Της Νίκης Αγγελοπούλου,
«Φέτος μην βγεις από την θάλασσα και άσε τα σχολικά σε εμάς.», «Ετοιμάσου για επιστροφή στα θρανία!», «Αγόρασε από τώρα όλα τα χαρτοσχολικά για Σεπτέμβριο και ξέγνοιασε!». Αυτά είναι μερικά μόνο από τα συνθήματα που σηματοδοτούν φέτος, όπως και κάθε άλλη χρονιά, την έναρξη του νέου σχολικού και ακαδημαϊκού έτους. Φέτος, βέβαια, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών, τα εξής συνοδεύονται με προσφορές για δωρεάν αποστολή κατ’ οίκον και αρκετή ανασφάλεια για την προαναφερθείσα «επιστροφή στα θρανία».
Στον εμπορικό τομέα, η «επιστροφή στα θρανία» αποτελεί μια καταναλωτική περίοδο με διαφημίσεις και προσφορές για σχολικά είδη, είδη γραφείου, ηλεκτρονικά είδη και ρούχα. Οι γονείς, στην προσπάθεια τους να προμηθευτούν οτιδήποτε μπορεί να είναι αναγκαίο, οδηγούν τα έξοδα αυτής της περιόδου να εκτοξευθούν, συναγωνιζόμενα έξοδα αντίστοιχων περιόδων, όπως τα Χριστούγεννα.
Η φετινή σχολική χρονιά όμως είναι διαφορετική. Το Υπουργείο Παιδείας έχει ήδη ανακοινώσει ότι η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση θα διεξαχθεί δια ζώσης, ενώ στην τριτοβάθμια η πλειοψηφία των μαθημάτων θα γίνουν εξ αποστάσεως. Επιπλέον, δεν είναι ξεκάθαρο για πόσο χρονικό διάστημα θα κρατήσει η συγκεκριμένη κατάσταση. Η αβεβαιότητα που έχει δημιουργηθεί εκφράζεται με πολλούς τρόπους (Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης) και αντανακλάται ξεκάθαρα στις αλλαγές που εντοπίζονται στις καταναλωτικές μας συνήθειες.
Αυτές οι αλλαγές παρατηρούνται καλύτερα, αν στρέψει κανείς την προσοχή του σε ένα από τα μεγαλύτερα δείγματα καταναλωτών, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Τα στατιστικά δεδομένα της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου της Αμερικής (National Retail Federation and Prosper Insights & Analytics) προβλέπουν αρχικά αλλαγές στα είδη που θα αγοραστούν και συνεπώς στα καταστήματα που θα έχουν το μεγαλύτερο κέρδος. Λόγω της τηλεκπαίδευσης προτεραιότητα έχουν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, τα ακουστικά, οι εκτυπωτές και τα tablet, κυρίως για τους φοιτητές, όπως και τα είδη υγιεινής (μάσκες, αντισηπτικό υγρό και μαντιλάκια). Ταυτόχρονα, προβλέπεται αύξηση στα συνολικά έσοδα της φετινής περιόδου σε 33,9 δις δολλάρια, το πιο υψηλό ρεκόρ από το 2012. Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να επισημανθεί η σύνδεση ανάμεσα στον καταναλωτισμό και αισθήματα ανακούφισης, την οποία έχουν αναδείξει πολλές μελέτες την τελευταία δεκαετία. Η υπερκατανάλωση λειτουργεί ως κάποιο είδος ιδιόμορφης θεραπείας για το άγχος, με αποτέλεσμα σε δύσκολες περιόδους, η κίνηση της αγοράς να εκτοξεύεται. (https://nrf.com/insights/holiday-and-seasonal-trends/back-school)
Αυτή η δραστική αύξηση καταναλωτικής δραστηριότητας μπορεί να προσφέρει κέρδος στους καταστηματάρχες, αλλά επιβαρύνει οικονομικά τους ήδη εξασθενημένους καταναλωτές. Σε μέσο όρο ένας Αμερικάνος ηλικίας 18 με 65 έχει 4,717$ σε χρέος πιστωτικής κάρτας (https://time.com/nextadvisor/banking/coronavirus-financial-anxiety/), ενώ οι αριθμοί σε άλλες χώρες δεν απέχουν πολύ. Το πρόβλημα όμως δεν περιορίζεται μόνο σε οικονομικό, αλλά έχει και περιβαλλοντικές συνέπειες. Στην πραγματικότητα, η πλειοψηφία όσων αγοράζουμε (https://www.huffpost.com/entry/closet-cast-offs-clogging_b_554400?guccounter=1), αλλά και όλα τα υλικά που είναι απαραίτητα για το πακετάρισμα τους, θα καταλήξουν σε χωματερές, επιβαρύνοντας το διαρκές πρόβλημα της μόλυνσης του περιβάλλοντος.(https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Packaging_waste_statistics)
Απλές λύσεις για αυτές τις συνέπειες δεν μπορούν να υπάρξουν, αφού τόσο η οικονομική ύφεση της περιόδου του κορωνοϊού, όσο και η διαρκής περιβαλλοντική καταστροφή αποτελούν ευρύτερα και πολυδιάστατα προβλήματα. Υπάρχουν, ωστόσο, τρόποι να αμβλυνθούν οι συνέπειες. Αρχικά, μπορεί κανείς να αναζητήσει προφορές ή υποτροφίες για φοιτητές και μαθητές συγκεκριμένων κοινωνικών και οικονομικών ομάδων, οι οποίες σχετίζονται με αγορά ηλεκτρονικών υπολογιστών ή άλλου απαραίτητου εξοπλισμού. Επίσης, κοινωνικά παντοπωλεία και φιλανθρωπικές οργανώσεις παρέχουν αντίστοιχη βοήθεια σε τοπικό επίπεδο. Σε αυτά τα μέρη μπορεί κανείς να προσφέρει και δικά του μεταχειρισμένα είδη, αντί να τα πετάξει, βοηθώντας με την σειρά του κάποιον άλλον που το έχει ανάγκη. Τέλος, για όσες αγορές είναι δυνατόν, είναι καλύτερο να προτιμώνται τοπικά καταστήματα από μεγάλες πολυεθνικές, με σκοπό την ενίσχυση της εγχώριας οικονομίας.
Γεννήθηκε το 2001 και τώρα σπουδάζει Νομική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Στον ελεύθερο της χρόνο ασχολείται με την ανάγνωση βιβλίων κλασσικής λογοτεχνίας και τον κινηματογράφο και της αρέσουν πολύ τα ταξίδια.
