Του Συμεών Κωνσταντίνου,
Η έννοια του πλοίου, κατά τον κώδικα ιδιωτικού ναυτικού δικαίου (ΚΙΝΔ), μπορεί να χαρακτηριστεί αρκετά στενότερη σε σχέση με την αντίστοιχη επιστημονική. Για την επιστήμη, το πλοίο αποτελείται από το κύριο σώμα, το σκάφος (hull), το οποίο διακρίνεται σε τρία μέρη: το μπροστινό καλούμενο πλώρη (fore), το μεσαίο και μεγαλύτερο καλούμενο μέσο (amid) και το πίσω μέρος καλούμενο πρύμνη (aft). Ο ΚΙΝΔ περιορίζει και εξειδικεύει τι θεωρείται πλοίο για το ιδιωτικό ναυτικό δίκαιο. Σύμφωνα με το πρώτο άρθρο του ΚΙΝΔ: «πλοίον, κατά την έννοιαν του παρόντος νόμου, είναι παν σκάφος, χωρητικότητος καθαράς τουλάχιστον δέκα κόρων προωρισμένον όπως κινήται αυτοδυνάμως εν θαλάσση».
Πρώτο στοιχείο αποτελεί το σκάφος. Ως σκάφος ορίζεται κάθε κοίλο ναυπήγημα. Δηλαδή, δεν μπορεί να θεωρηθεί πλοίο μια αυτοσχέδια σχεδία φτιαγμένη από στοιβαγμένους και δεμένους κορμούς δέντρων. Με την ίδια λογική μια σανίδα του σερφ, λόγω του σχήματός της, δεν μπορεί να θεωρηθεί πλοίο.
Επόμενο κριτήριο για τον νόμο 3816/1958 είναι η χωρητικότητα. Ως μονάδα μέτρησης επιλέγεται ο κόρος, ο οποίος αντιστοιχεί σε 2,83 κυβικά μέτρα. Έτσι, για την απόδοση του χαρακτηρισμού κοίλου ναυπηγήματος ως πλοίο απαιτείται η ελάχιστη χωρητικότητα των δέκα κόρων. Συνεπώς, αποκλείονται τα μικρά σκάφη και οι βάρκες. Τα προσφιλή σε όλους jet ski δεν μπορούν καν να διεκδικήσουν τον όρο του πλοίου, καθώς δεν διαθέτουν χώρο. Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς γιατί υπάρχει αυτός ο περιορισμός. Διατρέχοντας τον ΚΙΝΔ διαπιστώνεται πως βούλησή του είναι να ρυθμίσει ζητήματα μεταφορών (είτε ατόμων είτε πραγμάτων) και έτσι θα ήταν άσκοπο να συμπεριληφθούν στη ρύθμιση κατασκευές χωρίς κάποιον ελάχιστο χώρο.
Τηρουμένων των παραπάνω κριτηρίων, το πλοίο θα πρέπει να κινείται αυτοδύναμα. Η αυτοδύναμη κίνηση συνίσταται στην ικανότητα του πλοίου να κινείται με δικές του δυνάμεις, ανεξαρτήτως της πηγής τους. Μπορεί να κινείται με τη χρήση μηχανής ή να αποτελούν ιστιοφόρα. Για παράδειγμα, ένα κοίλο ναυπήγημα που κινείται με τη χρήση σχοινιού από το λιμάνι ή ρυμουλκείται, προκειμένου να κινηθεί, δεν κινείται αυτοδύναμα. Αντικείμενα που δεν μπορούν να κινηθούν αυτοδύναμα είναι μια πλωτή δεξαμενή ή μια φορτηγίδα. Τα τελευταία χρόνια λόγω της τεχνολογικής ανάπτυξης έχει ανακύψει το ζήτημα των πλοίων που κινούνται από τη στεριά με ηλεκτρονικά μέσα.
Επιπρόσθετο στοιχείο είναι η αυτονόητη κίνηση στη θάλασσα. Στο σημείο αυτό, πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ των αντικειμένων που έχουν κύριο σκοπό την κίνηση στη θάλασσα και αυτών που η κίνηση στη θάλασσα είναι δευτερεύουσας σημασίας. Στην δεύτερη κατηγορία υπάγονται τα υδροπλάνα, τα οποία, παρά το γεγονός ότι μπορούν να κινηθούν επί της θαλάσσιας επιφάνειας, η κύριά τους λειτουργία είναι η πτήση. Με την ίδια λογική κινούνται και τα αμφίβια αυτοκίνητα. Ακολουθώντας μια στενή ερμηνεία του γράμματος του νόμου, κατά τον ΚΙΝΔ, δεν θεωρούνται πλοία τα ποταμόπλοια, καθώς αυτά δεν κινούνται στη θάλασσα, αλλά σε ποταμούς.
Πηγές
- Γεωργακόπουλος Λ.Ν., Ναυτικό Δίκαιο, εκδόσεις Π.Ν. ΣΑΚΚΟΥΛΑΣ, 2006
- Αντάπασης Α., Αθανασίου Λ., Ναυτικό Δίκαιο, εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη, 2020
- Λυκούδης Π., Στοιχεία Ναυτικού Δικαίου, εκδ. Ιδρύματος Ευγενίδου , εκδ. Γ, 2014
