Του Γιώργου Δαλακούρα,
Η Ελπίδα Χωματιανού, ή, όπως έγινε γνωστή, Σπεράντζα Βρανά, ήταν Ελληνίδα ηθοποιός, γνωστή τόσο για τις εξαιρετικού επιπέδου δουλειές της όσο και για το τσαγανό της και τον ελεύθερο λόγο της.
Γεννήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 1928 στο Μεσολόγγι, αλλά, ουσιαστικά, μεγάλωσε χωρίς τους γονείς της, καθώς τους έχασε σε μικρή ηλικία. Η καριέρα της δεν άργησε να ξεκινήσει. Μόλις σε ηλικία δεκαπέντε ετών, ξεκίνησε να εργάζεται σε περιοδεύοντες θιάσους, τα γνωστά μπουλούκια. Τα πρώτα της βήματα, αν και έγιναν σε χρόνους ταραγμένους, τής έμειναν ανεξίτηλα, διότι βίωσε εμπειρίες έντονες στην υπό κατοχή ελληνική επαρχεία.
Μεταπολεμικά, το 1948, θα κάνει το πρώτο της μεγάλο επαγγελματικό βήμα. Ο Αλέκος Σακελλαρίου και ο Χρήστος Γιαννακόπουλος την εμπιστεύθηκαν για την επιθεώρηση Άνθρωποι Άνθρωποι. Η μεγάλη της αγάπη και το πάθος της θα είναι για μια ζωή το θεατρικό σανίδι. Δύο χρόνια αργότερα, θα κάνει και το κινηματογραφικό της ντεμπούτο, με την ταινία Έλα στο θείο. Οι συμμετοχές της, ωστόσο, στις ταινίες Το σωφεράκι και Η Ωραία των Αθηνών, το 1954, έδωσαν τεράστια ώθηση στην καριέρα της τόσο λόγω των αξεπέραστων ερμηνειών της όσο και των ανεπανάληπτων κομματιών, που ερμήνευσε.
Η Σπεράντζα Βρανά επρόκειτο να καθιερωθεί ως μία περσόνα, η γυναικά που είναι ανεξάρτητη, δυναμική, δεν δειλιάζει, έχει αυτοπεποίθηση και γνωρίζει πως είναι ωραία. Οι δουλειές της θα ενέχουν αυτά τα χαρακτηριστικά, επιτρέποντάς της να καθιερωθεί καλλιτεχνικά σε ένα μοτίβο ρόλων, χωρίς, ωστόσο, να εγκλωβιστεί. Αλησμόνητη θα παραμείνει η συμμετοχή της στην ταινία Η κάλπικη λίρα.
Αν και εγκατέλειψε το θέατρο, το 1979, το ταλέντο της, το οποίο ήταν αστείρευτο, την οδήγησε σε νέα μονοπάτια, πέραν αυτού και του κινηματογράφου. Θα συνειδητοποιήσει τις δυνατότητες της γραφής της και θα αφήσει ως παρακαταθήκη και το συγγραφικό της έργο, με κορυφαίο δείγμα την αυτοβιογραφία της, το έργο Τολμώ.
Στα τέλη του 20ου και στις αρχές του 21ου αιώνα, ενώ έχει καθιερωθεί από καιρό στις καρδιές του κόσμου ως μία αγαπημένη ηθοποιός, θα κάνει την εμφάνισή της και τηλεοπτικά τόσο στη δημόσια όσο και στην ιδιωτική τηλεόραση.
Η Σπεράντζα Βρανά άφησε την τελευταία της πνοή στις 29 Σεπτεμβρίου 2009. Αιτία του θανάτου της ήταν η ανακοπή καρδιάς.
