Της Νικολίνας Σκόνδρα,
Η Μαρίε Ούντερ (27 Μαρτίου 1883-25 Σεπτεμβρίου 1980) μπορεί να θεωρηθεί ως μια από τις σπουδαιότερες ποιήτριες της Εσθονίας, καθώς ήταν αρκετές φορές υποψήφια για το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ήταν αντισυμβατικό πνεύμα και ο ερωτισμός στην ποίησή της προκάλεσε αντιδράσεις. Τα έργα της έχουν μεταφραστεί σε τουλάχιστον 26 γλώσσες.
Σε αυτό το σημείο, θα παραθέσουμε μερικά βιογραφικά στοιχεία της ποιήτριας. Η Ούντερ γεννήθηκε στο Ταλίν, όπου και φοιτούσε σ’ ένα ιδιωτικό γερμανικό σχολείο θηλέων. Στη συνέχεια, εργάστηκε σ’ ένα βιβλιοπωλείο και στον ελεύθερο χρόνο της έγραφε ποιήματα στα γερμανικά. Το 1902, παντρεύτηκε τον Καρλ Χάκερ, με τον οποίο απέκτησαν δύο παιδιά και ζούσαν σ’ ένα προάστιο της Μόσχας. Όμως, το 1904, ερωτεύτηκε τον καλλιτέχνη Αντς Λαϊκμάα, ο οποίος την έπεισε να μεταφράσει τα ποιήματά της στα εσθονικά και να τα δημοσιεύσει σε τοπικές εφημερίδες. Στη συνέχεια, το 1913, γνώρισε τον Άρτουρ Άντσον, ο οποίος δούλευε ως γραμματέας της, ώσπου, το 1924, τον παντρεύτηκε.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι, το 1922, η ποιήτρια υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εσθονικής Ένωσης Συγγραφέων. Ακόμα, τη δεκαετία του 1920, η Ούντερ απέκτησε διασυνδέσεις με τον Ρώσο ποιητή, Ίγκορ Σεβεργιάνιν, ο οποίος δημοσίευσε ένα βιβλίο με μεταφράσεις από την Ούντερ. Είναι γεγονός ότι έζησε σε μια περίοδο ταραγμένων χρόνων. Από τη μια πλευρά, έζησε την καλλιτεχνική άνθιση του μεσοπολέμου. Τότε, στην Εσθονία, άρχισε να καλλιεργείται μια λογοτεχνική γλώσσα και μια πνευματική ταυτότητα. Όταν, όμως, το 1944, η ΕΣΣΔ ανακατέλαβε την Εσθονία, ο σοβιετικός ολοκληρωτισμός επέβαλε ένα καθεστώς λογοκρισίας και δίωξης. Με αυτόν τον τρόπο, η ελεύθερη έκφραση έπαψε να υφίσταται, αφού οι καλλιτέχνες διώκονταν και η τέχνη άρχισε να προπαγανδίζει πολιτικές σκοπιμότητες. Τότε, η ποιήτρια, μαζί με την οικογένειά της, κατέφυγαν στη Σουηδία, όπου διέμεναν σ’ έναν προσφυγικό καταυλισμό. Βέβαια, το 1945, μετακόμισαν σ’ ένα προάστιο της Στοκχόλμης, όπου έζησε μέχρι τον θάνατό της.
Ένα από τα πιο γνωστά της ποιήματα είναι η «Έκσταση»:
Α, τι πιο όμορφο από τούτη τη ζωή
τη δυνατή ορμή που ’χει το αίμα!
Στην ποθοπλάνταχτη Χαρά δεν βάζω τέρμα,
Ποτέ δεν ήμουν ήσυχη και υπολογιστική.
Στα πόδια μου πέφτει λαθραία
του φουστανιού μου ο ανοιχτοπράσινος αφρός
σκορπάει και θροΐζει ένα μετάξι φως,
δίχως φουστάνι η γυναίκα είν’ πιο ωραία.
Γιατί το ηλιοτρόπιο τόσο μοσχοβολά;
Είναι η ιστορία της ζωής μου σήμερα αλλαγμένη;
Αχ, από τέτοιο σόι είμαι φτιαγμένη
για να ρουφάω αχόρταγα την κάθε ομορφιά.
Λαίμαργα αδειάζω τη ζωή, όσο η ψυχή το αντέχει
σαν τον ετοιμοθάνατο που χρόνο πια δεν έχει.
