Της Μαρίας Μπουλιέρη,
Έχεις την τέλεια πρωτότυπη ιδέα! Το ιδανικό όνομα για το μαγαζί σου, ένα μοναδικό πρωτοποριακό υλικό, ένα σχέδιο που δεν έχεις δει να κυκλοφορεί πουθενά. Ξόδεψες ώρες να την σκεφτείς και να βρεις τρόπους, με τους οποίους θα μπορούσες να την υλοποιήσεις. Κατέστρωσες πλάνο. Ποντάρεις στην επιτυχία της, πιστεύεις ότι θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής μας και θα σε βοηθήσει να αποκομίσεις μεγάλα κέρδη. Και τώρα τι; Φτάνει και μόνο το γεγονός ότι τη σκέφτηκες; Και αν ναι, πώς μπορείς να αποδείξεις ότι τη σκέφτηκες πριν από οποιονδήποτε άλλο;
Σίγουρα θες να αρχίσεις να μοιράζεσαι άμεσα τη νέα σου ιδέα με φίλους και γνωστούς, συνεργάτες και πελάτες. Όμως, επίσης πολύ σίγουρα θα ανησυχείς μήπως κάποιος, ακούγοντάς την, σε «προλάβει», σου «κλέψει» το σχέδιο και δεις τα όνειρά σου να γκρεμίζονται μέσα σε λίγα λεπτά.
«Πώς μπορώ να κατοχυρώσω την ιδέα μου;», αποτελεί μία από τις συχνότερες ερωτήσεις στον χώρο της νομικής συμβουλευτικής.
Αρχικά, να δούμε τι σημαίνει επί της ουσίας «ιδέα» και πώς μπορείς να την «φυλάξεις» μόνο για σένα. Ως «ιδέα» ορίζεται στο λεξικό κάθε παράσταση που σχηματίζεται από τη νόηση. Με απλά λόγια…αυτό που έχεις στο μυαλό σου, και μόνο! Υπάρχει μάλιστα η ρήση ότι «Οι ιδέες ανήκουν σε όλους». Κυκλοφορούν ελεύθερα και προτού εξωτερικευθούν δεν είναι απίθανο δύο ή περισσότεροι άνθρωποι -ακόμα και σε διαφορετικές μεριές του πλανήτη- να σκεφτούν ακριβώς το ίδιο πράγμα· το ίδιο όνομα για το μαγαζί τους, την ίδια χημική σύσταση για ένα νέο προϊόν, την ίδια καινοτόμα τεχνολογία.
Έτσι, στην ερώτηση «Πώς μπορώ να κατοχυρώσω την ιδέα μου;» η απάντηση είναι πως δυστυχώς δεν μπορείς να κάνεις κάτι τέτοιο. Όποιος ξεκινήσει πρώτος την υλοποίηση της είναι ο «τυχερός». Μπορείς, όμως, να προβείς σε ορισμένες νομικές ενέργειες που θα προστατεύσουν και θα κατοχυρώσουν διαφορετικές εκφάνσεις της υλοποίησης της ιδέας σου, μιας και η ισχύουσα νομοθεσία δεν προβλέπει κανέναν τρόπο μέχρι τώρα για την προστασία της ιδέας αυτής καθ’ αυτής.
Πρώτο βήμα είναι η Σύμβαση Εμπιστευτικότητας, γνωστή και ως NDA (Non-Disclosure Agreement). Πρόκειται για μια σύμβαση που θα υπογράψετε με συνεργάτες, συμβούλους, τεχνικούς ή λοιπούς με τους οποίους θα χρειαστεί να μοιραστείτε την ιδέα σας προκειμένου να την υλοποιήσετε. Έτσι, μπορείτε να προστατεύσετε τα εμπορικά μυστικά, πελατολόγια, προϊόντα, τεχνικές, φόρμουλες και λοιπά ευαίσθητα δεδομένα και απόρρητες πληροφορίες, στις οποίες θα έχουν πρόσβαση τα άτομα αυτά λόγω της ιδιότητάς τους ή της μεταξύ σας συνεργασίας. Το NDA σας εξασφαλίζει το δικαίωμα να αξιώσετε τουλάχιστον αποζημίωση σε περίπτωση αθέτησης των συμβατικών όρων που έχετε υπογράψει.
Άλλα όπλα που έχετε στη φαρέτρα σας για να θωρακίσετε την ιδέα σας στο πλαίσιο της Διανοητικής Ιδιοκτησίας είναι τα Πνευματικά Δικαιώματα, το Εμπορικό Σήμα, η Ευρεσιτεχνία και το Βιομηχανικό Σχέδιο, ανάλογα με το τι είδους ιδέα θέλετε να προστατεύσετε.
Ας πάρουμε το απλό παράδειγμα ότι η ιδέα σας είναι να κυκλοφορήσετε ένα νέο βιντεοπαιχνίδι με μια υπόθεση και κανόνες που δεν έχουν υπάρξει στο παρελθόν. Όταν η ιδέα σας έχει αρχίσει να λαμβάνει μια συγκεκριμένη μορφή, πχ την έχετε γράψει σε ένα χαρτί, την έχετε φωτογραφίσει ή βιντεοσκοπήσει, μπορεί να προστατευθεί βάση των πνευματικών δικαιωμάτων που έχετε πλέον σαν δημιουργός του μέσου, στο οποίο αυτή αποτυπώθηκε. Δεν έχετε δικαιώματα επί της ιδέας των κανόνων ή της ιστορίας του βιντεοπαιχνιδιού, αλλά μπορείτε να προστατεύσετε τον κώδικα, τα γραφικά, την μουσική ή τα ηχητικά εφέ που έχετε δημιουργήσει εσείς.
Σε επίπεδο εμπορικού σήματος, μπορείτε επίσης να κατοχυρώσετε το όνομα του παιχνιδιού ή/και το λογότυπο (logo) του. Το σήμα είναι από τα σημαντικότερα περιουσιακά στοιχεία σας και είναι αυτό που θα σας βοηθήσει να διαφημίσετε πιο εύκολα το παιχνίδι σας, να το θυμούνται οι υποψήφιοι αγοραστές και να γίνει περισσότερο αναγνωρίσιμο στην αγορά.
Φεύγοντας από το παράδειγμα του παιχνιδιού, εάν η ιδέα σας αφορά μία νέα, καινοτόμα μέθοδο, ουσία ή μηχανισμό, που δίνει λύση σε κάποιο υφιστάμενο τεχνικό πρόβλημα, θα μπορούσε να κατοχυρωθεί ως πατέντα (ευρεσιτεχνία) ή αν πρόκειται για ένα μοναδικό σχέδιο, όπως κάποιο κόσμημα, συσκευασία, κατασκευή κ.α. θα μπορούσε να κατοχυρωθεί ως βιομηχανικό σχέδιο.
Όσο «δυνατή» και καινοτόμα κι αν είναι η ιδέα σας, το κλειδί της επιτυχίας της βρίσκεται στην κατάστρωση της σωστής και ακριβούς στρατηγικής προστασίας της. Δεν θα ήθελα καν να φανταστώ πόσο άσχημη μπορεί να είναι η θέση που βρίσκεται κάποιος όταν βλέπει την ιδέα του να υλοποιείται με κάποιον τρόπο…αλλά όχι από αυτόν!
Πηγές
- ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ, Ν. Ρόκας, 2016
- https://ec.europa.eu/
Γεννήθηκε το 1997 στην Αθήνα, όπου και ζει μόνιμα. Είναι ασκούμενη δικηγόρος και μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο πρόγραμμα «International & European Legal Studies: Private Law and Business Transactions» της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Τρέφει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το εμπορικό δίκαιο και ιδιαίτερα το δίκαιο της βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Σε προπτυχιακό επίπεδο, στα πλαίσια του προγράμματος ERASMUS+, φοίτησε επιπλέον στο Πανεπιστήμιο της Λιμόζ στη Γαλλία. Εκεί, ακαδημαϊκά εστίασε στο δίκαιο του περιβάλλοντος και πήρε μέρος σε πολλές εθελοντικές δράσεις. Αγαπά τη γιόγκα, τα ακροβατικά και πάντα απολαμβάνει τη θέα της θάλασσας.
