Του Αντώνη Παπαγόρα,
Μόλις 60 ημέρες πριν τις προεδρικές εκλογές στις Η.Π.Α. και όλοι αναμένουν μία ήττα του «τρελιάρη» Trump. Όλοι; Όχι όλοι. Δύο μήνες πριν, ρισκάρω να προβλέψω την επανεκλογή του και οι λόγοι, που επικαλούμαι, έχουν ως εξής:
- Οι εκλογές είναι σαν έναν αγώνα σε ένα άθλημα. Άλλο η γενική αίσθηση αποτροπιασμού, άλλο η γενική αισθητική και άλλο οι κάλπες. Εκεί σημασία έχει πόσοι πάνε και τι ψηφίζουν. Όχι οι υπόλοιποι και πολύ περισσότερο όχι το πόσο πολύ απεχθάνονται τον αντίπαλο υποψήφιο – συνδυασμό – οτιδήποτε.
- Κάθε εκλογική αναμέτρηση έχει τους δικούς της κανόνες. Το τερέν στις προεδρικές των Η.Π.Α. είναι αυτό των εκλεκτόρων και όχι της γενικής ψήφου. Αυτή τη μάχη δίνουν και σε αυτή την κούρσα τρέχουν οι υποψήφιοι. Καλή ή κακή δεν έχει σημασία. Ούτε μετράει η γνώμη μας. Τα «γκολ» σε αυτό το άθλημα είναι οι εκλέκτορες. Οι «πασούλες», οι «ντρίμπλες» και η «κατοχή» δεν μετράνε.
- Η εκλογική πελατεία του Trump έχει ενθουσιασμό. Όπως, μόλις 4 ημέρες πριν, ο Michael Moore έγραψε: “They can’t wait to vote”, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου. Απεναντίας, η καμπάνια Biden είναι νωθρή. Δεν έχει κανέναν ενθουσιασμό και το πλήθος παρακινείται μόνο μηχανιστικά ή από αντι-αισθήματα.
- Σε όποιο site αναλυτικών δημοσκοπήσεων και αν δει κανένας (RealClearPolitics, FiveThirtyEight, 270towin κ.α.), στις λεγόμενες «κρίσιμες» πολιτείες, σε ίδιο ακριβώς αριθμό ημερών πριν, η Χίλαρι Κλίντον τα πήγαινε καλύτερα. Με τον προεδρικό θώκο στα χέρια των Δημοκρατικών και την ίδια με έναν μηχανισμό ασύγκριτου μεγέθους, με τα δεδομένα άλλων εκστρατειών. Και όμως έχασε και υπήρχαν λόγοι για αυτό.
Κάθε λαός ή και ο κόσμος σε κάθε τόπο ψηφίζει με τα κριτήρια της δικής του ζωής. Δεν ψηφίζει με τα κριτήρια ούτε της Ελλάδας, ούτε της αισθητικής των άλλων.
Όλοι θέλουν κάποιον, που να μπορεί να κυβερνήσει και που να δίνει και αυτή την αίσθηση, ότι μπορεί να πάρει το τιμόνι, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης. Ο Trump, καλώς ή κακώς, υπερτερεί αντί αυτού ενός εντελώς αδιάφορου υποψηφίου. Δεν υπερτερούσε, αλλά και ούτε υστερούσε, σε σχέση με την Clinton. Σε αυτή την αναμέτρηση, ωστόσο, υπερτερεί ξεκάθαρα.
Η Αμερική είναι μία χώρα με πολλά και δυναμικά εκλογικά κοινά. Το να είναι το εκλογικό κοινό κάποιου και η αφετηρία του μπετόν αρμέ είναι τεράστιο πρόκριμα, αντί κάποιου, που προσπαθεί να συγκεντρώσει τους δυσαρεστημένους.
Για όλα τα παραπάνω, ένα βασικό στοιχείο, που κρίνει τις εκλογές, είναι οι αντιπαραθέσεις των υποψηφίων. Ήταν ένα από τα βασικά «όπλα» του Trump έναντι της Clinton το 2016 – η οποία δεν ήταν και αμελητέα. Αλλά είχε ηττηθεί ξανά, λόγω και των debates των Δημοκρατικών υποψηφίων, από τον μετέπειτα Πρόεδρο και πολιτικό φαινόμενο του 21ου αιώνα, Barack Obama. Ο Trump δεν είναι Obama, αλλά, στο πλατό, την κέρδισε με ένα κρίσιμο μέρος του κοινού να βλέπει κάποιον, που μπορεί να σταθεί ως Πρόεδρός του, αντί κάποιου, που τους έκανε να νιώθουν ότι δεν μπορεί. Για όποιον είδε τα debates των Δημοκρατικών για την κούρσα του 2020, καταλαβαίνει ότι ο Biden, αν σταθεί απέναντί του, θα γίνει βορά και περισσότερες εξηγήσεις περιττεύουν. Για αυτό, μάλιστα, επιχειρείται να αποφύγουν πλήρως την όποια τηλεμαχία.
Υπάρχουν και γνήσια πολιτικοί λόγοι. Ο Barack Obama, αν και φαινόμενο επικοινωνίας και πολιτικής παρουσίας, δεν ήταν αλάνθαστος. Αλλά ξεπερνούσε τις δυσκολίες, λόγω χαρακτηριστικών, που είχε σε υπέρμετρο βαθμό έναντι σχεδόν οποιουδήποτε άλλου. Πολλές από τις πολιτικές του άφησαν πληγές και δη με τη διαχείριση της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Οι δε συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με την Κίνα και το Μεξικό, αλλά και η γνωστή TTIP, ήταν συμφωνίες, που έπληξαν ξεκάθαρα την παραγωγική βάση των Η.Π.Α., κάτι για το οποίο είχαν προειδοποιήσει πολλοί επικριτές τους και δη από τα συνδικάτα και τις εργατικές ενώσεις. Αυτό το κοινό είναι παραδοσιακά φίλα προσκείμενο στους Δημοκρατικούς. Και από την στιγμή που δεν προήλθε μία υποψηφιότητα, που να καλύπτει τις ανησυχίες τους, είναι ένα κρίσιμο μέρος τους πιο κοντά στον Trump, ο οποίος έκανε μερική αναδιαπραγμάτευση προς την αντίθετη κατεύθυνση ή εφάρμοσε πολιτική δασμών αντί επιχειρήσεων, που πήραν την παραγωγή από τις Η.Π.Α. και την πήγαν σε χώρες χαμηλού εργατικού κόστους.
Τέλος, αλλά και πολύ ουσιαστική για κάθε λαό, είναι η αίσθηση της ουσιαστικής επιλογής, που θέλουν να έχουν οι πολίτες, όταν πάνε να ψηφίσουν. Ακόμα και πεπεισμένοι ότι δεν θα αλλάξει κάτι ουσιαστικά στις ζωές τους να είναι, επ’ ουδενί θέλουν να πάνε να ψηφίσουν κάτι που θα θεωρούν ότι τους αφήνει ανεπηρέαστους. Πολύ περισσότερο, όταν τους αφήνει παγερά αδιάφορους ή όταν νιώθουν ότι κάνουν άλλη μία συστημική επιλογή συντήρησης του εκάστοτε κατεστημένου. Ναι! Πολλές φορές, δημιουργούν άλλα κατεστημένα και ίσως και χειρότερα. Αλλά η αίσθηση στασιμότητας και πολύ περισσότερο, όπως στην περίπτωση Biden, ότι κάνουν μία επιλογή τύπου μαριονέτας είναι αποτρεπτικοί παράγοντες για, επίσης, κρίσιμο μέρος κάθε εκλογικού κοινού.
Ο Joe Biden ήταν μία επιλογή της σκληρής -και πλήρως εξαρτημένης από διάφορα συμφέροντα- κομματικής γραφειοκρατίας του Δημοκρατικού Κόμματος των Η.Π.Α., όπως και η Hillary, το 2016. Αρκεί να δει κανείς το πώς εξελίχθηκε η διαδικασία, τη λεγόμενη “Super Tuesday” των εσωκομματικών εκλογών, όταν, όχι 1, ούτε 2, αλλά 5 υποψήφιοι του χρίσματος αποσύρθηκαν, μόλις μία ημέρα πριν, υπέρ της υποψηφιότητας Biden, ο οποίος είχε επιτύχει, μέχρι τότε, να κερδίσει μόλις 1 πολιτεία.
Η αίσθηση, που έμεινε σε ένα άλλο πλέον δυναμικό και πλησιέστερο στους Δημοκρατικούς εκλογικό κοινό, ήταν ότι «τους έφαγαν στην στροφή». Πολλοί από αυτούς θα ψηφίσουν Biden, αλλά πολλοί θα κάτσουν ξενερωμένοι -και σε συνδυασμό με όλα τα παραπάνω- σπίτια τους.
Ως Έλληνας, ως Ευρωπαίος και κυρίως ως προοδευτικός και δημοκρατικός πολίτης, προφανώς, και ελπίζω σε νίκη του Biden, ακόμα και αν αποτελεί την πλέον αδιάφορη υποψηφιότητα, από όσες έχω μπορέσει να δω ή να μάθω. Επιπλέον, η επιλογή της Kamala Harris ως υποψηφίας αντιπροέδρου μπορεί να ενισχύει την εκστρατεία, σε ότι αφορά κοινά, στα οποία απευθύνεται η προτυποποιημένη πολιτική της φυσιογνωμία (γυναίκα-έγχρωμη-Λατίνα), αλλά αδυνατίζει συνολικά την εκστρατεία. Πολλές φορές, μία ισχυρή εκστρατεία επιλέγει και την καλύτερη δυνατή συνυποψηφιότητα, για να «κλειδώσει» τη νίκη. Επ’ ουδενί η εκστρατεία Biden αποτελεί μία τέτοια περίπτωση. Αντιθέτως, έδωσε την αίσθηση ότι επιλέγεται κάποια, να δώσει αίσθηση υποψηφιότητας Προέδρου.
Μακάρι να κάνω λάθος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Polls – Top Battlegrounds (2020 vs 2016), Real Clear Politics, https://www.realclearpolitics.com/epolls/2020/president/us/trump-vs-biden-top-battleground-states-2020-vs-2016/
- Michael Moore’s official Instagram account, https://www.instagram.com/p/CEhE5woHVlS/
- Presidential race tightens in Minnesota as Trump plows resources into state, The Hill, https://thehill.com/homenews/campaign/514892-presidential-race-tightens-in-minnesota-as-trump-plows-resources-into-state
- The Establishment Strikes Back, The Atlantic, https://www.theatlantic.com/politics/archive/2020/03/biden-super-tuesday/607411/
