Της Κωνσταντίνας Οικονόμου,
Νεαροί ακτιβιστές από την Πορτογαλία κατέθεσαν τις προηγούμενες μέρες την πρώτη αγωγή που αφορά στην κλιματική αλλαγή ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο, ζητώντας από 33 κράτη να πραγματοποιήσουν δραστική περικοπή των εθνικών εκπομπών αερίων, προκειμένου να διασφαλίσουν τη φυσική και πνευματική ευεξία των νέων στο μέλλον.
H αγωγή, που χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από δωρεές των υποστηρικτών της, αποτελεί ριζοσπαστική κίνηση, καθώς καταγγέλλει ταυτόχρονα μεγάλο αριθμό κρατών τόσο για τις εκπομπές τους εγχώρια, όσο και για τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο που έχουν οι επιχειρήσεις που εδρεύουν σε αυτές στο παγκόσμιο στερέωμα, εξαιτίας της εμπορικής τους δραστηριότητας, της εξόρυξης και της υπερεκμετάλλευσης φυσικών πόρων.
Οι ενάγοντες, 4 έφηβοι και 2 νεαροί ενήλικες, επιθυμούν την έκδοση δεσμευτικών αποφάσεων από το δικαστήριο για το σύνολο των 33 κρατών, ανάμεσα στα οποία βρίσκονται η Νορβηγία, η Ρωσία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Τουρκία, η Ελβετία και η Ουκρανία, για να εμποδίσουν ένα χρόνιο μοτίβο διάκρισης εναντίον των νέων, να προφυλάξουν το δικαίωμά τους να ασκούνται σε εξωτερικούς χώρους και να ζουν χωρίς φόβο για το μέλλον.
Έναυσμα για την κατάθεση της αγωγής, υπήρξαν οι ανησυχητικά υψηλές θερμοκρασίες που αντιμετώπισε η Πορτογαλία τον φετινό Ιούλιο, τον πιο θερμό που έχει καταγραφεί τα τελευταία 90 χρόνια. Είχε, ωστόσο, αρχίσει να συντάσσεται ήδη τρία χρόνια πριν, μετά τις καταστροφικές δασικές πυρκαγιές του 2017, που άφησαν πίσω τους 120 νεκρούς. Τέσσερις από τους ενάγοντες κατάγονται από την Λειρία, μία από τις περιοχές που υπέφεραν περισσότερο, ενώ οι άλλοι δύο μένουν στη Λισσαβόνα, όπου το 2018 καταγράφηκαν ανυπόφορες θερμοκρασίες έως 44°C.
Οι καταθέσεις ειδικών επιστημόνων στο πλαίσιο του δικαστηρίου θα καταστήσουν σαφές ότι τα δεδομένα αυτά θα χειροτερέψουν στο άμεσο μέλλον. Η τωρινή κατάσταση, κατά την οποία βρισκόμαστε περίπου 3°C άνω των θερμοκρασιών της προ-βιομηχανικής περιόδου, οδηγεί τους επιστήμονες στην πρόβλεψη γεωμετρικής αύξησης των θανάτων λόγω καύσωνα στη δυτική Ευρώπη, κατά τα έτη 2071-2100. Στην περίπτωση αύξησης σε 4°C, η οποία είναι εξίσου πιθανή, αναμένεται οι καύσωνες άνω των 40°C να διαρκούν περισσότερο από 30 ημέρες ετησίως, εκτοξεύοντας τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών.
Σε δήλωσή της, μία από τους ενήλικες αιτούντες, η Catarina Mota, 20 ετών, υποστηρίζει ότι οι κυβερνήσεις των κρατών πρέπει να αρχίσουν να δρουν με βάση τις προειδοποιήσεις και συμβουλές των ειδικών, καθώς η περιβαλλοντική κρίση έχει ήδη τεράστια επίδραση στην ψυχολογία και την φυσική ακεραιότητα των νέων. Συνεχίζει λέγοντας πως αγωνιά για το μέλλον, ενώ δηλώνει με φόβο ότι η γενέτειρά της γίνεται μέρα με τη μέρα πιο εχθρική, αφού τα κύματα ζέστης καθιστούν αδύνατη την άσκηση έξω. H Sofia Oliveira, η νεότερη από τους ενάγοντες, απαριθμεί τη μακρά λίστα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ενώ αναρωτιέται πώς θα μοιάζει το άμεσο μέλλον εάν ήδη το 2020 παρατηρούνται τόσο ακραία φαινόμενα. Ανάμεσα στις προτάσεις των νεαρών ακτιβιστών, βρίσκονται η μείωση των εκπομπών κατά 65% μέχρι το 2030 και η διασφάλιση της «πράσινης» ανάκαμψης από την κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού, με την επένδυση των εθνικών κεφαλαίων στην «πράσινη» τεχνολογία αντί στα ορυκτά καύσιμα.
Οι ενάγοντες εκπροσωπούνται από μία βρετανική νομική ομάδα, που περιλαμβάνει και τον Marc Willers, η οποία ειδικεύεται στο φάσμα της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και σε υποθέσεις κλιματικής αλλαγής και με τη σειρά της υποστηρίζεται από την NGO Global Legal Action Network (Glan), με βάσεις στο Λονδίνο και το Δουβλίνο. Ο Gerry Liston, νομικός συνεργάτης της Glan, εκτιμά τις ευρείες προοπτικές της εν λόγω αγωγής, καθώς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Στρασβούργου θεσμοθετεί τις γραμμές δράσης όλων των υπόλοιπων δικαστηρίων. Υπογραμμίζει τη σημασία που θα έχει η μαζική έκταση της υπόθεσης σε μία επικείμενη νίκη και το κύμα αλλαγών που θα επέφερε σε ολόκληρη την Ευρώπη, συστρέφοντας τον ίδιο τον πυρήνα των κανόνων και των πολιτικών σχεδίων που αφορούν το περιβάλλον. Ο διευθυντής της Glan, Gearóid Ócuinn, υποστηρίζει πως είναι μία από τις τελευταίες ευκαιρίες των κρατών να επανέλθουν στο σωστό δρόμο και να αποτρέψουν τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, της οποίας το ρίσκο φέρει σχεδόν αποκλειστικά η νέα γενιά.
Το Δικαστήριο αναμένεται να αποφανθεί για το παραδεκτό της αγωγής, προκειμένου να προχωρήσει στην εξέταση των επιμέρους ζητημάτων της ουσίας και των αποδεικτικών στοιχείων. Οι συμμετέχοντες στην κατάθεση της αγωγής τονίζουν τον επείγοντα χαρακτήρα της και κάνουν έκκληση να τεθεί ως προτεραιότητα του Δικαστηρίου.
Πηγές
Γεννημένη στην Αθήνα, αλλά όπου κι να ταξιδέψει αισθάνεται σπίτι. Σπουδάζει Νομική, γιατί η επιστήμη αυτή σε κάνει περισσότερο άνθρωπο και αγαπά τις ξένες γλώσσες όσο και το καλό φαγητό. Μονίμως αμφισβητεί και διερωτάται, γιατί αυτός είναι ο μόνος δρόμος προς την γνώση. Το γράψιμο είναι για εκείνη το μπαλέτο των λέξεων, ένας τρόπος να ισορροπήσει συναίσθημα και ρεαλισμό.
