Sainte Chapelle: Ένας πλωτός ναός στο Σηκουάνα

Της Γαρυφαλλιάς Κουτζή, 

Στο κέντρο της πόλης του Παρισιού, σαν πραγματικό σκάφος μέσα στο Σηκουάνα βρίσκεται η νησίδα Île de la Cité. Είναι μία από τις δύο νησίδες που κεντρίζουν την προσοχή των ρομαντικών –και όχι μόνο– διαβατών που απολαμβάνουν τη βόλτα τους στις όχθες του ποταμού. Εκεί, σε αυτή τη νησίδα, φιλοξενείται ένας από τους αξιοθαύμαστους ναούς του Παρισιού. Αποκομμένος από τη στεριά, δίνει την αίσθηση πως επιπλέει ο ίδιος πάνω στο νερό.

Αυτός ο «πλωτός ναός», το Sainte Chapelle, σε ελληνική μετάφραση το Άγιο Παρεκκλήσι, μοιάζει από μακριά σαν να θέλει να φτάσει στον ουρανό. Έχει ύψος 36 μέτρα και αποτελείται από δύο επίπεδα. Εξωτερικά, φαίνεται να είναι ένας συνηθισμένος καθολικός μεσαιωνικός ναός, με ψηλούς μυτερούς πυργίσκους, που ονομάζονται γοτθικοί νευρώνες, και του προσδίδουν επιβλητικότητα. Χτισμένος σε γοτθικό στυλ, το Sainte Chapelle αντιπροσωπεύει επάξια την εποχή κατά την οποία χτίστηκε και, λόγω της ιστορίας του, έχει μεγάλη θρησκευτική αξία.Οι εργασίες κατασκευής του ξεκίνησαν περί το 1242, με εντολή του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου Ⅸ. Σε μόλις έξι χρόνια, το έργο είχε ολοκληρωθεί, έτοιμο να στεγάσει τα χριστιανικά κειμήλια που θα έφερνε στο Παρίσι ο βασιλιάς μετά την επιστροφή του από την Έβδομη Σταυροφορία. Αυτός ήταν, άλλωστε, ο σκοπός για τον οποίο είχε χτιστεί.

Ανάμεσα στα κειμήλια που έφερε στη Γαλλία ο Λουδοβίκος Ⅸ ήταν το αγκάθινο στεφάνι του Ιησού και ένα τμήμα του Τιμίου Σταυρού. Όταν έφτασε η ώρα να τοποθετηθούν στο Ιερό του ναού, η παρουσία τους εκεί ήταν πολύτιμη, μεταφορικά, αλλά και κυριολεκτικά. Έτσι αποφασίστηκε να φυλάσσονται σε μια ειδική χρυσή θήκη στολισμένη με πολύτιμους λίθους. Το στεφάνι του Ιησού μπορούσαν να θαυμάσουν οι πιστοί που προσέρχονταν στο Sainte Chapelle μόνο κάποιες Παρασκευές του έτους, συμπεριλαμβανόμενης της Μεγάλης Παρασκευής. Λέγεται πως ο βασιλιάς Λουδοβίκος Ⅸ αγόρασε το στεφάνι και άλλα λείψανα από τους Βενετούς στην Κωνσταντινούπολη, σε υπέρογκη τιμή. Εικάζεται πως το ποσό της αγοράς υπερέβαινε κατά τρεις φορές το κόστος της κατασκευής του Sainte Chapelle.

Εντούτοις, τα θρησκευτικά αυτά κειμήλια μετέτρεψαν το παρεκκλήσι σε σημαντικό χώρο ανάδειξης και λατρείας του χριστιανισμού και τον βασιλιά που τα μετέφερε στο ναό, σε Άγιο. Ο Λουδοβίκος Ⅸ είναι ο μόνος βασιλιάς της Γαλλίας που αγιοποιήθηκε. Μάλιστα, τα λείψανά του βρίσκονται στο παρεκκλήσι. Τα τελευταία χρόνια, το αγκάθινο στεφάνι, τμήμα του Τιμίου Σταυρού και άλλα λείψανα είχαν μεταφερθεί στην Παναγία των Παρισίων. Κατά τη μεγάλη πυρκαγιά του 2019, μεγάλο μέρος της Παναγίας των Παρισίων καταστράφηκε, ωστόσο τα ιδιαίτερα αυτά μνημεία του χριστιανισμού, διασώθηκαν.

Αφήνοντας κανείς πίσω το εξωτερικό του ναού, είτε γνωρίζει την ιστορία του είτε όχι, μόλις εισέλθει στο εσωτερικό του θα εντυπωσιαστεί. Το Sainte Chapelle είναι ένα κομψοτέχνημα λεπτομερούς και επιτηδευμένης διακόσμησης, για αυτό και έχει χαρακτηριστεί από πολλούς «διαμάντι του Παρισιού». Το εσωτερικό του ξεχωρίζει για τα ιδιαίτερα και πανέμορφα βιτρό που καλύπτουν το κτίριο σε κάθε γωνιά. Είναι τοποθετημένα σε όλους τους τοίχους του ναού που καταλήγουν σε ένα τρούλο με πυραμοειδές σχήμα. Τα βιτρό απεικονίζουν θρησκευτικές παραστάσεις που φτάνουν σε αριθμό τις 1.113. Τα χρώματα που επικρατούν είναι το μπλε, το κόκκινο, το κίτρινο και το πράσινο. Πάνω από την κεντρική είσοδο του ναού, βρίσκεται ένα βιτρό σε κυκλικό σχήμα, το οποίο είναι εκπληκτικό. Τα βιτρό είναι χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής γοτθικού ρυθμού, για αυτό και ο συγκεκριμένος ναός ίσως να θυμίζει άλλους που χτίστηκαν σε όλη την Ευρώπη τη μεσαιωνική εποχή.

Η ώρα που αξίζει κάποιος να το επισκεφτεί είναι κατά την ανατολή ή τη δύση του ηλίου. Ο αχτίδες του ήλιου εισβάλλουν στο ναό, διαπερνώντας τα διάσημα βιτρό, τα οποία «αντανακλούν» στους τοίχους και το πάτωμα. Χρώματα ξεχύνονται παντού και η ατμόσφαιρα μοιάζει μυστηριακή, ενώ παράλληλα ένα αίσθημα δέους κατακλύζει τον επισκέπτη. Αν κάποιος είναι τυχερός, μπορεί να πετύχει κάποια βραδινή μουσική μελωδία σε ήχους μπαρόκ να έρχεται από τον ναό.Το Sainte Chapelle είναι ένα κομψοτέχνημα της γοτθικής αρχιτεκτονικής. Μπορεί το εξωτερικό του να μην είναι εντυπωσιακό, πέρα από το μέγεθός του, ωστόσο το εσωτερικό του είναι ένα έργο τέχνης. Εάν κάποιος επισκεφτεί το Παρίσι, αξίζει να συνδυάσει τη βόλτα του στον Σηκουάνα με μια επίσκεψη στο παρεκκλήσι. Θα μείνει σίγουρα έκθαμβος από το μεγαλείο του ναού, τα απίστευτα χρώματα και τη μακραίωνη ιστορία.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

•  A brief analysis of the Sainte Chapelle, https://www.academia.edu
• Το ακάνθινο στεφάνι της Παναγίας των Παρισίων, https://mundusest.wordpress.com/

• THE DAZZLING STAINED GLASS WINDOWS OF SAINTE-CHAPELLE, www.parisperfect.com