Της Μαριλίνας Γερασίμου,
Πρόσφατα παρακολούθησα την καινούργια γαλλική ταινία που ανέβηκε στο Netflix αυτόν το Σεπτέμβρη με τον τίτλο “Cuties” (στα γαλλικά Mignonnes). Η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός εντεκάχρονου κοριτσιού από τη Σενεγάλη που κατοικεί και μεγαλώνει στη Γαλλία, η οποία προκειμένου να επαναστατήσει απέναντι στην αυστηρή και συντηρητική οικογένεια της αποφασίζει να συμμετάσχει σε ένα χορευτικό γκρουπ με άλλα τρία κορίτσια της ηλικίας της. Η αλήθεια είναι ότι ξεκίνησα ήδη με προκατάληψη να τη δω, καθώς ανακάλυψα την ύπαρξή της μέσα από το κίνημα που δημιουργήθηκε για τη διαγραφή της από την πλατφόρμα. Παρόλα αυτά, την παρακολούθησα με μεγάλη προσοχή προκειμένου να ανακαλύψω τι ήταν αυτό που εξόργισε τόσο κόσμο, ώστε να ζητήσουν τη διαγραφή της.
Δεν δυσκολεύτηκα ιδιαίτερα να διακρίνω αυτά τα στοιχεία. Δεν ήταν μόνο η χορογραφία τύπου commercial dance που θύμιζε έντονα video clip δημοφιλούς trap τραγουδιού, ούτε τα εντελώς ακατάλληλα για κορίτσια στην προεφηβεία ρούχα. Ήταν περισσότερο η τρομερή εξοικείωση που φαίνονταν να έχουν τα παιδιά στην ταινία με κάθε είδους σεξουαλικής δραστηριότητας που με έκανε να αισθανθώ άβολα. Ήταν επίσης το γεγονός, πως στο τέλος της ταινίας, η πρωταγωνίστρια καθώς χορεύει φαίνεται σε μια στιγμή διαύγειας να αντιλαμβάνεται τι κάνει, φεύγει από τη σκηνή, φοράει ένα απλό τζιν και ένα μπλουζάκι, πάει να συναντήσει την οικογένεια της σε μια οικογενειακή γιορτή και στην τελευταία σκηνή παίζει σκοινάκι με τα υπόλοιπα κορίτσια εκεί. Ταυτόχρονα, όμως, τα υπόλοιπα τρία κορίτσια συνέχισαν ατάραχα το χορό. Σαν να υπονοούσε πως η κουλτούρα της πρωταγωνίστριας ήταν το καταλυτικό στοιχείο για την αποχώρηση της και όχι κάποιο γενικό αίσθημα συνείδησης ή ηθικής. Τα υπόλοιπα κορίτσια, αναθρεμμένα με τη φιλελεύθερη, ευρωπαϊκή νοοτροπία δεν έχουν τέτοιους συναισθηματισμούς.
Προβληματίστηκα αρκετά γύρω από την ταινία και τα όσα προέβαλε. Δεν έχω καταλήξει ακόμα εάν όντως πρόκειται περί καυτηριασμού του φαινομένου της παιδικής σεξουαλικοποίησης ή αν το προωθεί παρουσιάζοντας το σαν κάτι φυσιολογικό. Όμως πέρα από αυτή τη μία ταινία και τις αντιδράσεις που εγέρθηκαν γύρω της, αυτό που πραγματικά με απασχόλησε ήταν το να αναζητήσω πώς τα ίδια τα παιδιά αντέδρασαν σε αυτήν και όχι οι γονείς τους. Παρόλο που η ταινία έχει χαρακτηριστεί από το Netflix ως ακατάλληλη για ανηλίκους κάτω των 16 ετών, ήταν πολύ εύκολο να βρω στο Twitter εφήβους που όχι μόνο είχαν δει την ταινία αλλά την είχαν σχολιάσει κιόλας.
Σε κάποια από τα σχόλια έδιναν συγχαρητήρια στα κορίτσια της ταινίας για τις εξαιρετικές χορευτικές τους ικανότητες, ενώ άλλοι εύχονταν να μπορούσαν να χορέψουν και αυτοί με τον ίδιο τρόπο. Στην πλειοψηφία τους ανέφεραν πως δεν καταλαβαίνουν προς τι ο σάλος σχετικά με την ταινία, εκείνοι δεν έβρισκαν τίποτα το ενοχλητικό και αφύσικο ενώ κάποιοι δήλωναν απογοητευμένοι που δεν έμαθαν αν τελικά τα κορίτσια της ταινίας κέρδισαν το διαγωνισμό χορού.
Έπειτα από τα ευρήματα αυτά κατέληξα στο εξής συμπέρασμα: οι ρίζες της παιδικής σεξουαλικοποίησης είναι πιο βαθιές από όσο νόμιζα. Δεν είναι μόνο ότι τέτοια παραδείγματα προβάλλονται ανενόχλητα σε κάθε είδους πλατφόρμες και μέσα, είναι ότι και τα ίδια τα παιδιά το αντιλαμβάνονται ως κάτι φυσιολογικό πλέον. Η ανεμπόδιστη πρόσβαση των παιδιών και των εφήβων σε τέτοιες εικόνες, οι οποίες βρίσκονται παντού γύρω μας, από διαφημίσεις μέχρι ταινίες και video clip τραγουδιών, τα έχει εξοικειώσει σε τέτοιο βαθμό με τη σεξουαλικοποίηση και έχει εισβάλλει στη ζωή τους σε μία ηλικία ακόμα τρυφερή, με τόσο επιθετικό και ταυτόχρονα ύπουλο τρόπο, ώστε η μετάβαση από τα κινούμενα σχέδια στις εικόνες αυτές είναι πλέον σχεδόν αυτόματη.
Τα θέματα που παρουσιάζονται είναι πολλά. Και πρέπει να διευκρινίσω πως η αντίρρηση και ο σκεπτικισμός γύρω από την παιδική σεξουαλικοποίηση δεν είναι θέμα συντηρητισμού ή ηθικισμού ή «κουλτούρας» όπως η ταινία άφησε να εννοηθεί. Η εναντίωση στην παρουσίαση των παιδιών μέσα από σεξουαλικές εικόνες δεν είναι θέμα αισθητικής, είναι βασικός πυλώνας της διατήρησης της αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων της παιδικής ηλικίας. Μπορεί τα κορίτσια του έργου να μην αντιλαμβάνονταν σε όλη της την έκταση τη σεξουαλικότητα της εικόνας που παρουσίαζαν, αυτός όμως δεν είναι λόγος να μείνει απροστάτευτη η αθωότητα τους.
Στην εποχή μας, οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στο συντηρητικό, το λογικό, το προοδευτικό και το προσβλητικό έχουν θολώσει και θύματα αυτής της ασάφειας είναι τα παιδιά. Και μέσα σε όλα αυτά που απειλούν την παιδική ηλικία με εξαφάνιση έρχεται πλέον να προστεθεί και το φαινόμενο της παιδικής σεξουαλικοποίησης. Δεν ξέρω σε ποια από της παραπάνω κατηγορίες θα το εντάσσατε, για μένα όμως είναι τουλάχιστον εκτροχιασμός.
