Της Ιωάννας Παπαδοπούλου,
Οι επικείμενες εκλογές στην Ακτή Ελεφαντοστού, στις 31 Οκτωβρίου 2020, αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τη χώρα της δυτικής Αφρικής την τελευταία δεκαετία, και ιδίως μετά τον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, που διήρκεσε από το 2010 έως και το 2011.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ακτής Ελεφαντοστού απεφάνθη πως μόνο τέσσερις από τους 44 υποψηφίους θα μπορέσουν να διεκδικήσουν τον ανώτατο θώκο της χώρας, στις επικείμενες προεδρικές εκλογές. Πιο συγκεκριμένα, ο πρώην Πρόεδρος, Laurent Gbagbo, και ο πρώην ηγέτης των ανταρτών, Guillaume Soro, βρίσκονται ανάμεσα στους πολιτικούς που τους απαγορεύτηκε η συμμετοχή, λόγω των ποινικών κατηγοριών που αντιμετωπίζουν. Μάλιστα, ένα μεγάλο ποσοστό των υπόλοιπων υποψηφίων κρίθηκε ανεπαρκές, δεδομένου πως δεν είχαν την αναγκαία υποστήριξη από τους πολίτες. Σύμφωνα με τη νέα εκλογική μεταρρύθμιση, απαιτείται από τους υποψηφίους να συγκεντρώσουν υπογραφές τουλάχιστον από το 1% του εκλογικού σώματος, στις 17 περιφέρειες της χώρας.
Ο Πρόεδρος Alassane Ouattara και η αντιπολίτευση
Η δήλωση του Προέδρου Alassane Ouattara για τη διεκδίκηση της τρίτης συνεχόμενης θητείας επέφερε έντονες αντιδράσεις. Όπως επεσήμαναν οι αντίπαλοί του και νομικοί εμπειρογνώμονες, το σύνταγμα της Ακτής Ελεφαντοστού περιορίζει την προεδρία σε δύο θητείες, γεγονός που απορρίπτει η κυβέρνηση, στηριζόμενη στις μεταρρυθμίσεις του 2010, ενώ κάνει λόγο για μηδενισμό των θητειών. Ο 78χρόνος Alassane Ouattara είχε, εξάλλου, υποστηρίξει πως θα απομακρυνθεί από τον πολιτικό στίβο, δίνοντας τη σκυτάλη της εξουσίας στη «νέα γενιά». Την απόφαση του αυτή συνεχάρη, το Μάρτιο του 2020, ο Γάλλος πρόεδρος, Emmanuel Macron. Ωστόσο, ο αιφνίδιος θάνατος του πρωθυπουργού Amadou Gon Coulibaly, τον Ιούλιο του 2020, ανέτρεψε τα σχέδια του Ouattara, ο οποίος δήλωσε πως θα προχωρήσει σε τρίτη θητεία.
Ο 86χρονος πρόεδρος του κόμματος “Democratic Party of Ivory Coast”, Henri Konan Bédié, είναι ο κύριος αντίπαλος του Alassane Ouattara, ο οποίος έχει ξεκινήσει μία εκστρατεία «πολιτικής ανυπακοής» έναντι της απόφασης του Προέδρου για νέα θητεία. Έχει καλέσει τους πολίτες της Ακτής Ελεφαντοστού σε διαδηλώσεις κατά της κρατικής αυθαιρεσίας και της κατάχρησης της εξουσίας, με στόχο της προάσπιση της σταθερότητας. Μάλιστα, στα σχόλια των επικριτών του αναφορικά με την ηλικία του, απαντά πως «Η ηλικία είναι ένα πλεονέκτημα».
Ανάμεσα στους υποψηφίους των εκλογών βρίσκονται, παράλληλα, οι Pascal Affi N’Guessan και Kouadio Konan Bertin. Ο Pascal Affi N’Guessan είναι ηγέτης του αριστερού κόμματος της χώρας, που ιδρύθηκε από τον Laurent Gbagbo. Ο τελευταίος δέχτηκε κατηγορίες για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και, ως απόρροια, το κόμμα χωρίστηκε στα δύο. Άλλωστε, η μία πλευρά δεν αναγνωρίζει τον Affi N’Guessan ως νόμιμο αντικατάσταση του ιδρυτή του κόμματος, και, συνεπώς, η νίκη στον πρώτο γύρο είναι απίθανη. Επιπρόσθετα, ο 51χρόνος Kouadio Konan Bertin είναι ο μόνος ανεξάρτητος υποψήφιος των εκλογών και νεότερος όλων, στηρίζοντας την εκστρατεία του στην ανάγκη πραγματικής αλλαγής στη χώρα, δεδομένου πως το 40% του πληθυσμού της είναι κάτω των 15 ετών.
Τελικώς, αφότου ο Alassane Ouattara δήλωσε τη συνέχιση της θητείας του, τουλάχιστον δώδεκα άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους, εξαιτίας των ταραχών. Στο πλαίσιο αυτό, το Εθνικό Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της χώρας (CNDH) εξέφρασε την βαθιά ανησυχία του για την κατάσταση της χώρας, όπου η ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονται συλλήβδην, κάνοντας λόγο για την ανάγκη διασφάλισης των δημοσίων ελευθεριών.
Ο εμφύλιος πόλεμος του 2010-2011
Ο δεύτερος εμφύλιος πόλεμος της Ακτής Ελεφαντοστού ήταν μια πεντάμηνη σύγκρουση, που ξεκίνησε από τις αμφισβητούμενες προεδρικές εκλογές του 2010. Επεξηγηματικά, ο υποψήφιος Alassane Ouattara ανακηρύχθηκε Πρόεδρος από την επιτροπή, αλλά ο πρώην Πρόεδρος, Laurent Gbagbo, αμφισβήτησε αμέσως τα αποτελέσματα. Η διεθνής κοινότητα, αποτελούμενη από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, την Αφρικανική Ένωση, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Οικονομική Κοινότητα των κρατών της Δυτικής Αφρικής (ECOWAS), στήριξε τον Alassane Ouattara, ωθώντας, τον έως τότε Πρόεδρο, Laurent Gbagbo, σε παραίτηση. Όμως, η άρνηση του πρώην Προέδρου προκάλεσε ένα κύμα βίας, με κέντρο το Αμπιτζάν, τη μεγαλύτερη πόλη της χώρας. Ο σύντομος πόλεμος έληξε τον Απριλίο του 2011, με τη σύλληψη του Laurent Gbagbo, υποβοηθούμενη από τις γαλλικές ειδικές δυνάμεις, οι οποίες στήριζαν ανοιχτά, πλέον, τον Alassane Ouattara, που ορίστηκε επισήμως νέος Πρόεδρος. Σύμφωνα με τα δεδομένα που υπάρχουν, εκτιμάται πως οι θάνατοι άγγιξαν τους 3.000, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονταν στρατιώτες, μέλη των δυνάμεων ασφαλείας και πολίτες, ενώ 500.000 άνθρωποι απομακρύνθηκαν από τις εστίες τους.
Θα μπορούσαμε εύκολα να εξάγουμε το συμπέρασμα πως η Ακτή Ελεφαντοστού, όπως και τα περισσότερα κράτη της αφρικανικής ηπείρου, δεν έχει βρει, έως και σήμερα, την επιθυμητή πολιτική σταθερότητα. Η αναδυόμενη οικονομία της δεν ευνοείται από τις αναταραχές και τους πολιτικούς που «φωλιάζουν» στο θώκο της εξουσίας τους. Το κράτος αυτό αποτελεί τον μεγαλύτερο παραγωγό κακάο παγκοσμίως και, συγχρόνως, περισσότερο από το 60% του πληθυσμού του είναι κάτω των 35 ετών. Γίνεται λόγος, λοιπόν, για μία χώρα που μπορεί να αποκτήσει απίστευτη δυναμική και ανάπτυξη, όμως παραγκωνίζεται, λόγω των μικροπολιτικών αντιπαραθέσεων, των προσωπικών φιλοδοξιών και των φιλονικιών.
