Του Κωνσταντίνου-Ειρηναίου Σταμούλη,
Τις τελευταίες ημέρες γίνεται όλο και πιο έντονη η συζήτηση περί αποστρατικοποίησης των ελληνικών νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Ανέκαθεν το συγκεκριμένο ζήτημα αποτελούσε αίτημα της Τουρκικής πλευράς η οποία του προσέδιδε ανάλογα με τις περιστάσεις, περισσότερη ή λιγότερη βαρύτητα στην ατζέντα των διεκδικήσεών της. Η ανακοίνωση όμως που εκδόθηκε μετά τη λήξη του Συμβουλίου Ασφαλείας της Τουρκίας, φωτογραφίζει ξανά το αίτημα για αποστρατικοποίηση, ενώ υψηλόβαθμα στελέχη της Τουρκικής κυβέρνησης μιλούν πλέον ανοιχτά για αυτή.
Γυρνώντας το χρόνο πίσω…
Για να έχουμε και μια ευρύτερη εικόνα βασισμένη στο Διεθνές Δίκαιο, σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923) και τη Συνθήκη των Παρισίων (1947), τα νησιά Λέσβος, Χίος, Σάμος, Ικαρία υπήρξαν μερικώς αποστρατικοποιημένα, ενώ τα Δωδεκάνησα πλήρως αποστρατικοποιημένα. Ωστόσο έπειτα από τα «τραυματικά» γεγονότα του 1974, με την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, η ελληνική πλευρά μερίμνησε για τον εξοπλισμό τους και έστειλε στρατό καθώς παράλληλα η Τουρκία είχε προβεί στη δημιουργία της «στρατιάς του Αιγαίου» ή «5ης στρατιάς», που ανέπτυσσε επιθετική συμπεριφορά ενώ την ίδια στιγμή διέθετε περίπου 600 αποβατικά σκάφη. Η Ελλάδα, εξέλαβε τις κινήσεις αυτές ως απειλή για την εδαφική της ακεραιότητα και επικαλέστηκε το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη του Ο.Η.Ε. αναφορικά με το δικαίωμα αυτοάμυνας, προκειμένου να επανδρώσει τα νησιά.
Οι τουρκικοί ελιγμοί
Η αναφορά στα παραπάνω δεδομένα αποσκοπεί στην ποιοτικότερη ερμηνεία των Τουρκικών κινήσεων σήμερα. Η επαναφορά λοιπόν από πλευράς Τουρκίας του ζητήματος της αποστρατικοποίησης, έγκειται ως απάντηση στις ελληνικές θέσεις περί προσφυγής και επίλυσης των διαφορών μας με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Έτσι, με βάση την αντίληψή τους, αφού εμείς θεωρούμε ότι μας συμφέρει ο συγκεκριμένος τρόπος, οι Τούρκοι από πλευράς τους ανταπαντούν με τα παραπάνω, φωτογραφίζοντας ότι δεν μας συμφέρει πραγματικά και ότι και οι ίδιοι μπορούν να διεκδικήσουν τις επιδιώξεις τους ακόμα και με τον τρόπο αυτό.
Ζητούμενο η εθνική ενότητα
Απέναντι σε αυτούς τους διαπραγματευτικούς ελιγμούς της Τουρκίας, οφείλουμε να έχουμε απάντηση η οποία θα χαρακτηρίζεται από διεθνή ισχύ, διπλωματική αποτελεσματικότητα και θα εκπορεύεται από την εθνική συνεννόηση. Οφείλουμε να έχουμε μία απάντηση η οποία δεν θα περιλαμβάνει βήματα προς τα πίσω, αλλά γενναία άλματα υπεράσπισης κάθε τετραγωνικού μέτρου της εδαφικής μας κυριαρχίας. Σε αυτό το πλαίσιο μερίδιο ευθύνης φέρει τόσο η κυβέρνηση όσο και η αντιπολίτευση. Η κυβέρνηση από τη μεριά της προκειμένου οι πράξεις της και οι δημόσιες τοποθετήσεις των στελεχών της να μην παρεκκλίνουν από τη γραμμή του εθνικού μας συμφέροντος. Η διάθεση για διάλογο οφείλει να είναι υπαρκτή, όχι όμως το ίδιο και η διάθεση για υποχωρήσεις από καθετί που μας αναλογεί. Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι οι εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά, μετά τη στροφή της τουρκικής διπλωματίας και την σκλήρυνση των θέσεων της απέναντι στην Ελλάδα, καθιστούν ακόμα πιο δύσκολη την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών σε διμερές επίπεδο. Η αντιπολίτευση οφείλει να συνδράμει και αυτή με τη σειρά της. Να ασκεί παραγωγικά την κριτική της και να είναι κάθετη στη περίπτωση της αποστρατικοποίησης. Να μην περιορίζεται στο να εξαπολύει κατηγορίες για αδράνεια προς την κυβέρνηση, αλλά να συνεισφέρει ώστε ακόμα και αν η αδράνεια είναι όντως υπαρκτή, να δώσει τη θέση της στην ενεργή υπεράσπιση των ελληνικών θέσεων. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, μιλώντας στον ΣΚΑΪ ξεκαθάρισε ότι «καμία ελληνική κυβέρνηση δε συζητά την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών», ενώ ανέφερε ότι «η Τουρκία δεν έχει κανένα λόγο στα Δωδεκάνησα γιατί δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος» συμπληρώνοντας πως «η Ελλάδα θα κάνει τα πάντα για να διαφυλάξει την κυριαρχία της».
Τα περιθώρια στενεύουν και οφείλουμε να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων λαμβάνοντας τις αναγκαίες εκείνες πρωτοβουλίες για να οριοθετήσουμε και να ασκήσουμε τα οικονομικά μας συμφέροντα στο Αιγαίο, χωρίς να δεσμευόμαστε από τεχνητά αδιέξοδα και χωρίς οι ίδιοι να βυθιζόμαστε στον φαύλο κύκλο της εσωστρέφειας. Φωνές περί αποστρατικοποίησης των νησιών οι οποίες ακούγονται εντός συνόρων εν ονόματι μιας δήθεν αντι-μιλιταριστικής διαχείρισης, μοιάζουν άτοπες και μονάχα διχασμό μπορούν να επιφέρουν, σε καιρούς που η γείτονος χώρα δρα επιθετικά και απρόβλεπτα και σε καιρούς που η εθνική ενότητα είναι το ζητούμενο.
