Της Ήρας Βοντίτσου,
Το FOMO είναι ένα ακμάζον πρόβλημα, ιδιαίτερα εμφανές στις δυτικές κοινωνίες, με το οποίο οι περισσότεροι -αν όχι όλοι- έχουμε έρθει αντιμέτωποι. Πρόκειται για το “Fear Of Missing Out” ή διαφορετικά για τον φόβο του να μένεις στην απ’ έξω. Στην ουσία είναι μία αγχώδης κατάσταση κατά την οποία δυσκολευόμαστε να απορρίψουμε προτάσεις και ευκαιρίες, διότι θεωρούμε ότι οι άλλοι θα καταλήξουν να υπερέχουν σε διάφορους τομείς συγκριτικά με εμάς. Αποτελεί ένα ζήτημα που επηρεάζει ποικιλοτρόπως την καθημερινότητά μας και αρκετές φορές συνοδεύεται από χαμηλή αυτοπεποίθηση. Συχνά πιστεύουμε ότι οι γύρω μας θα βιώσουν καλύτερες καταστάσεις, θα περάσουν ομορφότερα, θα μάθουν περισσότερα, θα ανέλθουν ευκολότερα και γρηγορότερα επαγγελματικά και γενικά θα γίνουν πιο αποδεκτοί από τον περίγυρό τους.
Επιπλέον, εκφράζεται και ως φόβος για το ότι, αν απαντήσουμε αρνητικά σε κάτι που προκύπτει, η ίδια ή ενδεχομένως κάποια καλύτερη ευκαιρία δε θα ξαναεμφανιστεί, με αποτέλεσμα να πιέζουμε τον εαυτό μας να μπαίνει διαρκώς σε όλο και περισσότερες καταστάσεις. Το πρόβλημα γίνεται φανερό στο γεγονός ότι καταλήγουμε να γεμίζουμε σε υπερβολικό βαθμό το πρόγραμμά μας, και μάλιστα πολλές φορές με πράγματα που δεν επιλέγουμε καν με βάση τα δικά μας θέλω. Έτσι, φτάνουμε σε σημείο να κουραζόμαστε υπερβολικά, να μην είμαστε τόσο αποδοτικοί όσο θέλουμε και να έχουμε μέρες γεμάτες αρνητικότητα και στρες.
Συναντάται σε σημαντικό βαθμό στην εκπαιδευτική και επαγγελματική ζωή, στην οποία συχνά προκύπτουν διλήμματα ως προς το σε ποιες ενέργειες πρέπει να προβούμε, προκειμένου να πετύχουμε το επιθυμητό επίπεδο εξέλιξης. Πρόκειται για περιβάλλοντα, άκρως ανταγωνιστικά, στη σύγχρονη εποχή και δεν είναι λίγες οι φορές που παρουσιάζονται πάνω από μία επιλογές και καλούμαστε να πάρουμε την κατάλληλη απόφαση. Σε αυτό το σημείο έρχεται το FOMO και μας ωθεί στο να κάνουμε περισσότερα από αυτά που πραγματικά επιθυμούμε και μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες και τα θέλω μας. Η ιδέα ότι ο διπλανός μας πρόκειται να αρπάξει περισσότερες ευκαιρίες από εμάς, μας κάνει να γεμίζουμε το πρόγραμμά μας με παραπάνω μαθήματα, εργασίες, ευθύνες, ώστε να νιώσουμε ότι είμαστε ικανοί να τον ανταγωνιστούμε και να φτάσουμε σε ένα καλύτερο από εκείνον σημείο. Ακόμη, αρκετές φορές αρνούμαστε να απορρίψουμε μια πρόταση ή ακόμα και μια ήδη υπάρχουσα κατάσταση που θεωρητικά είναι αρκετά καλή, αποκλειστικά και μόνο επειδή γνωρίζουμε εκ των προτέρων ότι αυτή η απόφαση θα προκαλέσει αρνητικές αντιδράσεις.
Ένας ακόμα τομέας, στον οποίο γίνεται αντιληπτή η παρουσία του FOMO, είναι οι κοινωνικές σχέσεις. Η επιθυμία μας να είμαστε αρεστοί και αγαπητοί οδηγεί σε δυσκολία στο να λέμε όχι. Κατ’ αυτό τον τρόπο, ακολουθούμε τα θέλω ατόμων με τα οποία συναναστρεφόμαστε, ακόμα κι αν αυτά δε συμβαδίζουν ιδιαίτερα με τα δικά μας. Καταλήγουμε να οδηγούμαστε σε τρόπους διασκέδασης αποδεκτούς από την πλειοψηφία και δε χάνουμε ευκαιρίες για αλληλεπίδραση με πολύ κόσμο. Αυτό έχει ενισχυθεί από την άνοδο του κόσμου των social media. Σε έναν κόσμο που με κάποια κλικ μπορείς να δημοσιεύσεις και να δεις οτιδήποτε διαδραματίζεται γύρω σου και που επικρατεί το «φαίνεσθαι» είναι λογικό να αισθανόμαστε ότι είμαστε χειρότεροι από τους άλλους, αν δεν ακολουθήσουμε το ίδιο μονοπάτι.
Δεν είναι εύκολο να αντιμετωπιστεί το συγκεκριμένο θέμα. Παρόλα αυτά, δεν είναι και απίθανο. Η προσπάθεια ξεκινάει από την αναγνώριση της ύπαρξής του. Έχει σημασία το να παρατηρούμε τη στάση που κρατάμε σε ποικίλες καταστάσεις καθημερινά και να θέτουμε σε τακτά χρονικά διαστήματα στον εαυτό μας το ερώτημα του ποια είναι τα πραγματικά μας «θέλω». Στη συνέχεια, έχοντας καταλήξει σε κάποια συμπεράσματα, οφείλουμε να απομακρύνουμε από την ζωή μας όσα δεν ικανοποιούν τις επιθυμίες μας και να επιδιώξουμε να έρθουμε πιο κοντά σε ευκαιρίες που ανταποκρίνονται σε όσα θέλουμε οι ίδιοι να βιώσουμε.
Αντίθετη έννοια του FOMO είναι το JOMO, δηλαδή το “Joy Of Missing Out”, η απόλαυση του να είμαστε στην απ’ έξω. Αναφέρεται στην ικανότητα να απολαμβάνουμε όλα όσα ζούμε, χωρίς να μας απασχολεί διαρκώς το τι κάνουν οι γύρω μας και το πως μπορούμε να τους ανταγωνιστούμε. Είναι ενδεχομένως κάτι που δεν μπορεί να επιτευχθεί σε απόλυτο βαθμό, δεδομένου ότι από την φύση μας είμαστε κοινωνικά και εν μέρει ανταγωνιστικά όντα και ότι, όπως προαναφέρθηκε, αυτό προωθείται ακόμα περισσότερο από τα κοινωνικά δίκτυα. Ωστόσο, η σκέψη ότι ίσως μπορούμε να το φτάσουμε έστω σε κάποιο βαθμό αποτελεί την κατάλληλη βάση για να προσπαθήσουμε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Elizabeth Scott, How to Deal With FOMO in Your Life, February 19, 2020. Διαθέσιμο σε https://www.verywellmind.com/how-to-cope-with-fomo-4174664
- JOMO vs FOMO: the joy of missing out. Διαθέσιμο σε https://www.connectionsbyfinsa.com/jomo-vs-fomo-joy-of-missing-out/?lang=en#:~:text=JOMO%20is%20the%20acronym%20for,not%20being%20the%20%E2%80%9Ccoolest%E2%80%9D.
- The Brain Hacking Academy, Επ. 20: FOMO – Ο φόβος του να μένεις στην απ’ έξω, Μάιος 2019. Διαθέσιμο σε https://open.spotify.com/episode/75nuPmO1Pk8rv3LpQujdo2
ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ
