δεξιά, έμαθε από την ανατολή των νέων διαδικτυακών μέσων πώς να τα χειρίζεται με σκοπό να κρατάει ένα διακριτικό προφίλ και να μη συγκεντρώνει ανεπιθύμητη δημοσιότητα. Αυτά που γράφονται σε αυτούς τους ακροδεξιούς χώρους είναι αηδιαστικά με ολόκληρη την έννοια της λέξης και φυσικά δεν αρμόζουν σε αυτό το άρθρο. Η Alt-Right έφτασε στο απόγειο της επιρροής της όταν έπεισε πολλά από τα στελέχη της να βγουν στους δρόμους της Charlottesville για να ξεκινήσουν φυλετικό πόλεμο. Από τα επεισόδια έχασαν τη ζωή τους τρία άτομα: μια αντιφασίστρια διαδηλώτρια και δύο αστυνομικοί. Ο Πρόεδρος Trump δεν καταδίκασε τη βία και τον ρατσισμό των ακροδεξιών. Η πόλη δάκρυσε από αποτροπιασμό. Ευτυχώς, όμως, η σκοτεινή ακροδεξιά διαλύθηκε υπό το βάρος της κατακραυγής.
Το κατακερματισμένο δίκτυο των φασιστικών στοιχείων, όμως, σύντομα άρχισε να αναδιοργανώνεται γύρω από μια διαφορετική αντίληψη των πραγμάτων και να απομακρύνεται από τη ρητορεία πολέμου. Έγινε, θα έλεγε κανείς, μια συνειδητή προσπάθεια να αποφευχθεί αυτή τη φορά η απροκάλυπτη ρατσιστική βία. Μετά το Charlottesville παρατηρήθηκε μια ακόμα μεγαλύτερη στροφή προς τον τρελό κόσμο της διαδικτυακής συνωμοσιολογίας. Και σε αυτό το σημείο εντοπίζουμε τις ρίζες του QAnon.
Τα post του χρήστη, που για συντομία θα ονομάζουμε Q, αποτελούν τον πυρήνα του ιδεολογικού κώδικα του όλου κινήματος. Υποτίθεται ότι ο/η/το Q είναι ένα στέλεχος της κυβέρνησης που έχει πρόσβαση σε ιδιαίτερα ευαίσθητες πληροφορίες (και τις οποίες, φυσικά, με χαρά μοιράζεται με τον κόσμο). Αυτός ο λογαριασμός λοιπόν, θα το θέσω όσο πιο ντελικάτα μπορώ, υποστηρίζει ότι υπάρχει ένα κύκλωμα επιφανών πολιτών (ηθοποιοί του Hollywood και μεγάλοι κεφαλαιούχοι) και πολιτικών οι οποίοι είναι μέλη ενός τεράστιου δικτύου εμπορίας ανηλίκων παιδιών. Τα άτομα αυτά υποτίθεται πως όχι μόνο εμπορεύονται ανηλίκους αλλά συμπληρωματικά θυσιάζουν κάποιους από αυτούς στον Σατανά και τους καταναλώνουν με σκοπό να διατηρήσουν τη νεότητά τους. Ανατρίχιασα μόνο γράφοντας την προηγούμενη πρόταση. Προφανώς, όλα τα παραπάνω είναι όχι μόνο αβάσιμα και αναπόδεικτα αλλά και εντελώς… χαζά. Η ιδέα ότι παντοδύναμοι σκοτεινοί ηγέτες θυσιάζουν παιδιά και κανιβαλίζουν είναι πανάρχαια και έρχεται στο προσκήνιο, κάνοντας κύκλους. Το τρομακτικό είναι ότι εν έτη 2020 υπάρχουν άνθρωποι που όντως το πιστεύουν. Barack Obama, Hillary Clinton, Tom Hanks είναι κάποια ονόματα που χαρακτηρίζονται ως κανίβαλοι σατανιστές σε αυτά τα φόρουμ.
Το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι ποιος θα μας σώσει από δαύτους τους αχρείους. Μα φυσικά ο Donald Trump. Στα φόρουμ υποστηρίζεται ότι ο 45ος Πρόεδρος γνωρίζει για την ύπαρξη αυτού του δικτύου και κατέβηκε στις εκλογές μόνο και μόνο με σκοπό να το καταστρέψει. Η ημέρα που ο Trump θα συλλέξει όσα στοιχεία χρειάζεται για να φυλακίσει και να διατάξει την εκτέλεση των κανίβαλων ονομάζεται The Storm, η καταιγίδα, και θα είναι η ημέρα που θα αλλάξει τον κόσμο. Θα φέρει μια Νέα Τάξη Πραγμάτων. Μια ουτοπία. Να που τώρα ακούγομαι και ‘γω σαν συνωμοσιολόγος.
Το κόμμα του QAnon
Ήρθε η ώρα να αφήσουμε τις συνωμοσίες και να εξηγήσουμε τον υπότιτλο: ποιο είναι το κόμμα του QAnon; Αν εξετάσουμε τη δημογραφία της βάσης του τωρινού Προέδρου, θα μπορέσουμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα. Οι υποστηρικτές του Donald Trump, η «τραμπική» παράταξη των Ρεπουμπλικάνων, είναι κατά πλειοψηφία λευκοί, άντρες, με λιγότερη εκπαίδευση (δεν έχουν δηλαδή πανεπιστημιακό πτυχίο) και, προφανώς, υιοθετούν συντηρητικές απόψεις. Οι Αμερικάνοι συντηρητικοί χαρακτηρίζονται εδώ και δεκαετίες από μια ιδιαίτερα επιθετική στάση απέναντι σε οτιδήποτε κρατικό. Ο φορτισμένος νεοφιλελευθερισμός τους σε συνδυασμό με τον παραγκωνισμό των κοινωνικών προτερημάτων, που η προαναφερθείσα δημογραφική ομάδα ανέκαθεν απολάμβανε με κυνικότητα, καθώς και με τη μεγαλύτερη δραστηριοποίηση του κράτους στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη ριζοσπαστικοποίηση της προοδευτικής αριστεράς (για τα αμερικανικά δεδομένα), τους οδήγησαν σε ακραίες αντικρατικές αντιλήψεις και σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως αυτή που μελετάμε, σε συνωμοσίες για το κράτος και το κατεστημένο.
Η εποχή μας είναι ιδανική αν είσαι συνωμοσιολόγος που ψάχνει ακροατήριο. Το διαδίκτυο είναι το σπίτι σου, η γενικευμένη δυσαρέσκεια η τροφή σου και η εκμετάλλευση του διχασμένου πολιτικού τοπίου το όπλο σου. Η παρατεταμένη κρίση, η άνοδος του αντικρατισμού (anti-establishment sentiment) και η ευρύτερη διάθεση για μια συλλογική γροθιά στο κατεστημένο μας οδηγούν στον μεσσιανισμό που χαρακτηρίζει τους ακολούθους του QAnon. Πατήρ, υιός και Donald Trump. Στο πρόσωπο του Προέδρου έχει αναπτυχθεί μία διάθεση των οπαδών Q να του συγχωρούν τα πάντα. Πιστεύουν ότι αυτός θα τους σώσει από τους κανίβαλους σατανιστές, πιστεύουν ότι αυτός θα επαναφέρει έναν εξιδανικευμένο παρελθόντα κόσμο όπου ήταν ακόμα επίκαιροι. Θεωρώ ότι ο Trump ήξερε πολύ καλά τι έκανε όταν φώναζε ότι η καμπάνια του ήταν εκείνη «αυτών που ξεχάστηκαν», πίσω στο 2016. Προφανώς δεν είχε άδικο. Ο Donald Trump είναι ένας λαϊκιστής συνωμοσιολόγος και το QAnon είναι η ακραία έκφραση της δυσαρέσκειας ενός μεγάλου μέρους του αμερικανικού πληθυσμού. Η δυσαρέσκεια είναι η τροφή του Προέδρου και η εκμετάλλευσή της η αιχμή του δόρατος με το οποίο νικά τις πολιτικές του μάχες.
Τελευταίες σκέψεις
Ολόκληρο το άρθρο είναι αρκετά μεγάλο και περνάει από πολλές φάσεις σε μια ψυχαναλυτική προσπάθεια όχι μόνο της αμερικανικής συνωμοσιολογίας, αλλά και της αμερικανικής δεξιάς, εκεί όπου οι συνωμοσιολόγοι έχουν βρει στέγη. Ξεκινήσαμε μέσα από μια ιστορική ανάλυση του τρόπου με τον οποίο, καθώς και του γιατί η συνωμοσιολογία ενδημεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έπειτα ήρθε η μελέτη ενός σύγχρονου φαινομένου που διαταράσσει το πώς θα εξετάζουμε από εδώ και στο εξής τις εκλογές. Καταλήξαμε σε μια ανάλυση του QAnon, αλλά και σε εξέταση της εκλογικής συμμαχίας του τωρινού Προέδρου. Πολλά πράγματα μαζεμένα. Ο λόγος είναι όμως ότι δεν θα μπορούσαμε σε καμιά περίπτωση να αποκόψουμε τον έναν πυλώνα της αμερικανικής πολιτικής από τους λοιπούς.
Όσον αφορά το QAnon θα συμπληρώναμε πολλά ακόμη, αλλά κάποια στιγμή πρέπει να σταματήσω να γράφω. Θα πω όμως ότι οι ακόλουθοι αυτού του κινήματος, που αρχίζει να γίνεται «μπλοκ» στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα, καθώς μετρά πάνω από 100.000 άτομα, φαίνεται ότι θα μας απασχολήσουν ακόμα πολύ περισσότερο. Ακόμα και μετά από τις φετινές εκλογές. Και αυτό γιατί είναι ένα συνονθύλευμα αγανακτισμένων λευκών της μεσαίας και κατώτερης τάξης, ακροδεξιών ιντερνετικών τρολ, Ρεπουμπλικάνων που βλέπουν τον συντηρητισμό τους να χάνει ουσία, αλλά και επικίνδυνα βίαιων ατόμων. Ένα εκρηκτικό σύνολο. Σε ουκ ολίγα περιστατικά, που δε θα μπορούσαν να ονομαστούν κάτι λιγότερο από εσωτερική τρομοκρατία, οι προαναφερθέντες δραστηριοποιήθηκαν στο όνομα του Q. Γι’ αυτό μάλιστα το FBI θεωρεί το κίνημα ενδεχόμενο κίνδυνο για την εσωτερική ασφάλεια.
Τέλος, προκαλεί αίσθηση το γεγονός ότι παρατηρούμε μια αποθράσυνση των τυπικά διακριτικών συνωμοσιολόγων. 78 είναι οι υποψήφιοι των φετινών εκλογικών αναμετρήσεων που έχουν κάποια σχέση με το QAnon -όλοι κατά κανόνα Ρεπουμπλικάνοι.
Σε κάθε περίπτωση, αυτή ήταν μια ματιά στον περίπλοκο κόσμο της αμερικανικής συνωμοσιολογίας, ένα πολιτικό φαινόμενο που αξίζει να του δώσουμε προσοχή. Και αυτό γιατί η επίδρασή του είναι διακριτική αλλά και πάλι φέρει πολύ μεγάλη σημασία. Είναι ένα παλιό πρόβλημα της σύγχρονης εποχής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:
- The Trump Era is a Golden Age for Conspiracy Theories, The Guardian, https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/feb/13/trump-era-conspiracy-theories-left-right
- QAnon: What Is It and Where Did It Come From, BBC, https://www.bbc.com/news/53498434
- Conspiracy Theories Like QAnon Could Fuel ‘Extremist’ Violence, FBI Says, The Guardian, https://www.theguardian.com/us-news/2019/aug/01/conspiracy-theories-fbi-qanon-extremism
- QAnon Explained: The Antisemitic Conspiracy Theory Gaining Traction Around The World, The Guardian, https://www.theguardian.com/us-news/2020/aug/25/qanon-conspiracy-theory-explained-trump-what-is
- Here Are The QAnon Supporters Running for Congress in 2020, Media Matters For America, https://www.mediamatters.org/qanon-conspiracy-theory/here-are-qanon-supporters-running-congress-2020
