Της Μαριάτζελας Δημητροπούλου,
Στην εποχή μας, έχει αναδειχθεί μια «πολιτική βιομηχανία», όπου επικοινωνιολόγοι ή αλλιώς spin doctors, σύμβουλοι, διαφημιστές επιδίδονται στην μάχη του πολιτικού ανταγωνισμού για την προσέλκυση των ψηφοφόρων-καταναλωτών. Κυβερνήσεις και κόμματα στην Ελλάδα και όχι μόνο δρουν σαν να βρισκόμαστε σε διαρκή προεκλογική εκστρατεία. Πολιτικό μάρκετινγκ, δημοσκοπήσεις και μέσα ενημέρωσης διαμορφώνουν ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας της δημοσιότητας. Πράγματι, παρατηρούνται έτσι μεταβολές στις σχέσεις των πολιτικών και των κομμάτων με τα ΜΜΕ, τόσο στο περιεχόμενο του πολιτικού διαλόγου όσο και στη μέθοδο που ακολουθείται στις προεκλογικές αναμετρήσεις. Και όλα αυτά διαδραματίζονται υπό το πρίσμα ενός κλίματος δυσαρέσκειας προς το σύστημα διακυβέρνησης, μειωμένου ενδιαφέροντος (έως και αποστροφής) για την πολιτική και απορρύθμισης του ραδιοτηλεοπτικού πεδίου. 
Τι ορίζουμε, όμως, ως πολιτική επικοινωνία; Είναι το πεδίο εκείνο, στο οποίο εναλλάσσονται οι αντιφατικοί λόγοι με τρεις πρωταγωνιστές, που έχουν το νομιμοποιημένο δικαίωμα να εκφράζονται δημοσίως για τα τεκταινόμενα: τους πολιτικούς, τους δημοσιογράφους και την κοινή γνώμη.
Ο τομέας της πολιτικής επικοινωνίας επικεντρώνεται σε 4 κύριους τομείς:
- Εκστρατείες εκλογών – Πολιτικές επικοινωνίες που εμπλέκονται στην εκστρατεία για εκλογές.
- Κυβερνητικές πράξεις – Ο ρόλος αυτός συνήθως εκπληρώνεται από ένα Υπουργείο Επικοινωνιών, Πληροφορικής ή κάτι παρόμοιο που σχετίζεται με την πολιτική. Μια τέτοια οντότητα είναι υπεύθυνη για τη διατήρηση της νομοθεσίας, επικοινωνίας και θα είναι υπεύθυνη για τον καθορισμό της τηλεπικοινωνιακής πολιτικής και των κανονισμών, καθώς και την έκδοση αδειών ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών, σχολίων δελτίων τύπου κλπ.
- Περιεχόμενο μέσων – Η αλληλεπίδραση μεταξύ της πολιτικής, του περιεχομένου των μέσων ενημέρωσης και του κοινού.
- Διαδικασίες επικοινωνίας – Πώς επικοινωνούν οι άνθρωποι σχετικά με την πολιτική. Ο πολιτικός επικεντρώνεται στο πως θα γίνει γνωστό και θα αποτυπωθεί θετικά στη συνείδηση του πολίτη το έργο, οι θέσεις και η δραστηριότητά του.
Προχωρώντας ένα βήμα παρακάτω, θα κάνουμε αναφορά στα «social media», τα οποία δίνουν τα περιθώρια για την ένταξη του κοινού στην πολιτική επικοινωνία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η προεκλογική καμπάνια του Ομπάμα στο 2008, μια πραγματική επανάσταση στον χώρο της πολιτικής επικοινωνίας. Ο Αμερικάνος πρόεδρος καλούσε τους πολίτες να συμμετέχουν σε δημόσιο διάλογο για τα πολιτικά ζητήματα. Δεσμεύτηκε ως προς την ανοιχτή ηλεκτρονική διακυβέρνηση, την διαφάνεια και την συμμετοχή. Μέσω του διαδικτύου, ο Ομπάμα ήλθε σε άμεση επαφή με τους πολίτες, ενώ μείωσε το κόστος των προεκλογικών εξόδων. Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση προσέφερε την ευκαιρία πρόσβασης των πολιτών στα δημόσια έγγραφα. Επιπλέον, μέσα από το μαζικό κάλεσμα στο διαδίκτυο, οργανώθηκαν τα κινήματα των Αγανακτισμένων σε Ελλάδα-Ισπανία και το κίνημα της Occupy Wall Street. Αναδύεται μια «νέα ισορροπία δύναμης» που εν πολλοίς υποκαθιστά τον ρόλο των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης.
Παρόλο που τα πολιτικά πρόσωπα στη σημερινή εποχή χρησιμοποιούν σε μεγάλο βαθμό τα «social media», δίνοντας μεγάλη έμφαση στον καταλυτικό ρόλο που διαδραματίζουν στη διαμόρφωση της δημόσιας εικόνας τους, το κάνουν κυρίως για λόγους αυτοπροβολής, με αποτέλεσμα να απουσιάζουν ο διάλογος και η παρέμβαση. Οι σπάνιες διαδικτυακές συζητήσεις μεταξύ πολιτών και πολιτικών διεξάγονται για λόγους εντυπωσιασμού. Τα πολιτικά πρόσωπα αποκρίνονται στις ερωτήσεις των πολιτών κατά τρόπο που θυμίζει έντονα τις συνεντεύξεις τους στα τηλεοπτικά πάνελ. Προς το παρόν, τα social media χρησιμεύουν ως ένα έξυπνο και φθηνό εργαλείο για την προεκλογική καμπάνια ενός υποψηφίου, για την προώθηση του πολιτικού μηνύματος και για λόγους επικοινωνιακής αντιπαράθεσης.
Έχοντας, ως αφετηρία ανάλυσης μας τα εξελικτικά στάδια των πολιτειών, ανακύπτει το εξής ερώτημα: «Κατά πόσο είναι εφικτή η απευθείας μετάβαση της ανθρωπότητας από το προ-αντιπροσωπευτικό στάδιο στο τελειωτικό στάδιο της ανθρώπινης ανάπτυξης, δηλαδή την δημοκρατική πολιτεία;». Το ερώτημα αυτό αποτελεί τροφή για σκέψη και προβληματισμό. Το σίγουρο, πάντως, είναι ένα: Η προοπτική της συνάντησης κοινωνίας-πολιτικής στο περιβάλλον αυτό διαφαίνεται στον ορίζοντα και η πραγμάτωση της δημοκρατίας θα καταστεί αναπόφευκτή. Στην παρούσα φάση, προϋποτίθεται η θεσμοθέτηση της ένταξης της κοινωνίας των πολιτών στο πολιτικό σύστημα, προκειμένου τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να αποβούν εργαλεία συνάντησης της κοινωνίας με την πολιτική.
