Του Τάσου Μοσχονά,
Τα debates των υποψήφιων Αντιπροέδρων συνήθως δεν λαμβάνουν την έκταση και τη σημασία των αντίστοιχων Προεδρικών. Ο ίδιος ο ρόλος των Αντιπροέδρων τούς φέρνει συνήθως σε δεύτερη μοίρα σε σύγκριση με τους Προέδρους, περιορίζοντάς τους, κυρίως, σε θεσμικές αρμοδιότητες στη Γερουσία ή την ανάληψη της ηγεσίας ορισμένων επιτροπών.
Όμως, η φετινή εκλογική χρονιά δεν είναι συνηθισμένη. Εν μέσω πανδημίας και με τον Αμερικανό Πρόεδρο θετικό στον κορωνοϊό, ο 61χρονος Αντιπρόεδρος, Mike Pence, και η 55χρονη υποψήφια Αντιπρόεδρος των Δημοκρατικών και πρώην Γερουσιαστής της California, Kamala Harris, καλούνται να εκπληρώσουν δύο στόχους στη μοναδική τους κατά μέτωπο τηλεοπτική αναμέτρηση.
Πρώτος στόχος η αποκατάσταση της δημοκρατικής και πολιτισμένης συζήτησης, η οποία, κατά κοινή ομολογία, καταστρατηγήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο Προεδρικό debate, χαρακτηριζόμενο, κατά πολλούς, ως το χειρότερο στην ιστορία. Παρεπόμενος στόχος η αποσαφήνιση των θέσεων των δύο εκστρατειών, που δεν αναπτύχθηκαν στο προγενέστερο debate, με έμφαση στην πολιτική και όχι στην προσωπικότητα των υποψηφίων.
Σκηνή της αναμέτρησης είναι το Kingsbury Hall στο Salt Lake City της Utah. Παρά το κοινότοπο, όμως, της τοποθεσίας, οι συνθήκες διεξαγωγής ήταν πρωτοφανείς, όπως επισήμανε και η συντονίστρια του debate και δημοσιογράφος της USA Today, Susan Paige. Οι υποψήφιοι, εν αντιθέσει με το Προεδρικό debate, απέχουν 4 μέτρα, ενώ χωρίζονται από επιφάνεια plexiglass, μια αλλαγή που προτάθηκε από την ομάδα της Kamala Harris και έγινε δεκτή από την οργανωτική επιτροπή, παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του επιτελείου του Αντιπροέδρου Pence. Οι προσδοκίες δεν θα μπορούσαν να είναι υψηλότερες, για ένα debate που χαρακτηρίστηκε από πολλούς δημοσιογράφους ως το σημαντικότερο ανάμεσα σε Αντιπροέδρους στην ιστορία της χώρας. Το format της διαδικασίας αποτελείται από την ανάπτυξη 8 κύριων θεμάτων μέσω προσωποποιημένων ερωτήσεων της συντονίστριας με δίλεπτες ομιλίες-απαντήσεις των δύο υποψηφίων και δυνατότητα σύντομης αντίκρουσης.
- Πανδημία
Μετά την είσοδο των υποψηφίων και την ασυνήθιστη πια έκφραση αλληλοσεβασμού προς το πρόσωπο του αντιπάλου, οι πρώτες ερωτήσεις διατυπώθηκαν για τον «ελέφαντα στο δωμάτιο», την πανδημία του κορωνοϊού. Η Kamala Harris τόνισε τη γνώση της Κυβέρνησης Trump για την επικινδυνότητα της πανδημίας ήδη από τον Ιανουάριο, αναφερόμενη σε προσπάθεια συγκάλυψης, που οδήγησε σε εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους και εκατομμύρια χαμένες θέσεις εργασίας. Παράλληλα, με σκληρή γλώσσα χαρακτήρισε την απάντηση στην πανδημία ως τη μεγαλύτερη κυβερνητική αποτυχία στην ιστορία της χώρας. Ο Αντιπρόεδρος ως αρχηγός του task force με ευθύνη τη διαχείριση της πανδημίας, ερωτηθείς σχετικά με το πώς η κατάσταση επιδεινώθηκε δραματικά, αποποιήθηκε σχεδόν την ευθύνη της Κυβέρνησης, ισχυριζόμενος το αναπόφευκτο των καταστροφικών συνεπειών του ιού, ενώ τόνισε -πολλάκις μέσα στο debate- τη σημασία του κλεισίματος των συνόρων με την Κίνα τον Φεβρουάριο. Η αναμέτρηση απέκτησε μια ανατρεπτική τροπή, όταν ο Pence αποκάλυψε πως το εμβόλιο για την καταπολέμηση του ιού θα είναι διαθέσιμο πριν τη λήξη της χρονιάς και θα διανεμηθεί δωρεάν σε όλους τους Αμερικανούς πολίτες, κάτι που επιβεβαίωσε και ο Πρόεδρος μέσω Twitter. Η Harris τόνισε, για ακόμα μια φορά, αποφασιστικά τα ψέματα της Κυβέρνησης και την προσπάθειά της να επιρρίψει την ευθύνη της πανδημίας στους πολίτες. Αξιοσημείωτη ήταν η δήλωσή πως θα αρνηθεί τον εμβολιασμό, εάν δεν επιβεβαιωθεί η αξιοπιστία του από την επιστημονική κοινότητα.
- Ο ρόλος του Αντιπροέδρου
Το δεύτερο ζήτημα που αναπτύχθηκε από τη συντονίστρια αποτελεί μια πραγματικότητα που οι Αμερικανοί πολίτες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν. Την ηλικία των υποψήφιων Προέδρων. Εάν επανεκλεγεί ο Donald Trump, θα είναι 75 χρονών κατά την ορκωμοσία και θα έχει αναρρώσει (;) από έναν ιό με άγνωστες, προς το παρόν, μακροπρόθεσμες συνέπειες στον ανθρώπινο οργανισμό. O Joe Biden, από την άλλη, θα είναι 78 χρονών, γεγονός που καθιστά τους δύο υποψηφίους τους γηραιότερους στην ιστορία. Δυστυχώς, οι στοχευμένες ερωτήσεις της συντονίστριας σχετικά με την ικανότητα των Αντιπροέδρων να ηγηθούν σε περίπτωση θανάτου ή ανικανότητας του επόμενου Προέδρου ευτελίστηκαν από τον Αντιπρόεδρο Pence, που δεν απάντησε καν στην ερώτηση και συνέχισε τη ρητορεία του περί του εμβολίου που θα σώσει τους Αμερικανούς πολίτες, προσάπτοντας, μάλιστα, στην κυβέρνηση Obama-Βiden την αποτυχία της να αντιμετωπίσει τη γρίπη των χοίρων το 2008 (!), που οδήγησε σε 600.000 θανάτους -αριθμός που έχει αποδειχθεί πως είναι ψευδής. Η Kamala Harris στάθηκε στην ανάγκη διαφάνειας των ιατρικών και φορολογικών στοιχείων του Προέδρου Trump (ειδικότερα για τα ιδιωτικά χρέη του ύψους 400 εκατομμυρίων δολαρίων) εν αντιθέσει με την πιστοληπτική αξιοπιστία του Joe Biden.
- Οικονομία
Στην επόμενη ενότητα της οικονομικής πολιτικής, οι δύο υποψήφιοι ανέπτυξαν τις ήδη διατυπωμένες και δυσεπίλυτες διαφορές των δύο κομμάτων όσον αφορά την οικονομία, κυρίως σχετικά με το θέμα της φορολογικής πολιτικής. H Kamala Harris αναφέρθηκε πως εάν εκλεγεί, μόνο πολίτες με εισόδημα άνω των 400.000 δολαρίων ετησίως θα επιβαρυνθούν περαιτέρω με νέους φόρους, ενώ κατακεραύνωσε τα tax cuts της Κυβέρνησης Trump που ευνοούν κατά την ίδια μόνο το 1% των πλουσιότερων Αμερικανών. Ο Αντιπρόεδρος, στην αντίκρουσή του, επικαλέστηκε την κύρια εκλογική βάση του κόμματός του, εργάτες στον τομέα των ορυκτών καυσίμων, υποστηρίζοντας πως οι περιβαλλοντικές και φορολογικές πολιτικές των Δημοκρατικών θα βυθίσουν τη χώρα και τα μικρά νοικοκυριά σε ακόμα μεγαλύτερη ύφεση.
- Κλιματική αλλαγή
Δεν θα μπορούσε να μη γίνει και νύξη για το περιβαλλοντικό ζήτημα, εν μέσω θανατηφόρων τυφώνων και πυρκαγιών που μαστίζουν αρκετές πολιτείες από τα τέλη Αυγούστου. Η Kamala Harris αναφέρθηκε στο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής ως κύριο αίτιο των αυξημένων ακραίων καιρικών φαινομένων χαρακτηρίζοντάς το ως “existential threat” για την ανθρωπότητα, ενώ τόνισε πως μια πολιτική βιώσιμης ανάπτυξης θα δημιουργήσει εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας. O Αντιπρόεδρος, συνεχίζοντας να μην απαντάει ευθέως στις ερωτήσεις που του τίθενται, αναφέρθηκε στη διάσταση ανάμεσα στη βούληση της Harris να υποστηρίξει ένα ρηξικέλευθο “Green New Deal” και στις δηλώσεις του Joe Biden που κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση, ενώ υποσχέθηκε πως θα συνεχίσει να προστατεύει καινοτομίες στις παραδοσιακά βλαβερές βιομηχανίες ορυκτών καυσίμων ως λύση στο περιβαλλοντικό ζήτημα.
- Κίνα και η θέση των Η.Π.Α. στο παγκόσμιο στερέωμα
Αναφορικά με το ζήτημα της συνεχώς ελαττωμένης παρουσίας των Η.Π.Α. στο διεθνές στερέωμα, ο Αντιπρόεδρος έριξε για ακόμα μια φορά το φταίξιμο στην Κίνα, και υπεραμύνθηκε της στάσης των Ηνωμένων Πολιτειών στη διάλυση του ΙSIS και στη δολοφονία του αρχηγού της, Al Baghdadi, κατηγορώντας την κυβέρνηση Obama-Biden για δολοφονικές πλημμέλειες που κόστισαν ζωές στρατιωτών. Η Kamala Harris απάντησε με συγκίνηση και έντονο ύφος εναντίον του απομονωτισμού των ΗΠΑ, τονίζοντας το σημαντικό ρόλο της χώρας ως παγκόσμια δύναμη, ενώ αναφέρθηκε στο πλήθος περιπτώσεων στις οποίες ο Donald Trump έχει αναφερθεί με απαξιωτικό τρόπο σε αιχμάλωτους στρατιώτες, όπως ο εκλιπών Γερουσιαστής John McCain, ήρωας του πολέμου του Vietnam, τον οποίο και αποκάλεσε “loser”.
- Ανώτατο Δικαστήριο
Ο θάνατος της δικαστού του Ανωτάτου Δικαστηρίου Ruth Bader Ginsburg προ ολίγων εβδομάδων και η διαδοχή της στην έδρα αποτελεί το επόμενη θεματική ενότητα του debate. Με τον Πρόεδρο να προτείνει τη συντηρητική δικαστή Amy Coney Barrett για την κάλυψη της κενής θέσης 27 μέρες πριν τις εκλογές (στην εκδήλωση όπου φημολογείται έντονα και πως κόλλησε κορωνοϊό), δίνεται η ευκαιρία στους υποψηφίους να αναπτύξουν τις απόψεις τους περί του δικαιώματος των αμβλώσεων (ο Αντιπρόεδρος κατά, η Harris υπέρ), αλλά και να επιχειρηματολογήσουν με θέρμη σχετικά με το εάν ο Πρόεδρος ή οι ψηφοφόροι θα πρέπει να κρίνουν τον επόμενο ισόβιο δικαστή, ειδικά όταν βρισκόμαστε τόσο κοντά σε μια εκλογική αναμέτρηση. Οι δύο πλευρές αντάλλαξαν τα ξίφη τους στο συγκεκριμένο ζήτημα, με τον Αντιπρόεδρο να φαίνεται να πιέζει την αντίπαλη πλευρά, με την Kamala Harris να μην απαντά ευθέως σε ερώτηση για τις προθέσεις του Δημοκρατικού Κόμματος να διευρύνει τον αριθμό των Δικαστών εάν εκλεγεί στην εξουσία, προκειμένου να αρθεί η συντηρητική πλειοψηφία που θα δημιουργηθεί με το διορισμό της Barrett.
- Breonna Taylor και φυλετικό ζήτημα στις Η.Π.Α.
Δεν θα μπορούσε να μη γίνει μνεία και σε ένα ζήτημα που ταλανίζει τις ΗΠΑ το 2020, αυτό της αστυνομικής βίας. Οι δολοφονίες του George Floyd και της 26χρονης Breonna Taylor από αστυνομικούς βρέθηκαν στο επίκεντρο της αναμέτρησης, με τις ερωτήσεις να κινούνται στα πλαίσια του εάν έχει αποδοθεί δικαιοσύνη σε ζητήματα συστημικής αστυνομικής βίας. Η Kamala Harris, συγκινησιακά φορτισμένη, βρήκε αφορμή να μιλήσει για το παρελθόν της ως Εισαγγελέας και αμύνθηκε τις πολύχρονες μάχες της για μεταρρύθμιση του συστήματος ποινικής καταστολής που προωθεί ρατσιστικές ιδεοληψίες του παρελθόντος. Ο Αντιπρόεδρος τόνισε το τραγικό των συμβάντων, αλλά-προφανώς-θεώρησε πιο σημαντικό να τονίσει την πίστη του στις αστυνομικές δυνάμεις, στους θεσμούς της δικαιοσύνης και στην προστασία των επιχειρηματιών από τους διαδηλωτές κινημάτων όπως το Black Lives Matter.
- Απολογισμός
Η Kamala Harris κατάφερε να κερδίσει τις εντυπώσεις. Γνωρίζοντας πως η υποψηφιότητά της είναι ιστορική, όντας η πρώτη Αφροαμερικανή υποψήφια Αντιπρόεδρος, επέδειξε μια ψύχραιμη στάση, ενώ δεν δίσταζε να διακόπτει και να διεκδικεί το λόγο, σε σημεία όμως όπου δικαιολογούντο αντίκρουση. Δεν δίστασε να απευθυνθεί ευθέως στον Αμερικανικό λαό με προσωπικές εκκλήσεις σε πολλές περιπτώσεις, να χρησιμοποιήσει πύρινο λόγο και μεγάλες εκφράσεις με καταγγελτικό ύφος (ορμώμενο από το νομικό της υπόβαθρο ως εισαγγελέας), γεγονός που ίσως την καθιστά οριακά και τη νικήτρια της βραδιάς, από πλευράς εντυπώσεων, αλλά και περιεχομένου των απαντήσεων. Έδωσε την εντύπωση πως θα αποτελέσει έναν γερό σύμμαχο και ενεργή συνοδοιπόρο σε μια Προεδρία Biden.
Εν αντιθέσει, ο Aντιπρόεδρος Pence διατήρησε την ήρεμη, σχεδόν παθητική στάση πιστού στρατιώτη του Προέδρου που τον χαρακτηρίζει γενικά όταν λαμβάνει δημόσιο βήμα. Ενώ, όμως, αυτό είχε χαρακτηριστεί ως προτέρημα το 2016, πλέον, μετά από τέσσερα χρόνια στην εξουσία, η επίγευση ήταν πως δεν είχε να προσθέσει κάτι αξιοσημείωτο που να δικαιολογήσει άλλα τέσσερα. Η αποτυχία του να προσελκύσει γυναίκες ψηφοφόρους και η σκληροπυρηνική συντηρητική του πολιτική στα θέματα των αμβλώσεων αλλά και στο φυλετικό ζήτημα φαίνεται πως δεν θα τραβήξουν νέους ψηφοφόρους στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα. Προβληματισμός προκλήθηκε, δε, με τον ερεθισμό που φαίνεται να είχε στο ένα του μάτι (έχει χαρακτηριστεί ως ένα εκ των συμπτωμάτων του κορωνοϊού). Αν προσθέσουμε και το συμβάν με τη μύγα που αποφάσισε να σταθεί στα μαλλιά του για μερικά λεπτά, δημιουργώντας φρενίτιδα στα κοινωνικά δίκτυα, καταλαβαίνουμε πως ο Αντιπρόεδρος περισσότερο τράβηξε τις εντυπώσεις για άσχετα ζητήματα παρά για τα λεγόμενά του.
Παρά την ποιοτική βελτίωση της αναμέτρησης σε σχέση με το Προεδρικό debate και της πληθώρας των θεμάτων, που τέθηκαν, βέβαια, δεν υπάρχει ουδεμία αμφιβολία πως οι Η.Π.Α. διανύουν μια βαριά οικονομική, θεσμική, υγειονομική και πολιτική κρίση, την οποία καμία Κυβέρνηση δεν θα μπορεί να αποφύγει και κανένα debate η εκλογή να επιλύσει. Η ευκολία με την οποία περνά η συζήτηση από το ένα κρισιμότατο θέμα στο άλλο προκαλεί ίλιγγο και σχεδόν, θα έλεγα, τρόμο. Ο πολιτικός διάλογος στις Η.Π.Α. αγγίζει επικίνδυνα τα όρια του παραλόγου, ακόμα και εάν διεξάγεται υπό ένα κατ’ επίφαση πέπλο πολιτισμού και αλληλοσεβασμού.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
