Της Αννίτας Ελισσαίου,
Το Σάββατο, 26 Σεπτεμβρίου, οι κάλπες άνοιξαν για τους ψηφοφόρους του κρατιδίου Σαμπάχ, στη νοτιοανατολική Μαλαισία. Οι εκλογές, όμως, αυτή τη φορά, έχουν βαρύνουσα σημασία τόσο για την τοπική κοινότητα, όσο και για τη γενικότερη πολιτική σκηνή της χώρας.
Ο πολιτικός κόσμος της Μαλαισίας διακρίνεται από ιδιαίτερες εντάσεις τους τελευταίους έξι μήνες. Οι αναταραχές ξεκίνησαν το Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, όταν ο τότε πρωθυπουργός της χώρας, Mahathir Mohamad, ανακοίνωσε την παραίτησή του, αναλαμβάνοντας χρέη προσωρινού πρωθυπουργού, μέχρι τη διαδοχή του, κατόπιν αιτήματος του Μαλαισιανού βασιλιά. Ευθύς αμέσως, τα άλλα κόμματα της χώρας έσπευσαν να συνάψουν συμφωνίες και συμμαχίες, με στόχο την απόκτηση της πλειοψηφίας στο κοινοβούλιο και το «πράσινο φως» για τη νέα κυβέρνηση. Ο ίδιος ο Mahathir είχε «τάξει» τη θέση του στον πρώην ανταγωνιστή -αλλά νυν σύμμαχό του- Anwar Ibrahim, ως αντάλλαγμα για τη συνδρομή του στη νίκη του κόμματός τους έναντι του προηγούμενου ηγέτη, το 2018. O Anwar φαίνονταν σίγουρος για την απόκτηση της θέσης του πρωθυπουργού, αλλά τα σχέδιά του ανατράπηκαν απροσδόκητα από τον πολιτικό αντίπαλο του συνασπισμού τους, Muhyiddin Yassin.
Ο Muhyiddin πήρε το χρίσμα για την πρωθυπουργία από τον ίδιο το βασιλιά, προκαλώντας αμέσως τις αντιδράσεις των πολιτικών. Αιτία για την άνοδο του Muhyiddin φαίνεται να είναι η αντιπαράθεση μεταξύ Mahathir και Anwar, αμέσως μετά την κατάλυση της συμμαχίας τους, καθώς και οι προσπάθειες πολλών μελών του κόμματος του πρώτου να εμποδίζουν τον δεύτερο να πάρει την εξουσία. Κατά τη διάρκεια των διαφωνιών τους, ωστόσο, ο συνασπισμός του Muhyiddin απέκτησε περισσότερη στήριξη, αναγκάζοντας τους δύο βασικούς του αντιπάλους να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να αποτρέψουν μια ενδεχόμενη επιτυχία του. Χωρίς αποτέλεσμα, όπως φάνηκε, καθώς το κόμμα του Muhyiddin, με μόλις δύο θέσεις περισσότερες από αυτές που χρειάζονταν και την εύνοια του βασιλιά, σχημάτισε τη νέα κυβέρνηση. Σύμφωνα με δήλωση του παλατιού, η απόφαση για την ανάθεση του Muhyiddin έγινε χωρίς καθυστερήσεις, «διότι η χώρα χρειάζεται την κυβέρνηση για την ευημερία του λαού και του έθνους».
Μετά την ανακοίνωση της απόφασης, οι Mahathir και Anwar υποστήριξαν ότι ο Muhyiddin δε διαθέτει πραγματικά την απαραίτητη πλειοψηφία, αμφισβητώντας τη νομιμότητα της ανάθεσής του. Έντονες υπήρξαν και οι αντιδράσεις της κοινωνίας της Μαλαισίας, καθώς τα μελανά σημεία της πολιτικής πορείας του Muhyiddin, αλλά και οι αρχές που ο συνασπισμός του αντιπροσωπεύει, δεν είναι ευνοϊκές. Ο ίδιος δηλώνει Μαλαισιανός συντηρητικός εθνικιστής. Το κόμμα στο οποίο εντάσσεται, το “United Malays National Organization” ή UMNO, βρίσκεται στην εξουσία για σχεδόν έξι δεκαετίες και χαρακτηρίζεται από ποικίλα σκάνδαλα, που αμαυρώνουν τη φήμη του. Ο Muhyiddin είχε διακόψει τις σχέσεις του με το κόμμα, μετά την απόλυσή του, το 2015, αλλά επέστρεψε, έπειτα από τη διάλυση της κυβέρνησης Mahathir. Ως ο αρχηγός, πλέον, το αν οι υπεύθυνοι για τη διαφθορά θα οδηγηθούν στη δικαιοσύνη είναι αμφίβολο, καθώς ο Muhyiddin βασίζεται στη συμπαράσταση των μελών του.
Πέραν, όμως, από τα στίγματα που άφησε η προηγούμενη διακυβέρνηση, ο συνασπισμός του Muhyiddin προκαλεί ανησυχία στα ευάλωτα κοινωνικά στρώματα. Στη συμμαχία του κυριαρχεί η μουσουλμανική πλειοψηφία, καθώς και ένα σκληροπυρηνικό μουσουλμανικό κόμμα, που πιέζει για αυστηρούς ισλαμικούς νόμους. Η αντιπροσώπευση των μειονοτικών ομάδων της χώρας είναι ελάχιστη στις κύριες κυβερνητικές θέσεις, γεγονός που εντείνει τους προβληματισμούς. Παράλληλα, στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει συμπεριλαμβάνονται η τρέχουσα πανδημία, αλλά και τα σοβαρά προβλήματα και βαριά χρέη που ταλανίζουν την οικονομία της Μαλαισίας. Όλα τα παραπάνω δίνουν αφορμή στους πολιτικούς του αντιπάλους για δριμεία κριτική και δυσαρέσκεια το τελευταίο εξάμηνο
Γιατί είναι, λοιπόν, σημαντικές οι εκλογές στο Σαμπάχ; Πρόκειται για την πρώτη εκλογική διαδικασία που λαμβάνει χώρα μετά την άνοδο του Muhyiddin στην εξουσία, και, κατά τρόπο έμμεσο, παίρνει τη μορφή ενός «τεστ δημοτικότητας» για τη νέα κυβέρνηση. Το κλίμα, όμως, είναι τεταμένο και για τις δύο πλευρές. Η ανεπάρκεια της αναπτυξιακής κρατικής βοήθειας, η ισλαμική πολιτική εις βάρος των -μη μουσουλμανικών- αυτoχθόνων πληθυσμών και η αδυναμία αποτελεσματικής προστασίας των ανατολικών συνόρων του Σαμπάχ από τις γειτονικές νότιες Φιλιππίνες συνεισφέρουν στα αρνητικά συναισθήματα μεγάλου μέρους των κατοίκων απέναντι στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Η δοκιμασία για τον Muhyiddin είναι ήδη μεγάλη, έρχεται, όμως, να προστεθεί ένας ακόμα αποσταθεροποιητικός παράγοντας. Λίγες μέρες πριν τις εκλογές, ο Anwar δήλωσε ότι κατέχει πλέον την πλειοψηφία, έχοντας αποκτήσει την υποστήριξη μελών του κοινοβουλίου, ενώ απειλεί να ανατρέψει την τωρινή κυβέρνηση. Ο Muhyddin απέρριψε τους ισχυρισμούς του πολιτικού του αντιπάλου ως ψευδείς, όμως η αποκάλυψη του Anwar ενέτεινε τις αβεβαιότητες ακόμη και στο εσωτερικό του κόμματος. Επομένως, η νίκη στις εκλογές είναι υψίστης σημασίας και για τους δύο πολιτικούς, καθώς θα τους εξασφαλίσει αυτό που χρειάζονται περισσότερο αυτήν τη στιγμή: πολιτική ισχυροποίηση. Το μόνο που θα αποφασίσει αν οι δύο αντίπαλοι θα πετύχουν τον στόχο τους, είναι το εκλογικό αποτέλεσμα.
Αργότερα την ίδια μέρα, οι κάλπες κλείνουν, οι ψήφοι μετρούνται και η τελική καταμέτρηση βγαίνει στη δημοσιότητα: ο συνασπισμός του Muhyiddin έχει κερδίσει την απλή πλειοψηφία για το σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης του Σαμπάχ. Η υπόσχεση του Muhyiddin για ανάπτυξη στην περιοχή φαίνεται να κέρδισε την προτίμηση των ψηφοφόρων. Η νίκη αυτή δε θα είναι αρκετή για να αλλάξει δραματικά την ισορροπία ισχύος στη χώρα ή να φέρει την ευημερία. Συμβάλλει, όμως, εμφανώς, όπως αναφέρθηκε στην πολιτική ενδυνάμωση του Muhyiddin για το επόμενο χρονικό διάστημα, επικυρώνοντας την κυβέρνησή του και εξαλείφοντας ορισμένες από τις αμφιβολίες που έχουν εκφραστεί τους τελευταίους μήνες.
Η πορεία της πολιτικής σκηνής της Μαλαισίας θα καθοριστεί προσεχώς. Ο Muhyiddin θα παραμείνει στην εξουσία, έχοντας κερδίσει στο «τεστ» της κυβέρνησής του, στη διάρκεια των εκλογών του Σαμπάχ. Η νίκη του αποτελεί μια προσωρινή ανακούφιση από τους ενδοιασμούς και τις ενστάσεις -εσωτερικές και εξωτερικές-, τα προβλήματα και τις πιέσεις των προηγούμενων μηνών, ενώ δεν αποκλείεται να ανοίξει το δρόμο για πρόωρες εθνικές εκλογές. Η ανάγκη για σταθερότητα, σε μια περίοδο οικονομικών ταραχών και υγειονομικής κρίσης, απαιτεί ένα δυνατό πολιτικό πρόγραμμα, που ο Muhyiddin θα πρέπει να επιδείξει, ανεξάρτητα από την ημερομηνία των επόμενων εθνικών εκλογών. Η Μαλαισία φαίνεται να εισέρχεται σε μια νέα πολιτική περίοδο, με ανθεκτικότερη κυβέρνηση και λιγότερες αναταραχές. Η σταθερότητα αυτή θα κλονιστεί μόνο αν -τελικά- οι ισχυρισμοί του Anwar είναι αληθείς…
