Της Σοφίας Μηλιοπούλου,
Η Τυνησία, το μικρότερο κράτος στα βορειανατολικά της Αφρικής, αποτελεί, εδώ και δεκαετίες, κορυφαίο τουριστικό προορισμό, προσφέροντας στους τουρίστες τη δυνατότητα να απολαύσουν, τόσο τον αρχαίο πολιτισμό, όσο και τον αραβικό εξωτισμό, καθώς ένα μεγάλο μέρος της χώρας καλύπτεται από τη Σαχάρα. Παρά την ομορφιά της, ωστόσο, είναι ευδιάκριτα τα βαθιά σημάδια που φέρει, προερχόμενα από τις επαναστάσεις και τα πολυάριθμα τρομοκρατικά χτυπήματα που έχει υποστεί. Ακόμα και το 2020, με τον Covid-19 να σαρώνει στο πέρασμά του ολόκληρο τον πλανήτη, η τρομοκρατία στην Τυνησία δεν παύει να υφίσταται, με τη χώρα να βρίσκεται αντιμέτωπη με περισσότερες απειλές από αυτές που δύναται να διαχειριστεί. “Ποδαρικό” για το 2020 έκαναν, στις 6 Μαρτίου, δυο βομβιστές έξω από την αμερικανική πρεσβεία, με επιθέσεις αυτοκτονίας. Φυσικά, δε «θυσιάστηκαν» χωρίς να υπάρξει ένας νεκρός, καθώς στο διάβα τους άφησαν 6 τραυματίες. Μολαταύτα, πιο πρόσφατη -και εξίσου σοβαρή- επίθεση έγινε στις 6 Σεπτεμβρίου, στο «άτυχο» θέρετρο του Susse, από ένα δράστη, ο οποίος, αφού σκότωσε και μαχαίρωσε έναν αστυνομικό και τραυματίζοντας έναν άλλο, έκλεψε τα όπλα τους και πυροβόλησε 3 πολίτες. Η επίθεση χαρακτηρίστηκε από τις αρχές της Τυνησίας ως τρομοκρατική, χωρίς, όμως, να έχει αποδοθεί η ευθύνη στους συνήθεις υπόπτους, Αλ Κάιντα και ISIS. Η επίθεση του φετινού Σεπτέμβρη, παρόλα αυτά, αποτελεί το τελευταίο, από μια σειρά τρομοκρατικών χτυπημάτων στο πέρας του χρόνου, είτε μικρού είτε μεγάλου βεληνεκούς, που έχουν πλήξει την Τυνησία.
Πρώτο καταγεγραμμένο χτύπημα, είναι αυτό της 11 Φεβρουαρίου 1995, στο Γραφείο της Εθνικής Φρουράς Sondes, κατά το οποίο μια ένοπλη ομάδα από την Αλγερία επιτέθηκε και σκότωσε εν ψυχρώ και τους 7 φρουρούς, που επιτηρούσαν το μέρος.
Ακριβώς 7 χρόνια και 2 μήνες αργότερα, στο νησί Τζέρμπα της Τυνησίας, έλαβε χώρα μια μεγαλύτερη σε ισχύ επίθεση, η οποία είχε στόχο την αρχαία Συναγωγή El Ghriba. Ένας 24χρονος άνδρας, χειριζόμενος ένα φορτηγό φυσικού αερίου, γεμάτο με εκρηκτική ύλη, το πυροδότησε μπροστά από τη Συναγωγή, αφήνοντας πίσω του 19 νεκρούς, εκ των οποίων 14 ήταν Γερμανοί, 3 Τυνήσιοι και 2 Γάλλοι. Έπειτα από έρευνες, η επίθεση εξελήφθη ως βομβιστική αυτοκτονία και την ευθύνη ανέλαβε η Αλ Κάιντα.
Το 2015, υπήρξε σημαδιακή χρονιά για την Τυνησία. Το πρωί της 18 Μαρτίου, 3 δράστες επιτέθηκαν με καλάσνικοφ και χειροβομβίδες σε τουρίστες, στο Εθνικό Μουσείο Bardo, στην Τύνιδα. Στην επίθεση υπήρξαν 22 νεκροί, στους οποίους συγκαταλέγονται και 2 δράστες, και πάνω από 50 τραυματίες, κυρίως Ευρωπαίοι. Υπεύθυνο για την μαζική αυτή δολοφονία δήλωσε πως είναι το ISIS, εντούτοις η κυβέρνηση της Τυνησίας καταλογίζει την ευθύνη σε μία ομάδα της Αλ Κάιντα, στην οποία επιτέθηκε λίγες μέρες μετά το χτύπημα. Με αφορμή το μοιραίο γεγονός, διοργανώθηκαν διαμαρτυρίες ενάντια της τρομοκρατίας, με τη συμμετοχή πολλών ηγετών, ενώ ο Πρόεδρος της Τυνησίας, Beji Caid Essebsi, απηύθυνε ομιλία στο έθνος, χαρακτηρίζοντας το γεγονός ως «τεράστια καταστροφή», ενώ, παράλληλα, έστειλε στρατεύματα για τη διαφύλαξη της ασφάλειας στις μεγάλες πόλεις της χώρας. Σε δηλώσεις προέβησαν και οι χώρες προέλευσης των θυμάτων, καταδικάζοντας την επίθεση, με την υπόλοιπη διεθνή κοινότητα να εκφράζει τα συλλυπητήρια και την οργή της.
Το ίδιο έτος, 3 μήνες αργότερα, σε ένα 5άστερο ξενοδοχείο, που φιλοξενούσε σχεδόν 600 Ευρωπαίους τουρίστες, κοντά στην πόλη Sousse, ένας 22χρονος φοιτητής, μεταμφιεσμένος έτσι, ώστε να μην ξεχωρίζει μέσα στο πλήθος, άνοιξε πυρά με καλάσνικοφ, κρυμμένο σε μία ομπρέλα. Η επίθεση οδήγησε στο θάνατο 38 ανθρώπων, 30 εκ των οποίων ήταν Βρετανοί, και σε 39 τραυματίες, με το δράστη να θανατώνεται από σφαίρα των σωμάτων ασφαλείας. Το χτύπημα προκάλεσε θύελλα παγκόσμιων αντιδράσεων, με την ίδια μέρα να γίνονται επιθέσεις στη Γαλλία, το Κουβέιτ, τη Συρία και τη Σομαλία, την ευθύνη για τις οποίες ανέλαβε το ISIS. Μια ακόμα επίθεση διαδραματίστηκε στις 24 Νοέμβρη του 2015, με 12 νεκρούς και 16 τραυματίες, πάλι από το ISIS, κατά την οποία ένα λεωφορείο που μετέφερε μέλη της Προεδρικής Ασφάλειας εξερράγη, όταν βρισκόταν σταθμευμένο σε κεντρικό δρόμο της Τύνιδας. Στις 8 Ιουλίου του 2018, μια ακόμα τρομοκρατική επίθεση έγινε από την Αλ Κάιντα, η οποία έστησε ενέδρα σε μια περιοχή στα σύνορα με την Αλγερία, σκοτώνοντας 6 μέλη των τυνησιακών δυνάμεων ασφαλείας και τραυματίζοντας 3.
Το επόμενο τρομοκρατικό χτύπημα για την Τυνησία δεν άργησε να έρθει, με το ISIS να σχεδιάζει 2 τρομοκρατικές επιθέσεις, τον Ιούνιο του επόμενου έτους. Η πρώτη βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας έγινε στην οδό Charles de Gaulle και, ειδικότερα, έξω από τη γαλλική πρεσβεία, με στόχο αστυνομικούς που περιπολούσαν στην περιοχή. Θύμα υπήρξε ένας αξιωματικός, ενώ τραυματίστηκαν 5 αστυνομικοί και 3 πολίτες. Το δεύτερο συνέβη λίγα λεπτά αργότερα, με τον βομβιστή να ανατινάζει εθνική βάση φρουράς. Οι συγκεκριμένες 2 επιθέσεις είχαν βαρύ αντίκτυπο στην Τυνησία, διότι διαδραματίστηκαν στην τέταρτη επέτειο μνήμης των θυμάτων του ξενοδοχείου του 2015, δημιουργώντας ένα δυσβάσταχτο κλίμα απόγνωσης.
Γιατί, όμως, στην Τυνησία συμβαίνουν τόσα τρομοκρατικά χτυπήματα; Όσο αθώα και να είναι για τους νεκρούς της, τόσο ένοχη είναι για τους τρομοκράτες που γεννά. Η Τυνησία αποτελούσε αποικία της Γαλλίας, μέχρι το 1956. Η διαδικασία από την αποικιοκρατία στη δημιουργία μιας ανεξάρτητης εθνικής κυβέρνησης, υπήρξε μια μεταβατική περίοδος με έντονα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα και μια κυβέρνηση με ολοένα και πιο οξυμένη κρίση νομιμότητας. Η ανεργία που προκλήθηκε, άρχισε σταδιακά να δημιουργεί ένα χάσμα γενεών, αδύνατο να γεφυρωθεί, οδηγώντας τους νέους στον ισλαμισμό και, κατά λογική συνέπεια, στον εξτρεμισμό. Η ανοχή της κυβέρνησης στην όλη κατάσταση, προκειμένου να αποφευχθούν περαιτέρω διαταραχές, καλλιέργησε εύφορο έδαφος αναπαραγωγής και εγκαθίδρυσης κομμάτων και κινημάτων, με απώτερο σκοπό την κατάληψη της εξουσίας. Τέτοια ήταν το Κόμμα Ισλαμικής Απελευθέρωσης, το Ισλαμικό Κίνημα Τάσης και πολλά ακόμα, που φανάτιζαν τους οπαδούς τους και τους παρότρυναν σε τρομοκρατικές ενέργειες για ευρύτερη και καθολική αναγνώριση. Η αποδιοργανωμένη κυβέρνηση, θεωρώντας τους αριστερούς ριζοσπάστες απειλή, άφησε ανοιχτό το δρόμο για τους εξτρεμιστές, μέχρι να αναλάβει την εξουσία ο στρατηγός Μπεν Αλί, ο οποίος και έλαβε αυστηρότερα μέτρα έναντι των Ισλαμιστών.
Εν κατακλείδι, η τρομοκρατία είναι ένα φαινόμενο, που, όση προσπάθεια και να γίνει, δεν μπορεί να εκλείψει. Δυστυχώς, η Τυνησία, λόγω της γεωπολιτικής θέσης της, των θρησκευτικών της πεποιθήσεων και των μεγάλων τουριστικών κυμάτων, αναπόφευκτα αποτελεί στόχο των τρομοκρατών, ιδιαίτερα αν θέλουν να περάσουν ένα ισχυρό μήνυμα. Οι συνεχείς επιθέσεις, όμως, που υφίσταται η χώρα, δυσχεραίνουν την οικονομική της κατάσταση, εφόσον οι επιχειρήσεις κλείνουν και οι τουρίστες τρέμουν στην ιδέα τυχόν τρομοκρατικού χτυπήματος. Μόνη λύση είναι οι αρχές να βρίσκονται σε εγρήγορση, για να αποτρέψουν επικείμενες επιθέσεις. Με θέληση και διαρκή προσπάθεια όλα είναι πιθανά, ακόμα και η αποτροπή ενός τρομοκρατικού χτυπήματος!
