Της Ανθής Ζωγράφου,
Είναι οι μικρές γωνίες στα στενά δρομάκια της πλατείας. Τα μικρά καταστήματα που -εκ πρώτης όψεως- χάνονται δίπλα στις φωτεινές επιγραφές των πολυκαταστημάτων. Τα καταστήματα που έχουν συνήθως μια διακριτική επιγραφή για ονομασία, γιατί το περιεχόμενο είναι κάτι παραπάνω από εντυπωσιακό, ώστε να μην έχει ανάγκη μια εκκωφαντική ταμπέλα να κρέμεται πάνω από την βιτρίνα. Τα παλαιοπωλεία είναι ο «παράδεισος» για όσους επιμένουν να ζουν σε μια εποχή που ακόμη και το φλιτζανάκι του καφέ, η σελίδα από ένα μυθιστόρημα στην πρώτη έκδοση του έχει ακόμη το άρωμα του πρώτου καφέ ή την ατόφια και χαρακτηριστική μυρωδιά του χαρτιού. Είναι πραγματικά το «καταφύγιο» εκείνων που ονειρεύονται και αγαπούν όχι με το περιτύλιγμα, αλλά με τις μυρωδιές και τα συναισθήματα που τους προκαλούν τα αντικείμενα-αντίκες. Για ποιους, όμως, περαιτέρω λόγους αξίζει να επισκεφθεί κανείς ένα παλαιοπωλείο στη γειτονιά του;
- Δίνεις δεύτερη ευκαιρία σε αντικείμενα που θα κατέληγαν σε μια χωματερή
Ακόμη και από περιβαλλοντική άποψη εάν το δει κανείς, με την αγορά αντικειμένων από παλαιοπωλεία βοηθάς όχι μόνο την τοπική αγορά, όπως θα υποστήριζαν αρκετοί, αλλά ακόμη και το περιβάλλον, καθώς αντικείμενα από μη ανακυκλώσιμα ή δυσκόλως ανακυκλώσιμα υλικά βρίσκουν τη «θέση» τους πλέον σε κάποιο ράφι ενός δωματίου και όχι σε μια χωματερή-αλάνα μαζί με λοιπά απόβλητα, ενισχύοντας το κίνημα του up-recycling, δηλαδή όχι μόνο της απλής ανακύκλωσης, αλλά ακόμη και της αναβαθμιζόμενης. Με πιο απλά λόγια, δε βοηθάς μόνο στην ανακύκλωση αντικειμένων, αλλά και στην επαναχρησιμοποίηση τους είτε ως έχουν είτε με νέα ιδιότητα πλέον. Για παράδειγμα, μια αντίκα γραφομηχανή που θα χρησιμοποιούταν τις προηγούμενες δεκαετίες ως βασικό «εργαλείο» γραφείου, πλέον κοσμεί ένα χώρο ως κύριο διακοσμητικό χώρου.
- Όλα τα αντικείμενα κουβαλούν την ιστορία του προηγούμενου ιδιοκτήτη, έχουν «χαρακτήρα»
Και ποιος θα μπορούσε να αμφισβητήσει τη μοναδικότητα κάθε πράγματος που βρίσκεται σε ένα παλαιοπωλείο; Η απάντηση είναι εμφανώς αρνητική, καθώς οτιδήποτε υπάρχει σε ένα μαγαζί που πουλά αντίκες άθελά του επιφέρει και την ιστορία του εκάστοτε ιδιοκτήτη του. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, δεν είναι λίγες οι φορές που οι τιμές διαφέρουν, ειδικά αν κάνουμε νύξη για προσωπικά αντικείμενα μεγάλων προσωπικοτήτων, συγγραφέων, μουσικών, μελών βασιλικής οικογένειας ή ακόμη και ανθρώπων του κινηματογράφου και του θεάματος. Η σκέψη και μόνο ότι στον προσωπικό χώρο του καθενός υπάρχει η πιθανότητα να βρίσκεται το αγαπημένο πικ-απ, για παράδειγμα, ενός ανθρώπου που θαυμάζει ιδιαίτερα, αποτελεί όνειρο που γίνεται πραγματικότητα, χάρη στην ύπαρξη του μικρού παντοπωλείου της περιοχής του.
- Η αποκλειστικότητα των αντικειμένων σε καθηλώνει
Πραγματικά, το γεγονός ότι είναι τόσο «μακριά» από τα «προϊόντα μαζικής παραγωγής» αποτελεί έναν αρκετά καλό λόγο για να επισκεφθεί κανείς ένα παλαιοπωλείο. Σε αντίθεση με την υπόλοιπη αγορά, στην οποία τα αγαθά μοιάζουν τυποποιημένα, χωρίς ταυτότητα και ιστορία, η παραγωγή χιλιάδων ίδιων αντικειμένων φθηνότερων τόσο οικονομικά, αλλά και ακόμη φθηνότερων στην ποιότητα και στην «συναισθηματική» τους αξία, αν μας επιτρέπεται ο όρος, τα αντικείμενα-αντίκες είναι μοναδικά, καθώς τα «κομμάτια» δε βγαίνουν σε μαζική παραγωγή και οι πιθανότητες να έχει κανείς ένα αντικείμενο από παλαιοπωλείο ίδιο με κάποιον άλλο αγοραστή είναι απειροελάχιστες. Τι πιο ωραίο από το να διαθέτεις στην βιβλιοθήκη σου ένα βιβλίο του Τολστόι ή του Σαίξπηρ στην πρώτη του σκληροδερμάτινη έκδοση ή ακόμη και ένα σετ φλιτζανιών ατόφιο από μια μακρινή δεκαετία, χαρίζοντας μια «αυθεντία» στο γεμάτο με φλιτζάνια ράφι της κουζίνας σου;
- Η διαχρονικότητα που προσφέρουν
Είναι εντυπωσιακό το γεγονός πως όσα χρόνια ή ακόμη και όσες δεκαετίες κι εάν περάσουν, τα προϊόντα ενός παλαιοπωλείου παραμένουν διαχρονικά, καθώς το design τους θεωρείται κλασσικό. Ένας δίσκος του Elvis Presley ή του John Coltrane για παράδειγμα, όσο κι εάν είναι ή όχι στις μουσικές μας προτιμήσεις, δεν θα είναι ποτέ «εκτός μόδας», σε αντίθεση με αρκετά τραγούδια της σημερινής μουσικής βιομηχανίας. Δεν είναι τυχαίο, ωστόσο, που πολλοί σύγχρονοι μουσικοί αποφασίζουν να ενσωματώσουν στην παραγωγή τους και τα βινύλια, δίνοντας μια αίσθηση διαχρονικότητας στη μουσική τους, ίσως και αισθήματος νοσταλγίας, «ανακυκλώνοντας» το μοντέλο ακρόασης μουσικής με πιο απλό τρόπο, με σύγχρονα μέσα μεν, αλλά αντιγράφοντας σε μεγάλο βαθμό τους δίσκους πρώιμων δεκαετιών και των πικ-απ δε.
4+1. Ταξιδεύεις σε μια άλλη εποχή
Με το πρώτο κιόλας βήμα σε ένα μαγαζί με αντίκες, οι μυρωδιές, ο χώρος γεμάτος από ξύλο και πορσελάνη, σε μεταφέρει αυτόματα σαν μηχανή του χρόνου, σε μια άλλη εποχή, κλείνοντας για λίγο την ταχεία πραγματικότητα που υπάρχει έξω από τον συγκεκριμένο χώρο. Για λίγα λεπτά έχει ο οποιοσδήποτε την ευκαιρία να βρεθεί στην εποχή αρκετών δεκαετιών πριν από εκείνον, θαυμάζοντας μικροπράγματα από τα πιο απλά και καθημερινά διακοσμητικά μέχρι και ολόκληρα έπιπλα, κοσμήματα και είδη ένδυσης. Τα παλαιοπωλεία δεν αποτελούν μόνο χώρο αγοράς, αλλά συνάμα αρκετές φορές και «μουσειακούς» χώρους, εάν αντιληφθούμε την σημασία των αντικειμένων και τη διάρκεια τους στον χρόνο.
Είναι σχεδόν εντυπωσιακό τι μπορεί να βρει κανείς σε μαγαζιά που πουλούν αντικείμενα «παλιάς εποχής». Η λιτότητα, η διακριτικότητα και το πλούσιο περιεχόμενο ξεχωρίζουν μόνο και μόνο, επειδή υφίστανται διάχυτα σε τέτοιους χώρους, χωρίς καμία περαιτέρω προσπάθεια για ανάδειξη ή για το «φαίνεσθαι». Τα παλαιοπωλεία ή αλλιώς «παλιατζίδικα», εάν χρησιμοποιήσουμε τον πιο λαϊκό όρο, έχουν συγκεκριμένη πελατεία κι αυτό, επειδή είναι διακριτά όχι από εκείνους που απλά μόνο κοιτούν, αλλά που αληθινά «βλέπουν».
