Του Κωνσταντίνου Λίκα,
Βερολίνο, 20 Αυγούστου 2020. Σε μία πτήση πάνω από την Σιβηρία προς Μόσχα, ο Αλεξέι Ναβάλνι, αρχηγός της αντιπολίτευσης στην Ρωσία και ο κύριος αντίπαλος του Βλάντιμιρ Πούτιν, δηλητηριάστηκε εν μέσω της πτήσης και μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο στην Όμσκ, προτού μεταφερθεί στη Γερμανία 2 μέρες αργότερα. Στο νοσοκομείο Charite στο Βερολίνο διαπιστώθηκε και ο τρόπος με τον οποίο δηλητηριάστηκε – το χημικό όπλο Novichok, μία νευρική ουσία (nerve agent) που δρα στο νευρικό σύστημα και οδηγεί σε παράλυση και σε θάνατο, εντοπίστηκε στο σώμα του – συγκεκριμένα, στο αίμα και το δέρμα του – και στο παγούρι του. Επιβεβαιώθηκε, δε, «πέραν πάσης αμφιβολίας». Ο Ναβάλνι παραμένει σε κώμα, αλλά είναι σε σταθερή κατάσταση.
Οι επιπτώσεις στην γερμανική πολιτική σκηνή ήταν άμεσες. Η Γερμανική Κυβέρνηση καταδίκασε την απόπειρα δολοφονίας του Ναβάλνι «με τους πιο σθεναρούς τρόπους» και απαιτεί από την Ρωσική Κυβέρνηση απάντηση για το υπόβαθρο με το οποίο συνέβη το παρόν συμβάν – ιδίως εφόσον στο νοσοκομείο στο οποίο αρχικά εισήχθη στη Ρωσία δεν αναφέρθηκε η παρουσία Novichok, αλλά απλώς μία λοίμωξη. Υφίστανται ήδη οι υποψίες ότι η ίδια η ρωσική Κυβέρνηση διέταξε την δολοφονία του Ναβάλνι και, παρόλο που δεν έχουν αποδειχτεί, οι υποψίες αυτές προκαλούν σθεναρές αντιδράσεις στην Γερμανική πολιτική.
Καμία από αυτές, ωστόσο, δεν ήταν τόσο σθεναρές όσο και η κατακόρυφη αύξηση στην αντίσταση κατά ενός προγράμματος υποδομής που εξέθεσε τη Γερμανία σε κριτική εντός αυτής και στο εξωτερικό, τόσο εντός της Ε.Ε όσο και εκτός: Το Nord Stream 2.
Το Nord Stream 2, ως αγωγός φυσικού αερίου, αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του έτους – ήδη είναι κατά 95% ολοκληρωμένο – και κατόπιν τούτου να αυξήσει τον εφοδιασμό της Γερμανίας – και της Ε.Ε γενικότερα – με περισσότερο φυσικό αέριο από την Ρωσία. Το πρόγραμμα χαίρει γενικής υποστήριξης από το μεγαλύτερο (προς το παρόν) μέρος της αριστεράς στη Γερμανία, ήτοι τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) και την Αριστερά (die Linke) – σημειώνεται δε, ότι ο τέως Καγκελάριος και πρώην πρόεδρος του SPD Gerhard Schröder διατελεί μέλος του ΔΣ της Rosneft – και μερίδας στελεχών των Χριστιανοδημοκρατών (CDU/CSU), ενώ οι Φιλελεύθεροι (FDP) και οι Πράσινοι (Grüne) ήταν εξ’ αρχής αντίθετοι με το πρόγραμμα.
Πλέον όμως με την απόπειρα δολοφονίας του Navalny, οι ισορροπίες αλλάζουν. Εντός του CDU, στελέχη όπως ο Norbert Röttgen και ο Friedrich Merz έχουν πλέον ταχθεί κατά του προγράμματος. Ο πρώτος απαιτεί μία Ευρωπαϊκή απάντηση «την οποία ο Πούτιν θα καταλάβει», ο δεύτερος στήριζε το πρόγραμμα, αλλά πλέον έχει αλλάξει γνώμη και απαιτεί τον τερματισμό του προγράμματος. Η πίεση προς την Κυβέρνηση Μέρκελ από το κόμμα της – όπως και από τους Φιλελεύθερους και τους Πράσινους – βαίνει αυξανόμενη. Οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Αριστεροί παραμένουν ως έχουν με τη θέση τους.
Η αντίσταση στο Nord Stream 2 δεν ήταν μόνο εντός Γερμανίας. Η πλέον σθεναρή αντίσταση στο πρόγραμμα προήλθε από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Από την αρχή οι ΗΠΑ ήταν ταγμένες κατά του έργου υποδομής, υπό την άποψη ότι έτσι θα αυξηθεί η εξάρτηση της Ευρώπης από την Ρωσία στον τομέα της ενέργειας. Στελέχη των Ρεπουμπλικανών, όπως ο Ted Cruz, είχαν προτείνει επίσημα και κυρώσεις κατά εταιρειών και δήμων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα – πράγμα το οποίο, μέχρι πρότινος, εξόργισε την Γερμανική Κυβέρνηση.
Ακόμα και εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όμως, το πρόγραμμα ήταν αμφίσημο. Η Τσεχία, ωφελούμενη από την δυνατότητα μεταπώλησης φυσικού αερίου σε άλλες χώρες της Ευρώπης, στήριξε το πρόγραμμα εξαρχής. Στον αντίποδα, οι Βαλτικές χώρες, η Σουηδία και η Πολωνία εξέφρασαν τις μέγιστες ανησυχίες τους για το πρόγραμμα και έχουν τον φόβο της ενεργειακής εξάρτησής τους από την Ρωσία. Βάσει αυτού του φόβου και των δυσκολιών, οι Πράσινοι, οι Φιλελεύθεροι και ο Norbert Röttgen στηρίζουν μία ευρωπαϊκή απόφαση και στροφή επί του ζητήματος
Σε κάθε περίπτωση, η Γερμανία βρίσκεται αντιμέτωπη όχι μόνο με μία απλή διεθνή κρίση σχέσεων. Το ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν και τις καλύτερες σχέσεις με τη Γερμανία, πλέον και ούτε η Ρωσία δεν χαίρει πλήρης εμπιστοσύνης από την Γερμανία λόγω του ιδιάζοντος πολιτικού της συστήματος, που ίσχυε εδώ και χρόνια. Πλέον, η ίδια η Γερμανία δεν συμφωνεί με ορισμένα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Το Nord Stream 2 πάντοτε είχε αντιπαράθεση, πλέον όμως, γίνεται η Πανδώρα που ανοίγει το κουτί της πολιτικής αντιπαράθεσης στη Γερμανία σχετικά με το τι πρεσβεύει και με το ποιους στέκεται. Ποια είναι η στάση της Γερμανίας έναντι της Κίνας, της Ρωσίας και των ΗΠΑ; Η απόπειρα δολοφονίας του Ναβάλνι ήταν η σπιθαμή που ανέδειξε αυτό το ζήτημα στη Γερμανία και πλέον παρατηρούμε την αρχή της διαλεύκανσης της στάσης της Γερμανίας σε αυτό το ζήτημα.
Γεννήθηκε το 1995 στον Πειραιά. Είναι απόφοιτος του τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς και μεταπτυχιακός φοιτητής στο ΠΜΣ Εφαρμοσμένα Οικονομικά και Χρηματοοικονομικά του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Master of Finance της Frankfurt School of Finance and Management. Ενδιαφέρεται κυρίως για διεθνή χρηματοοικονομικά, τραπεζικά, φορολογικά και εμπορικά ζητήματα, όπως και για γερμανικά, αλβανικά, ιαπωνικά και διεθνή πολιτικά ζητήματα. Ενδιαφέρεται επίσης για ζητήματα άμυνας και ασφάλειας. Είναι υπότροφος της διεθνούς ακαδημαϊκής υποτροφίας (IPS) του Γερμανικού Κοινοβουλίου και της DAAD. Μιλάει αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά, τουρκικά, αλβανικά και ελληνικά.
