Της Δέσποινας Άλβα,
Η πρόσφατη ανακοίνωση διεξαγωγής δημοψηφίσματος στην Αλγερία για την αναθεώρηση του υφιστάμενου συντάγματος, φαίνεται ότι δύναται να αποτελέσει το εφαλτήριο για τη δημιουργία μιας νέας πολιτικής πραγματικότητας, που πιθανόν αποτελέσει και την ταφόπλακα σε ένα μακρόσυρτο πολιτικό και κοινωνικό αναβρασμό. Έπειτα από μια πολυετή πολιτική αστάθεια, και εν μέσω έντονων λαϊκών διαμαρτυριών, την 1η Νοεμβρίου θα διεξαχθεί δημοψήφισμα για την αναθεώρηση του συντάγματος, όπως είχε υποσχεθεί ο νυν Πρόεδρος, Abdelmadjid Tebboune, στους διαδηλωτές και ακτιβιστές του αντιπολιτευτικού κινήματος Hirak, που επί μήνες μάχονται για ουσιαστικές πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις.
Από το Φεβρουάριο του 2019, το κίνημα Hirak, μέσω μαζικών διαδηλώσεων, πρωτοστατεί στην κοινωνικοπολιτική σκηνή της Αλγερίας και μάχεται για την κατάργηση του υφιστάμενου πολιτικού καθεστώτος, την καταπολέμηση της διαφθοράς, την ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος, την ισότητα των πολιτών έναντι του νόμου, την εγκαθίδρυση νόμιμων συνθηκών διεξαγωγής εκλογών και εν γένει για τη μετάβαση σε ένα δημοκρατικό καθεστώς που δεν θα ελέγχεται από τον στρατό. Η μαζική λαϊκή κινητοποίηση πυροδοτήθηκε έπειτα από την ανακοίνωση του πρώην προέδρου της Αλγερίας, Abdelazz Bouteflika, ότι πρόκειται να διεκδικήσει για 5η φορά την προεδρία της χώρας στην τότε επικείμενη εκλογική αναμέτρηση. Ο Bouteflika, το όνομα του οποίου ταυτίστηκε με την αυταρχική διακυβέρνηση και τη διαφθορά στην Αλγερία, παρέμεινε στο τιμόνι της χώρας από το 1999 ως και το 2019, όπου και παραιτήθηκε έπειτα από τις έντονες εσωτερικές αντιδράσεις.
Παρά τις προσπάθειες του κινήματος Hirak για μη διεξαγωγή εκλογών υπό την υπάρχουσα πολιτική κατάσταση, οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν τελικά το Δεκέμβριο του 2019, αναδεικνύοντας νικητή τον νυν Πρόεδρο, Tebboune. Ο τελευταίος, μπορεί να έλαβε ποσοστό 58%, ωστόσο η συμμετοχή των ψηφοφόρων άγγιξε μόλις το 40%. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι ο νέος πρόεδρος αποτελούσε στενό συνεργάτη του πρώην προέδρου, καθιστούν την εκλογική διαδικασία μάλλον πολιτική στρατηγική κίνηση, σε μια προσπάθεια κατευνασμού του λαού. Για το κίνημα Hirak, η εκλογή Tebboune δεν πρόκειται να επιφέρει καμία ουσιαστική αλλαγή, ενώ, ταυτόχρονα, αντιμετωπίζεται ως η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος.
Έκτοτε, παρότι ο Tebboune εκκίνησε το διάλογο με το λαό, ελευθερώνοντας αρκετούς κρατούμενους και συγκροτώντας επιτροπή για την αναθεώρηση του συντάγματος, το Hirak εξακολουθεί να μάχεται για την οικοδόμηση μιας νέας Αλγερίας, βασισμένης σε δημοκρατικά θεμέλια. Φαίνεται ότι οι ακτιβιστές ανησυχούν για το εάν και κατά πόσο το δημοψήφισμα αποσκοπεί στη σίγαση της φωνής του κινήματος, μέσω μιας φαινομενικής αλλαγής και αναδιάταξης του πολιτικού συστήματος. Ωστόσο, σύμφωνα με τον πρόεδρο Tebboune, μέσω του δημοψηφίσματος για την αναθεώρηση του συντάγματος, πρόκειται να μπει ένα τέλος σε μια σειρά άλυτων ζητημάτων, προχωρώντας, έτσι, στον εκδημοκρατισμό της χώρας. Συγκεκριμένα, κατόπιν του δημοψηφίσματος, πρόκειται να εξισορροπηθούν οι εξουσίες μεταξύ προέδρου και πρωθυπουργού, ενώ, παράλληλα, προβλέπεται η δημιουργία ανεξάρτητης εκλογικής αρχής, καθώς και συνταγματικού δικαστηρίου. Επίσης, όσον αφορά τη θητεία του εκάστοτε προέδρου, θα θεσμοθετηθεί όριο δύο θητειών. Τέλος, ο ρόλος του κοινοβουλίου και της δικαιοσύνης πρόκειται να ενισχυθεί, περιορίζοντας εκείνο του στρατού, ο οποίος μέχρι σήμερα αποτελεί κύριο πυλώνα του καθεστώτος.
Εκτός από την πολιτική κρίση, τη γέννηση του κινήματος Hirak αδιαμφισβήτητα ώθησε και η οικονομική κατάσταση που ταλανίζει το κράτος της Βόρειας Αφρικής. Ειδικότερα, η Αλγερία ούσα σημαντικός εξαγωγέας πετρελαίου και φυσικού αερίου, βασίζει την οικονομική της ασφάλεια στην παραγωγή, εκμετάλλευση και διακίνηση ενεργειακών πόρων. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια οδήγησε στην πτώση των τιμών του πετρελαίου, κι ως εκ τούτου, στη συγκέντρωση του εναπομείναντος πλούτου από την κυρίαρχη ελίτ.
Ο πολυετής πολιτικοκοινωνικός αναβρασμός, εκτός από εσωτερική αστάθεια και ανασφάλεια, δύναται να προκαλέσει προβληματισμό και ανασφάλεια και σε άλλες περιφερειακές οντότητες, εκτός της Αφρικής. Συγκεκριμένα, η Αλγερία ως ενεργειακή δύναμη, αποτελεί σημαντική ενεργειακή αρτηρία για τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ηπείρου. Μάλιστα, η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία αποτελούν βασικούς εξαγωγικούς προορισμούς των προϊόντων της αφρικανικής χώρας. Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι πιθανά προβλήματα στην ενεργειακή τροφοδοσία της χώρας, λόγω της εσωτερικής αστάθειας, δύνανται να επηρεάσουν και την τροφοδοσία μιας σειράς χωρών, για τις οποίες η παροχή ενέργειας από κράτη εκτός της Ρωσίας κρίνεται ζωτικής σημασίας για την ενεργειακή τους ασφάλεια.
Συμπερασματικά, για το τέλος της πολιτικής και οικονομικής κρίσης στην Αλγερία, η μεταρρύθμιση του πολιτικού της συστήματος αποτελεί μονόδρομο. Μένει να δούμε αν το δημοψήφισμα δύναται να αποτελέσει το ορόσημο της αλλαγής και το εφαλτήριο μιας νέας πολιτικής πραγματικότητας ή αν αποτελεί ένα ακόμα επικοινωνιακό παιχνίδι της διεφθαρμένης εξουσίας της χώρας.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1997, όπου και διαμένει ως σήμερα. Είναι απόφοιτη του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της, πραγματοποίησε πρακτική άσκηση στη Β2 Διεύθυνση του Υπουργείου Εξωτερικών, όπου ασχολήθηκε με τις Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις της Ελλάδας με χώρες Βαλκανικής, Ρωσίας και λοιπών χωρών Κ.Α.Κ.. Από τον Οκτώβριο του 2018, είναι δόκιμη ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων στον Τομέα Ρωσίας, Ευρασίας και Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης. Ομιλεί την αγγλική, γαλλική και ρωσική γλώσσα. Τέλος, αγαπάει ιδιαίτερα τα ταξίδια, τα οποία θεωρεί πηγή προσωπικής εξέλιξης.
