Της Τερψιχόρης Κουδούνα,
Το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου, η Παγκόσμια διοργάνωση Race for the Cure – Άλμα Ζωής, με διασυνοριακή δύναμη, θα κλείσει 12 χρόνια εν ενεργεία με περισσότερες του ενός εκατομμυρίου συμμετοχές. Υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων, η Ελλάδα έχει κατορθώσει να βρίσκεται δεύτερη στην κλίμακα συμμετοχής στην οργάνωση ανάμεσα σε 150 χώρες με στόχο την πλήρη ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τον καρκίνο του μαστού, τη σημασία της πρόληψης, της έγκαιρης διάγνωσης, αλλά και της απομυθοποίησης της νόσου. Το όλο εγχείρημα ξεκίνησε το 1982, όταν η Nancy Brinker ξεκίνησε μία παγκόσμια κινητοποίηση εναντίον του καρκίνου του μαστού, ύστερα από μία υπόσχεση που έδωσε στην αδελφή της Susan G. Komen λίγο πριν φύγει από τη ζωή, πως θα έκανε ό,τι μπορούσε, ώστε να βρεθεί η θεραπεία κατά της υπό συζήτηση νόσου, ξεκινώντας από το Dallas του Texas.
Στη διοργάνωση συντελούν τόσο οι χορηγίες κολοσσών και καθημερινών ανθρώπων όσο και μεμονωμένα ο καθένας που επιθυμεί συμμετάσχει, συνεισφέροντας στην τέλεση ενός Μαραθωνίου. Τον τελευταίο συνοδεύουν κλειστοί δρόμοι, ιατρικοί σύλλογοι, συντονιστές, δημοσιογράφοι και άτομα με ισχύ, κάνοντας το μήνυμα περισσότερο ηχηρό. Αξίας ανεκτίμητης είναι τα ροζ μπλουζάκια, με τα οποία ενδύονται οι γυναίκες που κατάφεραν να ξεπεράσουν την απειλητική νόσο, να παραμείνουν στη ζωή και να διαδώσουν το μήνυμα για αγάπη στον εαυτό τους, να λειτουργήσουν ως πρότυπα με δυναμισμό και πίστη για άλλες (παθούσες) γυναίκες και να τις προκαλέσουν να γίνουν και εκείνες οι λεγόμενες “survivors”.
Η έλευση της πανδημίας στη ζωή των ατόμων επηρέασε και τη μορφή της σχετικής διοργάνωσης. Ο μαζικός και γιορτινός χαρακτήρας της, φέτος θα αρκεστεί σε ψηφιακή μορφή, με συμμετοχή σε έναν κοινό Πανευρωπαϊκό αγώνα στις 25-27 Σεπτεμβρίου, εξακολουθώντας να αποτελεί το μεγαλύτερο event με κοινωνικό σκοπό ενάντια στον καρκίνο του μαστού. Η ευαισθητοποίηση για συγκέντρωση πόρων, πιθανές δωρεές και συνεργασίες ιατρικών κέντρων και νοσοκομείων και ό,τι άλλο προϋποθέτει μία υγιής θεραπεία υπάρχουν στο φετινό Digital Race For The Cure, το οποίο θα εξακολουθήσει να λειτουργεί ως θεσμός προσαρμοσμένος στις τρέχουσες συνθήκες και δυνατότητες. Σε οποιαδήποτε πόλη του κόσμου βρίσκεται έκαστος, παρακαλείται από την οργάνωση να περπατήσει ατομικά 3 χιλιόμετρα ή να τρέξει 5 χιλιόμετρα και με σλόγκαν: «Ένας κόσμος χωρίς θανάτους από καρκίνο του μαστού!», να αποδείξει ότι η απομάκρυνση δεν είναι κοινωνική, αλλά δείγμα αλτρουισμού, σεβασμού και αμέριστης κοινωνικής ευθύνης.
Το μείζον πρόβλημα είναι ότι ο καρκίνος του μαστού συνεχίζει να υπάρχει, ενώ 1 στις 8-10 γυναίκες συχνά διαγιγνώσκονται με τη νόσο αυτή. Πανευρωπαϊκά πάνω από 500.000 περιπτώσεις και 125.000 θάνατοι προκύπτουν από τον καρκίνο του μαστού, με τα νούμερα να κινδυνεύουν απειλητικά να αυξηθούν, λόγω της έξαρσης της πανδημίας. Συνεπώς, η ανάγκη για ποικίλλων ειδών υποστήριξη δείχνει να είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Μη έχοντας στην Ελλάδα εθνικό πρόγραμμα προληπτικής μαστογραφίας, κάθε γυναίκα καλείται να προβαίνει ετησίως σε προληπτικό έλεγχο με δική της ευθύνη. Ιδιαίτερα θελκτική για τη νόσο αποτελεί η ηλικία των 50 ετών, με τις περιπτώσεις να αγγίζουν το 80% και να μην απειλούν -συχνά- μόνο την περιοχή του μαστού. Κατά περιπτώσεις, η αναγκαιότητα πρόληψης χρειάζεται να τελείται συχνότερα, ιδίως όταν πρόκειται για γυναίκες που έχουν βγει νικήτριες από την ασθένεια αλλά και από νεότερες γυναίκες, ηλικίας άνω των 25 που έχουν «κληρονομικότητα» (5-10%). Επιπροσθέτως, οι γυναίκες της Δύσης έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν, λόγω των γρήγορων ρυθμών ζωής και του βιομηχανοποιημένου περιβάλλοντος από μία Ασιάτισσα ή Αφρικανή κατά 40-50%.
Δεν είναι τυχαία η διαπίστωση πως ο καρκίνος του μαστού είναι θεραπεύσιμος εφόσον ανιχνευθεί σε πρώιμο στάδιο. Συγκεκριμένα, η πρόληψη παύει να είναι μονομερής, αλλά διασπάται χρονικά και αλληλένδετα σε πρωτογενή και δευτερογενή. Ως πρωτογενής ορίζεται η σειρά στρατηγικών που ακολουθεί μια γυναίκα με σκοπό τη μείωση των κινδύνων να νοσήσει. Η καλή ποιότητα ζωής, η καλή διατροφή προσαρμοσμένη στις ανάγκες του οργανισμού της, η άσκηση, η πρώτη τεκνοποίηση να είναι ιδανικά πριν τα 35 έτη και η καλή ψυχολογία είναι λίγες από τις ενέργειες που μπορεί να κάνει για να θωρακίσει η γυναίκα την καλή άμυνα του οργανισμού της. Εκτός από γενετικούς και ιδιοσυστατικούς παράγοντες, οι περιβαλλοντολογικοί άπτονται και του υγειούς «ψυχικού» περιβάλλοντος μίας γυναίκας, η οποία χρειάζεται να εξωτερικεύει τα συναισθήματά της και να μην επιτρέπει να την υποδαυλίζει ψυχικά ο πολυδιάστατος ρόλος της, με επακόλουθο τα ψυχοσωματικά. Ας μην ξεχνάμε το ρητό: «Ό, τι δεν λέει το στόμα, το λέει το σώμα».
Στο πλαίσιο της δευτερογενούς πρόληψης είναι η πολυσυζητημένη, αλλά δυστυχώς μη πάντοτε ακολουθημένη, διαδικασία της αυτοεξέτασης και της μαστογραφίας. Η μηνιαία αυτοεξέταση στην 8η-11η μέρα της εμμήνου ρύσεως κρίνεται απαραίτητη συνάμα με την ετήσια ιατρική εξέταση και τη μαστογραφία έπειτα τα 40 έτη, που έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύσει στάδια καρκίνου του μαστού, τα οποία σε μία απλή εξέταση αυτό καθίσταται ακατόρθωτο. Η έγκαιρη και ακριβής διάγνωση που προκύπτει από την πρόληψη θα χαράξουν την πορεία των θεραπειών, μειώνοντας τις πιθανότητες υψηλού κινδύνου και βοηθώντας τη γυναίκα να δράσει δυναμικά, άμεσα και ψύχραιμα ως ιθύνων του εαυτού της. Στις 4.500 γυναίκες που διαγιγνώσκονται ετησίως, τη ζωή τους χάνουν οι 1.500, με το ποσοστό των γυναικών που διαγιγνώσκονται άμεσα να παραμένουν στη ζωή κατά 97%. Για τον λόγο αυτόν, η πρόληψη σώζει ζωές…
Σύμφωνα με τον Ιπποκράτη: «Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν».
Ο Οκτώβριος έχει θεσμοθετηθεί ως «Μήνας Πρόληψης & Ενημέρωσης για τον καρκίνο του Μαστού» στο πλαίσιο διεθνούς προσπάθειας να μειώνονται ολοένα οι πιθανότητες να θεωρείται η ασθένεια αυτή επάρατη, με την 25η Οκτωβρίου να είναι η «Παγκόσμια Ημέρα κατά του καρκίνου του μαστού».
Κλείνοντας, το σοκ της διάγνωσης προκαλεί φόβο, θυμό ή άρνηση όπως και οι προβλεπόμενες αλλαγές του σώματος. Όμως, με υπομονή από τους οικείους και ταυτόχρονη συνεργασία με ειδικούς ψυχολόγους και ιατρούς που αποπνέουν ασφάλεια, η γυναίκα θα καταφέρει να μάθει στρατηγικές αντιμετώπισης καταστάσεων με χώρο και χρόνο, να συμφιλιωθεί με το «είναι» της και να λειτουργήσει ελεύθερα, αληθινά και ενδεχομένως πιο δυνατά από ποτέ. Το «μάθημα» αυτό θα συντροφεύει τις επιλογές, τις κινήσεις, την αντίληψη για τη ζωή της ανέκαθεν…
Lein L’ Engle: «Δεν χρειάζεται να είμαι τέλεια… Το μόνο που πρέπει να κάνω είναι να εμφανιστώ και να απολαύσω το ακατάστατο, ατελές και όμορφο ταξίδι της ζωής μου».
