Του Εμμανουήλ Προκάκη,
Η έκθεση Πιλέτσκι αποτέλεσε την πρώτη εικόνα που απέκτησαν οι συμμαχικές δυνάμεις σχετικά με το Άουσβιτς και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Ναζιστικής Γερμανίας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η έκθεση Πιλέτσκι, που μέσω της πολωνικής αντίστασης έφθασε μέχρι το Λονδίνο, γνωστοποίησε για πρώτη φορά στους Συμμάχους, τα αίσχη που λάμβαναν χώρα στο στρατόπεδο του Άουσβιτς-Μπίρκεναου, τα οποία περιλάμβαναν τους θαλάμους αερίων, την λειτουργία των κρεματόριων και τα ιατρικά πειράματα των Ναζί επί των φυλακισμένων. Η προαναφερθείσα έκθεση, όπως γίνεται αντιληπτό, αποτελεί ένα αξιοσημείωτο ιστορικό γεγονός και δεν θα μπορούσε να συνταχθεί χωρίς την ύπαρξη μίας εμβληματικής προσωπικότητας πίσω από αυτήν.
Ο Βίτολντ Πιλέτσκι, γεννηθείς στην Καρέλια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας το έτος 1901, ήταν γόνος μίας αριστοκρατικής Πολωνικής οικογένειας. Έλαβε μέρος στον Πολωνο-Σοβιετικό πόλεμο του 1919-1921, καθώς και επιστρατεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 1939 για την προάσπιση της Πολωνικής ανεξαρτησίας, κατόπιν της Γερμανικής εισβολής. Η Πολωνία, έχοντας πλέον να διεξαγάγει πόλεμο σε δύο διαφορετικά μέτωπα -απότοκο του Συμφώνου Ρίμπεντροπ-Μολότοφ και της επακολουθείσας Σοβιετικής εισβολής στην τελευταία- υπέκυψε στις συντριπτικά μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις των γειτόνων της. Η ιστορία του Βίτολντ Πιλέτσκι, όμως, δεν τελειώνει εκεί.
Ο Πιλέτσκι αποτέλεσε ιδρυτικό μέλος του Μυστικού Πολωνικού Στρατού (TAP) και προσέγγισε άλλες αντιστασιακές οργανώσεις, όπως ήταν η Ένωση του Ένοπλου Αγώνα (ZWZ). Βρισκόμενος στην καρδιά της αντίστασης, ο Πιλέτσκι προσφέρθηκε οικειοθελώς να εισέλθει στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς με ψευδή στοιχεία/ταυτότητα, σκοπεύοντας να συλλέξει πληροφορίες και να οργανώσει την αντίσταση στο εσωτερικό του. Το σχέδιο υλοποιήθηκε και ο Πολωνός αντιστασιακός, αφότου συνελήφθη από τους Γερμανούς στρατιώτες, πέρασε τα επόμενα δυόμιση έτη της ζωής του (Σεπτέμβριος 1940 – Απρίλιος 1943) στο μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης της ναζιστικής Γερμανίας. Κατά την παραμονή του επιχείρησε την σύσταση ενός δικτύου πληροφοριών που αποσκοπούσε στη συλλογή και αποστολή πληροφοριών προς την αντίσταση. Ο Πιλέτσκι, μέσω του συσταθέντος δικτύου, μετέφερε πληροφορίες έξω από το Άουσβιτς, περιγράφοντας το μετασχηματισμό του τελευταίου από μία φυλακή για αιχμαλώτους πολέμου σε ένα συγκρότημα μαζικής δολοφονίας και σαδιστικών πειραμάτων.
Έχοντας δει μερικά από τα χειρότερα που έχει να επιδείξει το ανθρώπινο είδος, ο Πιλέτσκι, εκμεταλλευόμενος την προσωρινή του μετάθεση σε ένα σημείο εκτός του βασικού στρατοπέδου, κατόρθωσε και δραπέτευσε με δύο συντρόφους του. Στη συνέχεια, κατέγραψε τις εμπειρίες του και, μέσω της αντίστασης, αυτές στάλθηκαν στο Λονδίνο και έμειναν γνωστές στην ιστορία ως Έκθεση Πιλέτσκι.
Ο Πολωνός αντιστασιακός συμμετείχε στην εξέγερση της Βαρσοβίας (1944), που έγκειτο στην οργανωμένη προσπάθεια της αντίστασης να ανακτήσει τον έλεγχο της πόλης της Βαρσοβίας. Η επιχείρηση κατέληξε άδοξα με την ήττα της Πολωνικής αντίστασης και οι γερμανικές δυνάμεις επιδόθηκαν στον εμπρησμό και την καταστροφή της πόλης. Ο Πιλέτσκι συνελήφθη ως αιχμάλωτος πολέμου και μεταφέρθηκε σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, στην Σιλεσία.
Μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Πιλέτσκι παρέμεινε πιστός στην εξόριστη πολωνική κυβέρνηση του Λονδίνου, γεγονός που τον έφερε σε αντιπαράθεση με την νέα φιλοσοβιετική κυβέρνηση της Πολωνίας, καθώς εξακολουθούσε να συλλέγει πληροφορίες και να τις αποστέλλει στην εξόριστη πολωνική κυβέρνηση. Σύντομα, συνελήφθη από τις τοπικές αρχές, φυλακίστηκε, βασανίστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο από τους ανθρώπους που πολέμησε για να ελευθερώσει, με την κατηγορία της κατασκοπείας προς όφελος της Δύσης.
Η ιστορία του Βίτολντ Πιλέτσκι είναι, αναμφισβήτητα, ένα λαμπρό παράδειγμα επιμονής και γενναιότητας, αλλά και ταυτόχρονα απτή απόδειξη της ανθρώπινης ικανότητας για υπέρβαση δυνατοτήτων. Δεν παύει, παράλληλα, να αποτελεί μία γλυκιά υπενθύμιση ότι στην πραγματική ζωή το happy end, δεν είναι πάντα δεδομένο.
Βιβλιογραφία
- Pilecki W., Garlinsky J., (2012), THE AUSCHWITZ VOLUNTEER Beyond Bravery, USA, Aquila Polonica
- https://www.history.co.uk/article/witold-pilecki-the-man-who-volunteered-for-auschwitz
- https://www.washingtonpost.com/history/2020/01/26/pilecki-auschwitz-polish-resistance/
Γεννηθείς το 2000 στον Πειραιά, είναι τριτοετής φοιτητής του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Στα ακαδημαϊκά του ενδιαφέροντα εντάσσονται τα οικονομικά θέματα και η στρατηγική. Κατέχει πολύ καλή γνώση της Αγγλικής και της Κινεζικής γλώσσας και είναι λάτρης της ιστορίας και της κλασσικής μουσικής. Στον ελεύθερο χρόνο του ασχολείται με τον προγραμματισμό και τη γυμναστική.
